Jattyǵý taldaý jumystary
Ońtústik Qazaqstan oblysy,
Arys aýdany, M. Shahanov atyndaǵy jalpy orta mektebi
Qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Polatova Aınur Múslimbekqyzy
Sabaqtyń taqyryby: Jattyǵý, taldaý jumystary
Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdilik: etistiktiń raılarynyń ózindik erekshelikterin ajyrata bilý;
2. Tárbıelik: sóıleý mádenıetin qalyptastyrý, adamgershilikke, týǵan jerdi súıýge tárbıeleý.
3. Damytýshylyq: etistiktiń raılary týraly bilimderin júıeleý, jınaqtaý, taldaý jumystaryn júrgizý;
Sabaqtyń tıpi: bilik pen daǵdyny júıeleý, jınaqtaý sabaǵy.
Sabaqtyń túri: damyta oqytý tehnologıasy.
Sabaqtyń ádis - tásili: praktıkalyq ádis.
Sabaqtyń kórnekiligi: úlestirmeler
Pánaralyq baılanys: qazaq ádebıeti, tarıh
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi: 1. Oqýshylarmen sálemdesý
2. Oqýshylardyń sabaqqa qatysyn tekserý
3. Oqýshylardyń zeıinderin sabaqqa aýdarý
II. Úı tapsyrmasyn tekserý:
1. Qalaý raı 108 - 111 betterdi oqý.
2. 177 - jattyǵý
3. Maqal – mátelderdi jattaý.
III. Aktýaldaý kezeńi.
Jattyǵý jumysyndaǵy «Ulyq bolsań, kishik bol» degen maqaldyń baǵynyńqy syńary qandaı raı ekendigi suralady.
«Etistiktiń raı kategorıasy neshe topqa bólinedi? Olar qalaı jasalady?» degen suraqtarǵa jaýap alynady.
İV. Jańa sabaq.
Etistiktiń raılaryn qaıtalaý. Ár raıdyń jasalý joldaryn oqýshylarmen birlese otyryp, eske túsirý. Oqýshylardy 4 topqa bólip, toptarǵa raılardyń atyn berý.
Top attary tapsyrmalar boıynsha ózgerip otyrady, top basshysy óz tobyndaǵy oqýshylardyń jumystaryn tekserip, ýaqtyly baǵalap otyrady.
V. Damytý kezeńi.
Oqýlyqpen jumys
178 - jattyǵý
Etistikterdi terip jazyp, ashyq raıly sóılem túrleriniń qalaı jasalǵanyn aıtý, sóılemderdi ár top ózderine berilgen raı attaryna sáıkes aınaldyrady.
Bizdiń bekinisimiz oıpańdaý jerde bolatyn. (Ashyq raı, aýyspaly ótken shaq).
Bizdiń bekinisimiz oıpańdaý jerde bolsyn. (Buıryq raı, İİ jaq, anaıy túri).
Aldymyzda úlken adyr kórinedi. Sol adyrdyń tóbesine nemister bekingen. Bıik adyrdy nemister tolyq paıdalandy. Olar bizdiń bekinisimizdi baqylap otyratyn boldy. Qımyldasaq, atqylap damyl bermedi. Nemister jatqan adyrǵa biz de bet qoıdyq. Aıǵaı – shýsyz jyldamdata basyp kelemiz. Osy kezde bizdiń artılerıa jaýdy gúrsildetip atqylaı bastady. Jer solqyldap, aýa jańǵyryp jatty. Jaýdyń tiken symdy shebinen óttik. Onyń ár jerinen esik ashylypty. Pýlemetten oqty qarsha borattyq.
«Shartty raı» tobyna tómendegideı sóılemder berildi:
«Jylaǵan sheshemen birge jylasa, jigittiń jigit bolǵany qaısy, óıtse, kisi ýádeden shyǵa ala ma? Jylaǵan sheshemen birge jylap, jigit úıden uzaq ýaqytqa alys jerge ketse, balasynyń jylaǵanyn kórgen soń, úıde qalǵan ananyń kózinen jas kete me, kókireginen saǵynysh qasireti kete me?».
