InfoHub Logo

Móldir aspanda qarlyǵashtar qalyqtap oınaǵan jaz kúnderiniń biri. Aınala typ-tynysh. Shilińgir ystyqtan bas saýǵalaǵan barsha tirshilik qashyp baryp, aǵash kóleńkesine tyǵylyp, tynym tapqandaı bir kúıde.

Emhana ǵımaratynyń úshinshi qabatyndaǵy samaldyqta tómendegi gúltekshe jıeginde emin-erkin oınap otyrǵan qos búldirshinge baǵanadan muńaıa qarap turǵan syrqat qyz tý syrtynan shyqqan áldekimniń aıaq dybysynan sekem alyp, áldene alańmen artyna buryldy.

Kútken kúdigi dál keldi me, qaraǵan sátte ózine taıap qalǵan meıirbıkeni kórip, urlyǵy áshkerelengen baladaı óz-ózinen qysylyp, aıaq asty qıpaqtap qaldy. Iininen sý ketip, tómenshikteı berdi.

— Munda shyǵyp alypsyń ǵoı? — dedi aldyna kelip toqtaǵan naýqas kútýshi sál qatqyl únmen kinalaı sóı-lep. — Syrtqa shyqpa dep qansha ret aıtamyz osy?

— Dalany kórgim kelip... — dep mińgirledi kelinshekke qarap kózin bir tóńkerip alǵan dimkás qyz janaryn qaıta jerge salyp. Úninde kinásin moıyndaǵan bir synyq syńaı bar.

— Dalada ne bar eken sonsha? — dedi kelinshek alǵashqy ekpinimen aýyr zil tastap. Apshyp ashýlanbaǵanymen, daýsyndaǵy qatqyl syz ázirge jumsaratyn emes.

— Bilmeımin... — dedi sál irkilip qalǵan qyz, bir jutynyp alyp. — Áıteýir kórgim kelip turady...

Dene álsizdiginen, álde aıtqan sóziniń aýyrlyǵynan, jaı tursa da, qaradaı ókpesi qysyp, entige berdi.

— Qyzyq... — Myrs etken kelinshek janynda turǵan qyzǵa kóziniń quıryǵymen qarady. — Dalada ne bar ekenin bilmeısiń, taǵy kelip syrtqa qaraı qasha beresiń? Álde...

Bul jolǵy sózin kekesin aralastyryp aıtqanymen, zilsiz shyqty. Alǵash kelgendegideı emes, arynynyń qaıta bastaǵany baıqaldy. Sony sezse kerek, aýrý qyz ishki bir tilegin aıtyp, taǵy mińgirledi.

— Taǵy biraz tura turaıynshy, apaı? — dedi kelinshekke surana kóz qadap, — ...taǵy biraz... apataı...

Kelinshek úndegen joq. Júzin sýyqqa salmaǵanymen, ile jaýap bermeı az-kem bógeldi. Tek sálden keıin ǵana ornynan qozǵalyp, qyzǵa janasa bere, manadan beri ol uzaq qadalǵan tómendegi gúl teksheniń shetine, odan oınap otyrǵan súıkimdi balaqaılarǵa nazar aýdardy. Úńilip sál turǵan soń:

— Baǵanadan kóz almaı qaraǵanyń ana balalar ma? — dedi, jumsaq alaqanymen názik boıjetkenniń súldersiz ıyǵynan jeńil sıpap.

— Iá, — dedi qyz sál irkilip baryp, basyn qymsyna ızep.

— Sonsha tesildiń ǵoı, tegi. Baǵana kelip, artynda turdym...

Kelinshekke jalt qaraǵan syrqat qyzdyń súlik sorǵandaı qan-sólsiz qýqyl júzine sol sát tosyn bir óshkin qyzyl tolqyn oınap shyǵa keldi de, izinshe qaıta óship, zym-zıa joǵala berdi.

Sony baıqap qalǵan meıirbıke aldynda turǵan qyz júzine áldene tańdanyspen úńile qarady.

— Ne boldy, Sáýle? —dedi sosyn sol ishki tańyrqaýyn jasyra almaǵan qalpynda ańtarylyp.

Biraq, buıyǵy qyz buǵyp qaldy. Aýzymdy ashsam, syrymdy shashyp alarmyn degendeı, aryq adamdarǵa tán aǵy kóp ala kózin bir tóńkerip, tómen qulatyp aldy da, sol kúıi únsiz turdy. Bul suraqqa endi qaıtip jaýap bermeıtini syrt álpetinen anyq andaldy.

