InfoHub Logo

Qazaq halqynyń keńinen tanymal bolǵan sportshylarynyń biri — grek-rım kúresinen Olımpıada oıyndarynyń jeńimpazy, balýan Úshkempirov Jaqsylyq Ámiráliuly. 1951 jyly 6 mamyrda Jambyl oblysy Baızaq aýdany Tegistik aýylynda dúnıege kelgen. Mektep bitirgennen keıin zootehnıkalyq mamandyqty qalap, Semeıdiń mal dárigerlik ınstıtýtyna oqýǵa túsedi. 1974 jyly ınstıtýtty támamdap, respýblıkamyzdyń astanasy Almaty qalasyna keledi. Mundaǵy maqsaty elimizge eńbegi sińgen jattyqtyrýshy V.A. Pısarevtiń basshylyǵymen sporttyń kúres túrimen tereńirek aınalysý bolatyn. Bala kezinde qazaqsha kúrespen, al klasıkalyq jáne erkin kúrespen ınstıtýt qabyrǵasynda oqyp júrgen kezinde aınalysa bastaǵan bolatyn. 1970 jyly jattyqtyrýshy Roma Hasanovıch Ilmatovtyń keńesi boıynsha ózine tanys emes kúrestiń jańa klasıkalyq túrimen aınalysa bastady. Arqadan asyryp laqtyrý ádisin jaqsy meńgeredi. Kúres kezinde qarsylasyn dál baǵalaı bilip, álsiz jaqtaryn sezip, nátıjesinde óz paıdasyna sheshetin. Upaıy qansha joǵary bolyp tursa da, oıyn aıaǵyna sheıin jeńýdiń yńǵaıly jaqtaryn izdeýmen bolatyn. Bir jyldan keıin 1975 jyly Almaty qalasynda ótken altynshy jazǵy halyqtar Spartakıadasynyń Jaqsylyq úshin mańyzy zor boldy. Elimizdiń eń tańdaýly kúreskerlerimen beldesip bárin jeńip shyǵyp, Spartakıada chempıony bolyp, ómirindegi alǵashqy altyn medalin jeńip aldy. J. Úshkempirov elimizdiń chempıonatynyń jeti dúrkin júldegeri boldy.

Túrli halyqaralyq týrnırlerde ózimen teń túsetin qarsylastarymen shyqqan uzaq ta, tıtyqtatqan kúrester, sodan keıingi Odaqtyq birinshiliktegi chempıon atanǵan tabysynan keıin ǵana J. Úshkempirov, ómirinde birinshi ret Olımpıada oıyndaryna kandıdattyq joldama aldy. J. Úshkempirov bar kúsh-jigerin Moskvada ótetin Olımpıadaǵa qatystýǵa jumsady. 48 kg salmaqta klasıkalyq kúresten tórt adamnyń kandıdatýrasynyń ishinen az ǵana arasalmaqpen alǵa shyqqan Jaqsylyqtyń kandıdatýrasy ótti. Bul qıyn jarysta tek J. Úshkempirov qana jeńetinin basshylyqqa dáleldegen jattyqtyrýshy Vadım Aleksandrovıch Psarev boldy. Olımpıadanyń birinshi kúngi jerebe salý rásiminiń nátıjesinde Jaqsylyq birinshi aıqasqa eń kúshti álemniń eki dúrkin chempıony rýmyn sheberi Aleksandrýmen túsetin boldy. Bul sátte de ony qoldap, kóńilin kótergen Valerıı Rezansev pen Vadım Aleksandrovıch Psarevtar boldy. Olımpıada kúnderi J. Úshkempirov chempıondyqqa úmitker qarsylastary: rýmyn Aleksandrý, polák Kerpach, bolgar Hrıstov, vengr Shereshterdi sheber tehnıkasymen, shapshańdyǵy jáne tózimdiligimen jeńip shyqty. Osylaısha qazaqtan shyqqan tuńǵysh Olımpıada chempıony boldy.

---