180 - jattyǵý.
a) Qalaý raı, ashyq raı, buıryq raıly sóılemdi terip jazýǵa ár toptan taqtaǵa bir-bir oqýshy shyqty. Mátinde shartty raı bolmaǵandyqtan ol topqa basqa sóılemder berildi: «Tústik ómiriń bolsa, keshtik mal jına», «Ne ekseń, sony orasyń».
Baqyt
Men baqytty kórsem deýshi edim. Bizdiń qaqpanyń aldyndaǵy úlken jolmen kúnde bir qaıyrshy shal ótetin edi. Shal uzyn asasyn joǵary kóterip alyp:
- E, azamattar, baqytty bolyńdar! – deıtin. Meniń baqytty kórgim keldi. Shal qara kóleńkede úırenshikti jolmenen ketip bara jatatyn. Men biraz qarap turatynmyn, sodan soń jyldam basyp úıge keletinmin. Tósekke jatqanda uzyn asaly shal kóz aldymnan ketpeıtin, daýsy qulaǵymda turatyn. (S. Erýbaev)
Oqýshylarǵa jeke, juptyq, toptyq tapsyrmalar berildi.
«Ashyq raı» tobyna:
«Shalqar – adaldyq pen adamdyqtyń, kisiliktiń aldynda tik turatyn, qyzdaryn qyz dep qoıyp qalmaı, qyz bala dep syılaıtyn, ekijúzdilikti ólimnen de jaman dep qabyldaıtyn jandary taza halqy bar qalashyq». «Abylaı hannyń qasynda Buqarekeń jyrlaıdy», «Mashınanyń qarasy kórinbeı ketisimen Marjan ústine ózine unaıtyn usaq aq gúlderi bar kóılegin kıip, shashyn tóbesine túıip, esikti kilttep dalaǵa shyqty».
Berilgen mátinderden etistikterdiń shaq túrin anyqtap, buıryq raıǵa aınaldyrý.
«Shartty raı» tobyna:
«Qaradan han bolsam, halqym qalaǵan bolar,
Aıyrdan nar bolsam, atam jaraǵan bolar,
Kóneden dáýren ozsa, jasy jetken bolar,
Kóneden qamqa tozsa, dáýreni ketken bolar».
Er jigit aıtpaıdy,
Aıtsa, qaıtpaıdy.
Oqı berseń, kóziń ashylady,
Otyra berseń, jalqaýlyq basynady.
Altaý ala bolsa, aýyzdaǵy ketedi,
Tórteý túgel bolsa, tóbedegi keledi.
Til tas jarady,
Tas jarmasa, bas jarady.
Mátinderden shartty raıly etistikterdi taýyp, ashyq raıǵa aınaldyr.
«Buıryq raı» tobyna:
«Arly - ojdandy bol!
Namysyńdy jastan saqta!
Halqyńdy alalama!
Jaqynyńdy jaralama!»
«Qudaı jarylqasyn, baı qylsyn,
Tórt-túligin saı qylsyn!»
«Maldy teppe, Aqty tókpe».
«Esikti qatty qaqpa, qatty serpip jappa».
«Ketpes dáýlet bersin, Keń peıil bersin».
Sóılemderden buıryq raıly etistikterdi taýyp, qalaý raıǵa aınaldyrý.
«Qalaý raı» tobyna:
«Duǵaı sálem bergeısiń,
Aǵam Eset berenge.
Beket qaıda degenge,
Beket ketti degeısiń
Shyqpaıtuǵyn tereńge».
Gúli sulý ormandy
Sýsatpaǵym keledi.
Júzi jyly jandardy
Qushaqtaǵym keledi.
Atadan ul týsa ıgi,
Ata jolyn qýsa ıgi.
Ózine keler ulyn
Ózi bılep tursa ıgi.
Mátinderden qalaý raıly etistikterdi taýyp, shartty raıǵa aınaldyrý.
