Jarys kúngi jańalyq
Eki kórinisti shaǵyn qoıylym
Qatysýshylar:
10-11 jasar oqýshy balalar
Birinshi top: №107 mekteptiń oqýshylary – Arman, Maqsat, Murat
Ekinshi top: №52 mekteptiń oqýshylary – Esen, Hasen, Úsen
Qydyr ata – aq saqaldy, asa taıaqty qart
Tóreshiler
Júrgizýshi
Kópshilik jankúıer qaýym – oqýshy balalar
Oqıǵa qazaq mektepteriniń birinde ótedi.
Birinshi kórinis
Jaz. Kók maısaly alań. Shymyldyq ashylǵanda úsh ul jerde opyr-topyr bolyp, áldenege talasyp jatady.
Arman(bárinen buryn ornynan kóterile, qorjyndy ıyǵynasalyp). Aıttym ǵoı, tapqan tapqandiki! Talaspańdar!
Maqsat. Joq, seniki ádildik emes. Birinshi kórgen men ǵoı.
Murat. Ekeýińnen de buryn men jettim...
Arman. Birinshi ıe bolǵan – men! Sondyqtan qorjyn meniki.
Maqsat. Toqtańdarshy shýlamaı. Úsheýmiz de birdeı kórdik.
Murat. Iá, demek, olja úsheýmizge – ortaq.
Arman. Ortaǵy qalaı sonda, bir qorjyndy úshke bólmeksiń be?
Osy kezde sahnaǵa Qydyr ata shyǵady.
Qydyr ata. Áı, balalar, bul ne daý? Nege kelise almaı, qyzyl keńirdek bolyp jatyrsyńdar?..
Balalar(jarysa). Assalaýmaǵaleıkým, ata! (Qos qoldaryn usynady.)
Qydyr ata. Ýaǵaleıkúmássalam, balalar! Taýdaı azamat bo-lyńdar! Órkenderiń óssin!
Maqsat. Aıtqanyńyz kelsin, ata! Raqmet!
Murat(tańdana). Biraq sizdi rıza eterdeı biz eshteńe tyndyra qoıǵan joqpyz ǵoı, ata?!.
Arman. Iá-á?..
Qydyr ata. Sálem berdińder ǵoı. Assalaýmaǵaleıkým degen – Allanyń nury jaýsyn degen izgi tilek. Al men senderge Allanyń nury ózderińe eki ese jaýsyn dep jaýap qaıtaryp, batamdy berdim.
Arman. Qandaı keremet sóz, á!
Murat. Iá-á, maǵynasyn bilmeıtin sózderimiz kóp qoı, bizdiń.
Qydyr ata. Al endi sálemdesip bolsaq, jańaǵy talasymyzǵa keleıik. Ol ne daý, ózi?..
Maqsat. Ol...
Arman (Maqsatty tý syrtynan túrtip, sybyrlaı). Aıtpa!
Murat. Ol myna qorjynnyń daýy, ata.
Qydyr ata. Iá, bul ne qorjyn?!.
Maqsat. Úsheýmiz kele jatyp taýyp aldyq. Birinshi kórgen men edim. Biraq myna jelaıaq Murat bárimizden buryn jetti.
Murat. Al bárimizden kúshi myǵym myna Arman birinshi bolyp ıe boldy.
Maqsat. Soǵan kelise almaı... Tóreligin aıtyńyzshy, ata, ádilinde qorjyn qaısymyzdiki?
Qydyr ata(Maqsatqa). Sen birinshi kórdiń. (Muratqa) Sen birinshi bolyp jettiń. Al sen (Armanǵa) birinshi ıe boldyń, á? Qyzyq eken! Bir qaraǵanda úsheýińdiki de jón sıaqty.
Arman. Sonda ne isteýimiz kerek?!
Maqsat. Teńdeı bólip alamyz!
Murat. Iá, olja úsheýmizge ortaq.
Qydyr ata(oılanǵan bolyp). Osy sender asyǵyssyńdar, á?.. Jarysqa ketip barasyńdar ǵoı.
Arman. Iá, ata, stadıonǵa, mekteparalyq jarysqa ketip baramyz.
Qydyr ata. Sonda neden jaryspaqsyńdar?
Maqsat. Arman – qol kúrestirýdiń sheberi. Murat júgirýden aldyna jan salmaıdy.
Murat. Al myna Maqsat balańyz fýtbol oınaıdy.
Qydyr ata. Jón, jón, balalar...
Maqsat(saǵatyna qarap). Jarys bastalýǵa on bes-aq mınýt qaldy! Asyqpasaq bolmaıdy.
