InfoHub Logo

Álemdik bilim berý keńistigine kirý maqsatynda Qazaqstan Respýblıkasy otandyq bilim berýdiń ozyq dástúrleri men standarttaryn saqtaı otyryp, álemdik bilim berý tájirıbesine baǵyttalǵan strategıalyq kýrsyn tańdady.

Búginde Elbasymyz alǵa qoıǵan, damyǵan otyz eldiń qataryna kirý jónindegi «Ult jospary – 100 naqty qadam» – barshamyzǵa ortaq jaýapkershilik júktep, Qazaqstannyń bilim berý salasyn jańǵyrtýyndaǵy negizgi baǵyttaryn aıqyndaýdy kózdeıdi. Sonyń ishinde:12 jyldyq bilim berýge kezeń-kezeńimen kóshý, oqýshylardyń fýnksıonaldyq saýattylyǵyn damytý úshin mektepte oqytýdyń standarttaryn jańǵyrtý, bilikti mamandar daıarlaý.

Bilim mazmunyn jańartý – bilim berý baǵdarlamasynyń qurylymy men mazmunyn, oqytý men tárbıeleýdiń ádisteri men tásilderin qaıta qarastyrý bolyp tabylady. Ulttyq jáne jalpy adamzattyq qundylyqtardy boıyna sińirgen, kez kelgen ómirlik jaǵdaıda fýnksıonaldyq saýattylyǵy men básekege qabilettiligin kórsete biletin tulǵanyń úılesimdi qalyptasýyna jáne zıatkerlik damýyna qolaıly bilim berý ortasyn týdyrý – jańartylǵan bilim mazmunyn engizýdiń nátıjesi bolýy kerek.

Qazirgi zaman talaptaryna sáıkes qazirgi mektep «bilimdi tulǵa», ıaǵnı bilim, bilik pen daǵdylary qalyptasqan  jeke tulǵany daıyndaýmen ǵana  shektele qoımaı, «ómirdiń ózgeristerine daıyn bolatyn», belsendi jáne shyǵarmashyl oılaıtyn, ıntellektýaldy jáne jan-jaqty damyǵan jeke tulǵany daıyndaý tıis. Bul degen mekteptegi bilim berýdegi jańa modeliniń qurylymy  ádettegi dástúrli «Mektepte neni oqý kerek?» emes, «Mektepte ne úshin oqý kerek?» degen mánmátin aıasynda óristelýi tıis.

Sondyqtan qazirgi ýaqytta daıyn bilimderdi ıgerý men jalpylaý maqsat emes, ol adamnyń ıntellektýaldy damýynyń kómekshi quraly bolyp tabylady. Al qajetti aqparattardy óz betinshe tabý, máselelerdi anyqtaý jáne olardy sheshý joldaryn izdeý, alynǵan bilimderdi syn turǵysynan taldaı bilý jáne olardy jańa tapsyrmalardy oryndaýda qoldaný jańartylǵan bilim mazmunynyń nátıjesi.

Bilim alýshylardyń kútiletin oqý nátıjeleri jetistigin baǵalaý júıesi bilim berý mazmunynyń ajyramas bir bóligi bolyp tabylady. Jańartylǵan orta bilim berýdi engizý kezinde bilim alýshylardyń oqý jetistigin krıterıaldy baǵalaý júıesi qoldanylady.

Krıterıaldy baǵalaý júıesi buryńǵy dástúrli baǵalaýǵa qaraǵanda qalyptastyrýshy jáne jıyntyq baǵalaý bolyp erekshelenedi.

Qalyptastyrýshy  baǵalaýda  bilim alýshylarǵa jańa materıaldy meńgerý kezeńinde tapsyrmany qanshalyqty durys oryndaǵanyn jáne oqytý maqsattaryna qol jetkizgenin túsinýge múmkindik beretin baǵalaý. Jıyntyq baǵalaý oqý toqsanynyń sońynda oqý baǵdarlamasynyń bólimderin oqyp aıaqtaǵannan keıin bilim alýshylardyń meńgergen bilimi men qalyptasqan daǵdylary deńgeıin aıqyndaıtyn baǵalaý.