«Qyzymyr» oıyny. Ár toptan bir oqýshy turyp, kelesi topqa suraq qoıady. Suraqqa barlyq jaýap bere alady.
Etistiktiń raılary degenimiz ne?
Etistiktiń raılary men shaqtary arasynda qandaı uqsastyq pen ózgeshelik bar?
Etistik raılarynyń qandaı túrleri bar?
Ashyq raı neni bildiredi jáne qalaı jasalady?
Buıryq raıdyń maǵynalary qandaı jáne qalaı jasalady?
Buıryq raıdyń jiktelý erekshelikteri qandaı?
Shartty raıdyń maǵynalary qandaı jáne qalaı jasalady?
Shartty raıly etistikterdiń sóılemde qoldanylý erekshelikteri qandaı?
Qalaý raı degenimiz ne?
Qalaý raıdyń qandaı jasalý joldary bar?
Qalaý raıdyń jiktelý erekshelikteri qandaı?
IV. Úıge tapsyrma berý:
1. 99 - 112 betterdi oqý
2. 179 - jattyǵýdy oryndaý
3. 112 - bettegi tapsyrmany oryndaý
V. Baǵalaý.
Arys aýdany, M. Shahanov atyndaǵy jalpy orta mektebi
Qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Polatova Aınur Múslimbekqyzy
Sabaqtyń taqyryby: Jattyǵý, taldaý jumystary
Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdilik: etistiktiń raılarynyń ózindik erekshelikterin ajyrata bilý;
2. Tárbıelik: sóıleý mádenıetin qalyptastyrý, adamgershilikke, týǵan jerdi súıýge tárbıeleý.
3. Damytýshylyq: etistiktiń raılary týraly bilimderin júıeleý, jınaqtaý, taldaý jumystaryn júrgizý;
Sabaqtyń tıpi: bilik pen daǵdyny júıeleý, jınaqtaý sabaǵy.
Sabaqtyń túri: damyta oqytý tehnologıasy.
Sabaqtyń ádis - tásili: praktıkalyq ádis.
Sabaqtyń kórnekiligi: úlestirmeler
Pánaralyq baılanys: qazaq ádebıeti, tarıh
Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi: 1. Oqýshylarmen sálemdesý
2. Oqýshylardyń sabaqqa qatysyn tekserý
3. Oqýshylardyń zeıinderin sabaqqa aýdarý
II. Úı tapsyrmasyn tekserý:
1. Qalaý raı 108 - 111 betterdi oqý.
2. 177 - jattyǵý
3. Maqal – mátelderdi jattaý.
III. Aktýaldaý kezeńi.
Jattyǵý jumysyndaǵy «Ulyq bolsań, kishik bol» degen maqaldyń baǵynyńqy syńary qandaı raı ekendigi suralady.
«Etistiktiń raı kategorıasy neshe topqa bólinedi? Olar qalaı jasalady?» degen suraqtarǵa jaýap alynady.
İV. Jańa sabaq.
Etistiktiń raılaryn qaıtalaý. Ár raıdyń jasalý joldaryn oqýshylarmen birlese otyryp, eske túsirý. Oqýshylardy 4 topqa bólip, toptarǵa raılardyń atyn berý.
Top attary tapsyrmalar boıynsha ózgerip otyrady, top basshysy óz tobyndaǵy oqýshylardyń jumystaryn tekserip, ýaqtyly baǵalap otyrady.
V. Damytý kezeńi.
Oqýlyqpen jumys
178 - jattyǵý
Etistikterdi terip jazyp, ashyq raıly sóılem túrleriniń qalaı jasalǵanyn aıtý, sóılemderdi ár top ózderine berilgen raı attaryna sáıkes aınaldyrady.
Bizdiń bekinisimiz oıpańdaý jerde bolatyn. (Ashyq raı, aýyspaly ótken shaq).
Bizdiń bekinisimiz oıpańdaý jerde bolsyn. (Buıryq raı, İİ jaq, anaıy túri).