Sony kórip sharasyz qalǵan aq halatty kelinshek te bir aýyqqa deıin tosylyp, únsiz qaldy. Endi qaıta tilge kelmes dep oılasa kerek, ózinen basqa jan bilmes shyńyraý oıǵa batyp ketken alakóz qyz álden ýaqyttan keıin, áldeneniń aıaǵynan ózin taýyp, álginde bolǵan jaıdy múlde umytyp ketkendeı, betine qaıta qarap ún qatqanda, ájeptáýir qýanyp qaldy. Biraq qoıǵan suraǵy kisi oılaǵandaı ońaı bolmaı shyqty.

— Apaı, osy men ras jazylam ba? — dep jáýdirep tur áljýaz qyz.

Qapelimde ne derin bilmeı, irkilip qalǵan meıirbıke kúdikti suraqpen qosa jansebil jalynysh tolǵan jasqanshaq janardan kózin taıdyra berdi .

— O, ne degeniń, kóke... sen erteń-aq jazylyp ketesiń... alańsyz bol, — dedi sońynan sóz yńǵaıyn jaıbaraqatqa salyp.

Biraq, óz suraǵynyń jaýabyn ózi biletin sekildi:

— Áı, kim biledi? — dep kúrsindi miskin qyz sálden keıin. Óz jónene qarap, kózin qaıta ákelip tómendegi gúldik jıegine saldy.

— Nege olaı deısiń, Sáýle? Syrqat adam dárigerdiń aıtqanyna sený kerek. Qalaımaqan oılaýǵa bolmaıdy... — dep jaqyndap kelip baýyryna basqan apaıynyń esirkeýine eleń etken joq. Birazǵa únsiz qalyp, qybyrsyz turdy.

Tosyn jaqyndyq tanytqan bógde qushaqtyń qyzýy óneboıyna álden ýaqyttan keıik ótti me, kim bilsin, dimkás qyzdyń ońǵan shúperekteı qýarǵan júzine o bir kezde baryp taǵy bir jylylyq júgirip, basyn kóterip, janyndaǵy meıirban jamalǵa qaıta qarady.

— Apaı, sizdiń balańyz bar ma? — dedi kúlimdep.

— Bar, — dedi kelinshek onyń júzine muqıat kóz salyp turyp. — Bir ulym bar. Bıyl úshke shyǵady. Qaıtedi?..

— Onda siz baqytty ekensiz, apaı, — dedi betin áldeqashan buryp áketken qyz tómendegi gúl tekshesiniń jıeginde oınap júrgen búldirshinderge úńilgen qalpy.

— Qalaı?.. — dedi túkke túsinbeı qalǵan kelinshek óziniń ishki suraǵyn bógep qala almaı taǵatsyzdana.

— Men qalaı baqyttymyn?

Kelinshek asyqqanymen, áljýaz qyz asyqqan joq. Álgindegi salmaqty beınesinen bir jazbaǵan kúıi, aspaı-saspaı sóz bastady. Sóılep turǵan sátinde onyń azdyń aldyndaǵy jasqanshaq qalpynan tez aınyp, kenet basqa bir sabyrly janǵa ózgerip bara jatqanyn tyndap turǵan kisisi ap-anyq baıqady.

— Jáı... ánsheıin aıtqanym ǵoı, apaı, — dedi ol sál únsizdikten keıin júzine jyly kúlki júgirip. — Baıaǵyda ájem marqum aıtyp otyrýshy edi: “Tómen etek bop jaralǵan jandardyń bala súıýden artyq baqyty joq” dep. Balańyz bar, siz baqytty ekensiz...

Sony aıtqan naýqas qyz nazaryn jedel tómennen alyp, ózin kushaǵyna alyp turǵan jas áıeldiń júzine qadady. Sońynan búıirine erkeleı tyǵylyp, keýdesine basyn súıedi. Kóz sharasynda móldireı tunǵan túpsiz tereń teńiz bar edi onyń.

* * *

Arada az ótkende, baǵanaǵy qyz turǵan jerde, tómendegi gúltekshe shetinde bar dúnıeni umytyp emin-erkin oınap júrgen súıkimdi qos búldirshinge telmire qarap meıirbıke kelinshek jalǵyz turdy.

Janarynda irkilgen jas bar edi onyń. Kirpikterine ilinip, saýlap ketýge shaq qalyp, dirildep turdy móldir tamshylar.

---