Qydyr ata. Endeshe, sender joldaryńnan qalmaı júre berińder. Qorjyn osynda, mende qalsyn. Sender jarystan qaıtqansha men oılanyp-tolǵanyp, qazylyǵyn sheship qoıarmyn.
Murat. Jaraıdy, ata! Sizge senemiz. Ádildigin aıtsańyz boldy.
Arman. Jaqsy, ata, kelistik!
Maqsat. Al onda, ata, bizge jeńis tilep, aq batańyzdy berip jiberińiz.
Bári júrelep otyra ketedi.
Qydyr ata (alaqanyn jaıyp).
Ýa, Qudaıym ońdasyn,
Qyzyr baba qoldasyn!
Sýly bolsyn qudyǵyń,
Qulyndy bolsyn quryǵyń.
Alaman báıge, jarysta
Jeńis bolsyn tuǵyryń!
Ulandarym jarysker,
Oralyńdar tabyspen!
Áýmın! (betin sıpaıdy.)
Balalar da betterin sıpap, oryndarynan turǵan kúıi asyǵys júgire shyǵyp ketedi. Olar kórinbeı ketisimen sahnaǵa solar quralpas taǵy úsh-tórt bala shyǵady. Olar da asyǵys.
Aldarynda turǵan qorjyndy da, qartty da qaǵa-maǵa óte beredi.
Qydyr ata. Áı, balalar, qaı balasyńdar? Myna qorjyn sen-derdiki emes pe?..
Hasen (artyna burylyp, toqtaıyn degen dosy Esendi jeńinentartyp). Neń bar aljyǵan qaıyrshy shalda?! Kettik!
Esen. Qorjyn deı me?..
Hasen. Dıýananyń qorjynynda ne bar dep eń? Odansha jarys-ty oılasańshy. Qalaı, búgin Armandy tize búktire alasyń ba?
Úsen. Áı, búgin bir kókesin kóristirshi óziniń!
Esen. Aıtsań, boldy ǵoı! Sol da sóz be eken...
Bári daýryǵysyp kete barady.
Qydyr ata(olardyń sońdarynan jaqtyrmaı qaraı turyp). Bós! Bós! Kórermiz áýseleńdi. (Qorjynyn ıyǵyna salyp, shyǵyp ketedi.)
Ekinshi kórinis
Qyzyldy-jasyldy jalaýlarǵa toly jarys alańy.
Ortada jeńil kıingen sportshylar. Olardy aınala qorshaǵan jankúıerler. Shymyldyq ashylǵanda (nemese jaryq janǵanda) ár jerde eki-ekiden juptasa qol kúrestirip otyrǵan sportshy balalar kórinedi. Olardyń árqaısylarynyń janyndaǵy tóreshiler jeńimpazdardy anyqtap, qaǵazǵa áldenelerdi belgilep júredi. Dál orta tusta qarsylasymen qol kúrestirip otyrǵan Armandy kóremiz.
Jankúıerler. Arman! Arman! Bas, bas!
– Oı, jaraısyń! Oı, azamat!
– Bárekelde!
Tór jaqtan «Jasasyn №107 mektep!» degen lozýng kóteriledi.
Tóreshi(Armannyń qolyn joǵary kóterip). Bul saıysta №107-mekteptiń sportshysy Arman Baıjanuly taǵy da taza jeńiske jetti!
Jankúıerler qoshemeti.
– Jasa, Arman!
– Jaraısyń!
– Mine, jigit!
Tóreshi. Osylaısha, qarsylastarynyń bárin shaq keltirmeı jeńgen nómiri 107-mekteptiń tórtinshi synyp oqýshysy Arman Baıjanuly aqtyq kezdesýge joldama aldy. Bul sheshýshi saıys-taǵy onyń endigi qarsylasy – elý ekinshi mekteptiń sportshysy Esen Dosanuly bolmaq.
Osy sát mıkrofonnan jarys komentatorynyń daýysy estiledi.
Júrgizýshi. Qurmetti jarysqa qatysýshy sportshylar men jan-kúıerler, bul eki jeńimpaz sál tynyǵyp, aqtyq saıysqa daıyn-dyq jasap alǵansha, biz sizdermen jelaıaqtar jarysyn tamasha-laıyq. Mine, ózderińiz kórip turǵandaı, bul alaman jarys ta márege jetýge jaqyn. Jelaıaqtarymyz sońǵy aınalymdy da ortalap qalǵanyn kórip tursyzdar. Al ázirge qarsylastarynan oq boıy oqshaýlanyp, alǵa shyqqan jelaıaqtarymyz – ekeý. Olar – №107-shi jáne 52-shi mekteptiń jelaıaqtary Murat Aıtjanuly men Hasen Asanuly. Ázirge ekeýi qatar kele jatyr. Mine, olar jarys jolynyń sheshýshi kezeńine shyqty! Alda – máre.
