InfoHub Logo

Bıyl qys erte túsip, qalada jeke jumys berýshilerde, kimderge buıyratyny belgisiz kópqabatty sansyz úılerdiń kirpishin qalap, otbasyn asyrap júrgen Muqysh jumyssyz qaldy. Aýyldaǵy bes balasyna alatyn járdemaqy, áıeliniń aıtýynsha, bir qap un men bir balon gaz alýǵa jáne jaryqtyń aqshasyn tóleýge eptep-septep jetedi eken. Buǵan da shúkir. Búgin tańǵy as kezinde áıeli bir áńgimeniń shetin shyǵardy.

— Ana Túkesh bar ǵoı, sonyń áıeli «kóp balaly» degennen ózge taǵy da tórt balasyna járdemaqy alady eken.

— Iá, sonymen?

— Men de qujattardy jınap, sol járdemaqyny jasatyp kórsem qalaı bolady? Eń bolmasa kún jylynyp, seniń jumysyń qaıta bastalǵansha bir sebep bolar? — dedi kúıeýine suraýly júzben qarap.

— Áı, ol úshin mal basyn esepteıdi dep edi… bizge shyǵa qoıar ma eken? — dep Muqysh senimsizdeý júzben áıeline qarady.

— Túkeshterdiń bes sıyr, jıyrma shaqty qoı-eshkisi bar ǵoı. Sonda da alady. Olarǵa qaraǵanda bizde mal basy az ǵoı.

Sonymen ne kerek, osy áńgimeniń jetegimen Muqyshtyń áıeli úıdegi qujattaryn alyp, keńse jaqqa tartyp ketti. Keńsege kelgen soń, anaǵan jolyq, mynaǵan jolyq deýmen aqyry, bir jas jigittiń aldyna kelip, jumysyn aıtty.

— Qaraǵym, men buryn alyp kórmegen edim. Biraq kórshi áıelderden estýimshe, balalarǵa qosymsha járdemaqy beriledi eken. Kúıeýim ýaqytsha jumyssyz qaldy. Endi kún jylynǵansha, múmkin bolsa, sol kómekti alsam ba dep edim, — dep jas qyzdaı uıalyp, terlep ketti. Bireýden qaryz surap turǵandaı qysyldy, tipti. Jas jigit aldyndaǵy tetikterin tarsyldata basyp otyrǵan kompúterden kózin almastan,

— Árıne, apaı, ondaı járdemaqy bar, — dep asyǵys jaýap berdi.

— Onda, jaqsy boldy. Qandaı qujattar jınaýym kerek? — dep máseleniń ońaı sheshilgenine qýanǵan áıel sómkesinen qujattaryn shyǵara bastady. Sol kezde ǵana jas jigit áıelge jańa kórgendeı ańtaryla qarap:

— Apaı, tura turyńyz. Áýeli kiristi eseptep alý kerek.

— E, onysy bar ma edi? — dep Muqyshtyń áıeli qaǵazdaryn qaıtadan jyly ornyna salyp qoıdy.

— Kúıeýim jumyssyz dedińiz, ıá?

— Endi ýaqytsha ǵana ǵoı, — dep baıqus áıel «jumyssyz» degen sózge jerge kirerdeı uıalyp ketti. Buryn eshkimge «jumyssyzbyz» dep kómek surap kelmegen eken. Ózi de, Muqysh ta.

— Onda kúıeýińizge pálenbaı myń kiris jazamyz, — dep jigit aldyndaǵy aq paraqqa eki oryndy sanǵa úsh nóldi tirkep jazyp qoıdy. Muqyshtyń áıeli shoshyp ketti.

— Oıbaı-aý, men ony jumyssyz qaldy dep turmyn ǵoı. Pálenbaı myń kiris jazǵanyń ne?

— Apaı, aqsha tappaıtyn erkek joq. Kem degende osyndaı kiris jazýymyz kerek. Jaraıdy, ary qaraı, balalaryńyz neshede?

— Úlkeni jetinshi synypty, kishisi daıarlyq synybynda.

— Onda sizge pálenbaı myń kiris, — dep bir oryndy sanǵa taǵy da úsh nóldi tirkeı saldy.

Muny kórgen áıel tipti shoshyp ketti.

— Qaraǵym-aý, munyń ne? Men mundaı kiris kirgizsem, senderge kelemin be?

— Apaı, keshirińiz, solaı jazýym kerek. Kórshiniń balasyn túske deıin qarap berip, aqsha alamyn nemese náskı toqyp satamyn deısiz be, áıteýir, birnárse isteýińiz kerek.