Krıterıaldy baǵalaý muǵalimder men oqýshylar jáne ata-analarǵa da óte tıimdi baǵalaý túri, óıtkeni muǵalim úshin — sapaly nátıjege ákeletin krıterııler qurastyrýǵa, óz is-áreketin saralap jáne bolashaqqa josparlaı alatyn málimetter alýǵa t.b., oqýshylar úshin — tabysqa jeteleıtin baǵalaý krıterıılerin túsinýge, ózin jáne ózgelerdi baǵalaý arqyly keri baılanysqa túsip, túsinbegenin túzetýge múmkindik alady, synı oılaýyna, erkin oıyn aıtýyna, óziniń bilimin kórsetýge t.b., ata-analar úshin — onyń oqýyndaǵy tabystylyqty baqylaýǵa, oqýyna qoldaý kórsetý úshin baǵyt alýyna múmkindik týǵyzady.

Krıterıaldy baǵalaý

• Qalyptastyrýshy baǵalaý(kúndelikti madaqtaý, vıdeo, slaıd, t.b.)
• Jıyntyq baǵalaý(bólim boıynsha jıyntyq baǵalaý, toqsandyq jıyntyq baǵalaý, bilim berý deńgeıi boıynsha jıyntyq baǵalaý)

TOQSANDYQ JIYNTYQ BAǴALAÝDY ÓTKİZÝ

Toqsandyq baǵalaý jumystaryn jáne baldardy qoıý kestesin ázirleý bir paraleldegi barlyq synyptar úshin birkelki Test spesıfıkasıasy negizinde júzege asyrylady.

Toqsandyq jıyntyq jumystar ár túrli bolýy múmkin (test, synaqtar, baqylaý jumysy jáne t.b.). Toqsandyq jıyntyq baǵalaýdy ótkizý kestesi mektep dırektorynyń buıryǵymen bekitilip, toqsan basynda ata-analar men oqýshylardyń nazaryna jetkiziledi.

Toqsandyq jıyntyq jumys bir paralel úshin birdeı jaǵdaıda ótkiziledi. Toqsandyq jıyntyq baǵalaýdy qaıtadan oryndaýǵa (kóshirýge) bolmaıdy.

Eger oqýshy toqsandyq jıyntyq baǵalaýǵa belgili bir sebeptermen qatysa almaǵan jaǵdaıda (aýyryp qalýy, jaqyn týysqanynyń qaıtys bolýy, konferensıaǵa, olımpıadaǵa jáne basqa da ǵylymı jarystarǵa qatysqan jaǵdaıda), pán boıynsha oryndaı almaǵan toqsandyq jıyntyq jumysyn mektepke kelgennen keıingi eki apta ishinde oryndaýy tıis; bul jaǵdaıda toqsandyq ishki jıyntyq baǵalaý jumysynyń qosymsha nusqasy qoldanylady.

MODERASIA

Baǵalaýdyń biryńǵaı standartyn belgileý úshin oqýshylardyń jıyntyq jumystarynyń nátıjesin talqylaý úderisi.

Moderasıa : baǵalaýdy standarttaý maqsatynda oqýshylardyń jıyntyq jumystarynyń nátıjesin muǵalimderdiń talqylaýy úshin belgilengen.

Moderasıa: birdeı synypta sabaq beretin muǵalimderdiń qatysýymen ótedi;

olar belgili bir pán boıynsha bal qoıý kestesin biryńǵaı qoldanýdyń tásili arqyly jumysty bastapqy baǵalaýdy talqylaıdy.

Bilý mańyzdy:

Moderasıa qorytyndysy boıynsha toqsandyq jıyntyq baǵalaýdyń nátıjesi ózgerýi múmkin.

Moderasıalaý boıynsha tóraǵa ádistemelik birlestiktiń jetekshisimen qatar kez kelgen pán muǵalimi bolýy múmkin.

Bilim alýshylardyń ilgerileýin qadaǵalaý maqsatynda muǵalimder

oqytýdyń belgili bir kezeńinde oryndalǵan jumystardy saqtaýy qajet.

Bilim alýshylardyń portfolıosy baǵalaý nátıjeleriniń anyqtyǵy men dáldigin arttyrýǵa baǵyttalǵan.

 

Oqýshylardyń oqý jetistikteri nátıjelerin tirkeý:

Synyp jýrnaly:

• oqýshylardyń sabaqqa qatysýy
• sabaqtyń taqyryptary
• toqsandyq jáne jyldyq baǵalar

Elektrondyq jýrnal: jıyntyq baǵalaýdyń baldary (bólim, toqsan); toqsandyq jáne jyldyq baǵalar.

Oqýshy tabeli: toqsandyq jáne jyldyq baǵalar.