Arman. Mu-rat! Mu-rat! Sal baryńdy!
Maqsat. Bas! Bas qamshyny!
Úsen. Ha-sen! Qalma, qalma! Namysty jiberme!
Esen. Ýáde qaıda?!. Yshqyn! Yshqynsańshy-eı!..
Arman. Op, báre-kel-de-e! Jasa!
Maqsat. Taǵy, taǵy! Ekpindet! Mine, jaraısyń!
Jarys alańy «Murat! Murat!» dep urandaǵan jankúıerler únine tolyp ketedi.
Júrgizýshi. Mine, Murat Aıtjanuly sýyrylyp alǵa shyqty! Jeńis jaqyn. Márege elý, qyryq, jıyrma, on bes metrdeı-aq qaldy. Báre-kel-de!!!
Osy sát jankúıerler aldynan oqtaı zýlap jelaıaq sportshy
Murat Aıtjanuly óte beredi. Onyń sońyn ala ekinshi, úshinshi, tórtinshi sportshy ótip jatady. Jarys alańy ý-shýǵa toly.
Jankúıerler. Mu-rat! Mu-rat! Mu-rat!
Júrgizýshi. Sonymen, úsh shaqyrymdyq alaman báıgede №107 orta mekteptiń 4-synyp oqýshysy Muratjan Aıtjanuly jalǵyz dara kelip, chempıondyq tuǵyrǵa kóterildi. Quttyqtaımyz!
Tóreshi (ortaǵa shyǵyp). Al endi qol kúresinen aqtyq kez-desýimizdi bastaımyz. Ortaǵa Arman Baıjanuly men onyń qarsy-lasy – Esen Dosanuly shaqyrylady!
Eki sportshy ortaǵa shyǵyp, ústel basyna jaıǵasady.
Tóreshi olardyń jarys erejesine saı durys otyrýyn tekserip shyqqan soń, saıystyń bastalǵany jóninde belgi beredi.
Tóreshi. Bir, eki, úsh! Jekpe-jek bastaldy.
Maqsat. Arman, des berme! Birden tuqyrtyp al!
Murat. Iá, arýaq! Kúsh atasyn tanymas!
Jankúıerler úni.
– Ar-man-an! Ar-ma-an!
– E-se-en! E-se-en! Bas! Tart!
– Óı, mynaýyń kóje ishpegen neme ǵoı!..
Komentator. Aqtyq saıysqa túsip otyrǵan Arman da, Esen de ońaı-ospaq sportshy emes. Árqaısysy buǵan deıin ótkizgen úsh jekpe-jekte de qarsylastaryn tize búktirgen myqtylar. Endeshe, birin-biri ala qoıýy da ońaı bola qoımas.
Maqsat(arqalana). E, mine, az-za-mat! Tart! Áket!
Jankúıerler. Ar-man! Ar-man! Ar-man!
Qarsylasynyń qasarysqan qolyn jaılap ózine qaraı qaıyra bastaǵan Arman dostarynyń urandy únimen arqalanyp, sol kúıinde shalqaıta aparyp, ústel ústine bir-aq basady.
Murat (sekire túsip). Az-za-mat! Jaraısyń!
Maqsat. Ý-ra-a! Mine, jigit!
Tóreshi(Armannyń qolyn kóterip). Aqtyq saıys jeńimpazy – Arman Baıjanuly! №107 mektep!
Jankúıerler. Ý-ra-a! Jaraısyńdar, jigitter!
Júrgizýshi. Sonymen, Arman Baıjanuly qol kúrestirýden bas-taýysh synyptar arasynda ótken dástúrli mekteparalyq jarys-tyń chempıony atandy! Jarys qorytyndysy boıynsha jańa ǵana osy mekteptiń taǵy bir oqýshysy Maqsat Maqashuly eń kóp dop soqqan mergen fýtbolshy bolyp tanyldy.
Murat(janyndaǵy Maqsattyń qolyn alyp). Jaraısyń, surmergenim! Júr endi, Armandy baryp quttyqtaıyq.
Ekeýi juptasa Armannyń janyna keledi.
Maqsat (ándete). Arman, Ar-ma-an,
Topty jarǵan.
Keppe Esen,
Tyrapaı asyp,
Jolda qalǵan.
Ákel qoldy! Qatyrdyń! Jaraısyń!
Murat(Armannyń qolyn qysyp). Erlediń!