— Aýylda kórshiniń balasyn bir aı qarap berse de, aqsha alǵan qaı qazaqty kórip ediń? — dep ashýlanyp qaldy Muqyshtyń áıeli. İstemegen isin qalaı istedim dep jazsyn?

— Apaı, túsinińizshi, solaı jazýym kerek. Al endi úıde maldaryńyz, úı qustary, baqsha bar ma? Sony aıtyńyzshy? — dep jas jigit taǵy da qaǵazyna úńilip, jazýǵa yńǵaılandy.

— Bir sıyr, bes qoı. Qustan eki taýyq, bir qoraz. Esik aldynda shaǵyn baqshamyz bar, — dep Muqyshtyń áıeli malynyń sanyna jete almaǵandaı kibirtikteı jaýap qatty.

— Bir sıyrǵa pálenbaı myń, bes qoıdyń árqaısysyna pálenbaı júzden, baqshadan túsken ónimge pálenbaı myń, taýyqtyń jumyrtqasyna pálenbaı myń, — dep, sýyrmadan sýyryp alǵan bir býma qaǵazyna qarap sartyldatyp eki oryndy, bir oryndy sandarǵa nólderdi tirkep jatyr. Qoly ábden kiris eseptep mashyqtanǵany kórinip tur. Muqyshtyń áıeli sasaıyn dedi. Tipti uıala bastady. Osynsha kiris kirip turyp, munda kelgenin estise, kórshileri qanaǵattaryń qaıda dep betine basatyn boldy-aý! Sonda da kókeıindegi suraqty qoıyp qaldy.

— Sonda myna kiristi mal men baqsha qalaı kirgizip jatyr. Sony túsinbeı turmyn, qaraǵym.

— Túsinbeıtin nesi bar? Sıyr degen sútti janýar ǵoı. Sútin saýyp, kúnine eki lıtrin ózderińiz ishseńizder, segiz lıtrin satyńyzdar. Al qoıdy, aı saıyn júnin qyrqyp satyńyzdar. Al ózin aı saıyn bazarǵa shyǵaryp nemese soıyp, etinen qarjy jasańyzdar. Al taýyq degen naǵyz jumyrtqa fabrıkasy ǵoı. Bir aıda eki taýyq 60 jumyrtqa týady. Sony satyp sháı pulyńyzdy shyǵarasyz. Baqshadan alǵan bes qap kartopty da bazarǵa shyǵaryp satsańyz, ájeptáýir pul bolady.

Jas jigit bastyrmalatyp, satý-satý dep ketip edi, Muqyshtyń áıeli qatty sasty. Uıalǵanynan qalaı bólmeden atyp shyǵyp, kórshi áıelderdiń biri kórip qoımasyn dep, úıine qalaı jetkenin ańǵarmaı qaldy. İshteı óz-ózin jazǵyryp keledi: «Qudaıym-aý qaıdan keldim? Osynsha qarajatymyz bar eken. Soǵan shúkir etýimiz kerek edi ǵoı. Uıat-aı!» Úıine kele sala Muqyshqa keńsedegi barlyq jaıdy jaıyp saldy. Beker bardym, nege meni toqtatpadyń dep, kúıeýin jazǵyrdy. Áıeliniń áńgimesin estigen Muqysh myrs etip bir kúldi.

— Áı, ańqaýym-aı! Seni ábden qatyrypty ǵoı! Óziń oılashy, sıyryńnan qansha sút alasyń? Ne, jyl on eki aı sút saýlap toqtamaıtyn ba edi? Bir qoıdy aı saıyn bazarǵa aparyp satyp, baıyǵan qaı qazaqty kórdiń? Sonda ne, bárin satyp, eki qolymyzdy murnymyzǵa tyǵyp otyraıyq pa? Bular endi kún jylynsa, úıge kirgen shybyn men qoımadaǵy tyshqanǵa da kiris jazar. Úıde Aqtós degen ıtimiz bar dep aıtpadyń ba? Kirisimiz kóbeıe túser edi, — dep Muqysh qolyn bir siltedi.

— Aýyzdy jaratqan Qudaı, nápaqasyz qaldyrmas. Erteń qala jaqqa baryp, jumys qarastyryp kóremin taǵy da. Kıimderimdi daıyndap qoıshy, — dep Muqysh kimge kúlerin bilmeı, ornynan turyp tysqa shyǵyp ketti. Al áıeli bolsa, túk túsinbeı, kózin jypylyqtata berdi.

---