InfoHub Logo

Itaıaǵyna salý

Jas kelinshek bir aýylǵa qydyryp barǵanda, ne esik kórýge shaqyrǵanda áıelder ne úlken ájeler oǵan «ıtaıaǵyna sal» dep saqına, kúmis, júzik sıaqty zat beredi. «Itaıaǵyna salý» degen kelinshek bosanyp balany sharanasynan jýatyn sýǵa ıaǵnı, «shilde sýyna» álgindeı kúmis júzik, saqına, kúmis túıme sıaqty zattardy ydysqa salyp jiberip, náresteni jýady. Jýyp bolǵannan keıin álgi zattardy sol jerdegi áıelder yrym qylyp bólisip alyp, máz meıram bolyp tarasady.

Dámetý

Dámetýdiń ár túri bar. Al yrymda jas kelinshekterdiń dámetýiniń jóni bólek. Jas balalar men kelinder ata eneleri qonaqtan kelse, olardan tátti dámetetin ádeti bar. Ásirese, balaly jas kelinder dámetse onyń meselin qaıtarýǵa bolmaıdy. Óıtkeni, dámetip otyryp oıyndaǵysy bolmasa onyń emshegi isip ketedi. Bul ómir shyndyǵy. Al úlken kisiler, analar, ájeler jas kelinshegi bar úıge dámetip qalar dep qashanda qaltasyna dám tuzyn sala júredi. Bul árkim eskere júretin eskiden kele jatqan yrym.

Úı kórsetý

Jańa túsken kelindi týys týǵan, kórshi kólem, ilik jekjattar «úı kórsetýge», ıaǵnı, esik asharǵa shaqyrady. Munyń maǵynasy kelin otbasymen tanysyp, úıge kelip júrsin degen sóz. Bul úıge kelin qur qol barmaıdy, káde jorasymen barady. Muny «ilý» deıdi. Bul máseleni shaqyrǵan úıdiń dárejesine «úlken, kishi degen maǵynada) kelinniń enesi sheshýi kerek. munymen birge kelindi shaqyrǵan úıler kelinniń minez qulqyn, júris turysyn, ıaǵnı, ádep, tártibin baıqap synap otyratyny bar. Muny bolashaq kelinder eskere júrýi kerek. Óıtkeni atalǵan dástúr áli jalǵasyp kele jatyr.

Túıemuryndyq

Uzatylyp jatqan jas kelinshek kóshiniń jolynda otyrǵan aýyldyń adamdary (jastary, áıelderi) kerýen atynyń noqtasynan, ne túıesiniń buıdasynan ustap turyp suraıtyn kádesi. Qyz anasy olarǵa kádesin jasaıdy, káde alǵan rıza bolyp, baqyt tilep batasyn berip, jol bolsyn aıtady.

---