Maqsat. «Joly bolar jigittiń jeńgesi shyǵar aldynan» degendeı, tańerteńgi oljamyzdy jaqsy yrymǵa joryp edim. Dóp keldi! Úsheýmizdiń de jolymyz boldy.
Arman. Aıtpa! Aqsaqaldyń aq batasy oń bolyp, aıtqany keldi! (Maqsatqa) Bata suraý qaıdan oıyńa kele qaldy?
Maqsat. Atam bar ǵoı. «Atasy bardyń – batasy bar».
Júrgizýshi. Qadirmendi sportshylar men jankúıer qaýym, endi jarys jeńimpazdaryn marapattaý rásimine kezek beremiz.
Tóreshi. Sportsúıer jurtshylyq! Sizderge jaqsy jańalyq habar jetkizgeli turmyn. Bizdiń búgingi jarysymyzdyń ózge-lerden ereksheligi sol, ortamyzǵa Qydyr atamyz kelip tur. Jáne ol kisi jaıdan-jaı kelmeı, búgingi jarystyń Bas júldesin, ıaǵnı Gran-prıin ózi taǵaıyndap ala kelipti. Mine!
Osy sát ortaǵa ıyǵynda qorjyny bar, asa taıaqty Qydyr ata shyǵady.
Arman(aýzy ashyla). Qy-dyr ata?!!
Maqsat(tańyrqaı). Iá dáp ózi! Baǵanaǵy bizdiń atamyz!
Murat. Qorjyndy qara! Bizdiń qorjyn ǵoı?!.
Arman. Mine, qyzyq!..
Qydyr ata(qorjynynan sporttyq aıaq kıimin alyp). Mynaý – jelaıaq balam, Murat, saǵan! Kel, kele ǵoı. (Qorjynynan teńbildop alyp) Mynaý – shabýylshy surmergen, Maqsat balam, saǵan! (Tabysetedi. Qorjynynan qos gantel alyp) Mynaý – bilekti balam, Arman saǵan! (Syılyqtaryn árqaısysynyń qoldaryna tapsyrady).
Tóreshi. Bul jeńimpazdardyń úsheýi de jalpy komandalyq esepte birinshi oryndy ıemdengen №107 orta mekteptiń shákirtteri.
Jankúıerler. Ýra-a-a! Jasasyn 107-mektep!
Qydyr ata(qasynda turǵan úsheýine qarap). Mine, balaqandar, oljalaryńdy osylaı bólý ádil kórindi. Oǵan ózderiń ter tógip, eńbek ettińder. Bul – naǵyz ádil jeńis!
Arman. Raqmet, ata!
Maqsat. Qudaı tileýińizdi bersin, ata! Óte ádil sheshim!
Murat. Razymyz, ata!
Qydyr ata. Al myna kıeli de berekeli qorjyn – jeńimpaz mek-tepterińe tartý. Onyń qabyrǵasynan bereke-birlik pen jemisti jeńister arylmaǵaı! Áýmın! (Betin sıpap, qorjyndy Armanǵa tapsyrady.)
Arman. Raqmet! Aıtqanyńyz kelsin!
Maqsat. Sizdiń tapqyrlyǵyńyzǵa raqmet, ata!
Murat. Búgin ózi jaqsylyq pen jańalyqqa toly jeńisti kún boldy.
Maqsat. Iá... Musylmansha sálemdesýdiń mán-maǵynasyn bil-dik. Qydyr ata... (buryla berip, janynda turǵan Qydyr atany tappaı, ańtarylyp qalady. Jan-jaǵyna alaqtap, izdeı) ...sizben tanystyq... deıin desem... İzim-ǵaıym! Oı, táýbá-aı!.. (Ol kisi bul kezde qaýmalasqan kópshiliktiń arasyn tasalana, sahnadan shyǵyp ketken-di.)
Qoldarynda joǵary kótergen «Jasasyn №107 orta mekteptiń sportshylary!» degen urany bar top bala Arman, Murat, Maq-sattardy ortaǵa alyp, japa-tarmaǵaı quttyqtasyp jatady. Sahnany asqaq mýzyka áýeni kerneıdi. Qoldarynda joǵary kótere bulǵaǵan jalaýshalary men gúl shoqtary bar kópshilik mýzyka yrǵaǵymen «tolqyn» jasaı terbetilip, avansenaǵa qaraı jyljyp kele jatady...
Án.
Alǵa, dostar,
Qyran qustaı samǵa,
Jarys otyn laýlatyńdar,
Jeńisterge bastar
Asýlary asqar
Shaqyrady alda syndar...
Shymyldyq
Sońy
You Might Also Like