Qoldanylatyn ádister:

• Dıalogtik oqytý jáne toptaǵy birlesken jumys arqyly bilimderin jetildirý;
• Oqýshylardyń sózdik qoryn molaıtý;
• Óz oıyn ashyq, anyq aıtýǵa tósildirý;
• Qarym-qatynas jasaı bilý;
• Kútiletin nátıje:
• Oqýshy óz oıyn ashyq aıta alady;
• Shyǵarmashylyq qabiletteri ósedi;
• Sózdik qory baııdy;
• Óz qabiletterin odan ári ushtaıdy

Dıalog barysynda oqýshylar kútilgen nátıjege jetý úshin kúsh – jigerin jumsaıdy, yntalanady, oılaryn bólisip, pikirlesedi, bilimdi birlesip alyp, óz bilimin tolyqtyrady. 
Oqýshylardyń ózara áreket daǵdylaryn damytýdyń taǵy bir tásili – oqýshylardyń bir-birine suraq qoıýy. Eger de suraq durys qoıylǵan bolsa sabaq berýdiń, bilim berýdiń tıimdi quralyna aınalyp, oqýshylardyń bilim alýyna jaǵdaı jasaıdy. Suraq qoıý mańyzdy daǵdylardyń biri bolyp tabylady, sebebi suraq durys qoıylǵan jaǵdaıda sabaq berýdiń tıimdi quralyna aınalady jáne de oqýshylardyń bilim alýyna qoldaý kórsetip, ony jaqsarta jáne keńeıte alady. Oqýshynyń bilim alýyn qoldaý úshin suraq qoıýdyń túrtki bolý, synaqtan ótkizý jáne qaıta baǵyttaý sıaqty ártúrli tehnıkalaryn paıdalanýǵa bolatyny belgili.

Meniń oıymsha, oqýshylardyń tildi meńgerýde úlken nátıjege jetýde elektrondyq oqýlyqtardaǵy daıyn dıalogtardy tyńdaý, jattaý, aıaqtaý, tolyqtyrý, mátin mazmuny, keste, syzbalar boıynsha dıalogtar qurý-ádisteri de kóp kómegin tıgizedi.

Toptyq jumys ishindegi tyǵyz qarym-qatynas oqýshylardy bir jaǵadan bas, bir jeńnen qol shyǵara, tyǵyz baılanysta jumystanýǵa jetkizedi. Sabaq barysynda oqýshylardyń dostyǵy nyǵaıyp, sabaqqa degen jańa kózqarastary qalyptasyp, jańa, tyń ıdeıalarmen tanysyp, bilimderin jetildirip, jan-jaqty damýyna múmkindik alady.

Nátıjesinde oqýshy:

• Jan-jaqty
• Tildik qory baı
• Ózine senimdi
• Tobynyń janashyry
• Óz oıyn anyq ta, ashyq aıta alatyn
• Óz kózqarasyn turaqty ustaı alatyn tulǵaǵa aınalady.

Portfolıo – bilim alýshylardyń maqsatty túrde jınaqtaǵan, olardyń oqýdaǵy nátıjesin, ilgerileýin, belgili bir oqý jylyndaǵy bir nemese birneshe pánder boıynsha jetistikterin kórsetetinjumystary. Portfolıo bir oqý jylyna arnap qurylady. Oqý jyly aıaqtalǵan soń, ony bilim alýshylarǵa, ata-analarǵa berý kerek.

Portfolıoda bilim alýshylardyń baǵalaý krıterııleri bar bólim/ortaq taqyryptar boıynsha jáne toqsandyq jıyntyq baǵalaý kezinde oryndaǵan jumystary, bal qoıý kesteleri, bilim alýshylardyń refleksıalary, muǵalimniń usynystary kórsetilgen keri baılanystary bolýy qajet. Onyń ishinde bilim alýshylardyń jumys dápterleri, salǵan sýretteri, tájirıbelik tapsyrmalardy oryndaý kezindegi fotolary, zertteý jumystarynyń qorytyndylary, muǵalimniń jumystarǵa bergen pikirleri jınaqtalady.

Jalpy bilim beretin mektepterde Qazaqstan Respýblıkasynyń zıatkerlik, dene bitimi jáne rýhanı damyǵan azamatyn qalyptastyrý, tez ózgeretin álemde onyń tabysty bolýyn qamtamasyz etetin bilim alýdaǵy qajettiligin qanaǵattandyrý, elimizdiń ekonomıkalyq ál-aýqaty úshin básekege qabiletti adamı kapıtaldy damytý bolyp tabylady dep bilimdi damytýdyń memlekettik baǵdarlamasynda kórsetilgen.

Barlyqtaryńyzǵa jumysta shyǵarmashylyq tabys, talantty shákirtterińiz kóp bolýyna tilektespin.

 

---