Aldymyzda úlken adyr kórinedi. Sol adyrdyń tóbesine nemister bekingen. Bıik adyrdy nemister tolyq paıdalandy. Olar bizdiń bekinisimizdi baqylap otyratyn boldy. Qımyldasaq, atqylap damyl bermedi. Nemister jatqan adyrǵa biz de bet qoıdyq. Aıǵaı – shýsyz jyldamdata basyp kelemiz. Osy kezde bizdiń artılerıa jaýdy gúrsildetip atqylaı bastady. Jer solqyldap, aýa jańǵyryp jatty. Jaýdyń tiken symdy shebinen óttik. Onyń ár jerinen esik ashylypty. Pýlemetten oqty qarsha borattyq.
«Shartty raı» tobyna tómendegideı sóılemder berildi:
«Jylaǵan sheshemen birge jylasa, jigittiń jigit bolǵany qaısy, óıtse, kisi ýádeden shyǵa ala ma? Jylaǵan sheshemen birge jylap, jigit úıden uzaq ýaqytqa alys jerge ketse, balasynyń jylaǵanyn kórgen soń, úıde qalǵan ananyń kózinen jas kete me, kókireginen saǵynysh qasireti kete me?».
180 - jattyǵý.
a) Qalaý raı, ashyq raı, buıryq raıly sóılemdi terip jazýǵa ár toptan taqtaǵa bir-bir oqýshy shyqty. Mátinde shartty raı bolmaǵandyqtan ol topqa basqa sóılemder berildi: «Tústik ómiriń bolsa, keshtik mal jına», «Ne ekseń, sony orasyń».
Baqyt
Men baqytty kórsem deýshi edim. Bizdiń qaqpanyń aldyndaǵy úlken jolmen kúnde bir qaıyrshy shal ótetin edi. Shal uzyn asasyn joǵary kóterip alyp:
- E, azamattar, baqytty bolyńdar! – deıtin. Meniń baqytty kórgim keldi. Shal qara kóleńkede úırenshikti jolmenen ketip bara jatatyn. Men biraz qarap turatynmyn, sodan soń jyldam basyp úıge keletinmin. Tósekke jatqanda uzyn asaly shal kóz aldymnan ketpeıtin, daýsy qulaǵymda turatyn. (S. Erýbaev)
Oqýshylarǵa jeke, juptyq, toptyq tapsyrmalar berildi.
«Ashyq raı» tobyna:
«Shalqar – adaldyq pen adamdyqtyń, kisiliktiń aldynda tik turatyn, qyzdaryn qyz dep qoıyp qalmaı, qyz bala dep syılaıtyn, ekijúzdilikti ólimnen de jaman dep qabyldaıtyn jandary taza halqy bar qalashyq». «Abylaı hannyń qasynda Buqarekeń jyrlaıdy», «Mashınanyń qarasy kórinbeı ketisimen Marjan ústine ózine unaıtyn usaq aq gúlderi bar kóılegin kıip, shashyn tóbesine túıip, esikti kilttep dalaǵa shyqty».
Berilgen mátinderden etistikterdiń shaq túrin anyqtap, buıryq raıǵa aınaldyrý.
«Shartty raı» tobyna:
«Qaradan han bolsam, halqym qalaǵan bolar,
Aıyrdan nar bolsam, atam jaraǵan bolar,
Kóneden dáýren ozsa, jasy jetken bolar,
Kóneden qamqa tozsa, dáýreni ketken bolar».
Er jigit aıtpaıdy,
Aıtsa, qaıtpaıdy.
Oqı berseń, kóziń ashylady,
Otyra berseń, jalqaýlyq basynady.
Altaý ala bolsa, aýyzdaǵy ketedi,
Tórteý túgel bolsa, tóbedegi keledi.
Til tas jarady,
Tas jarmasa, bas jarady.
Mátinderden shartty raıly etistikterdi taýyp, ashyq raıǵa aınaldyr.
«Buıryq raı» tobyna:
«Arly - ojdandy bol!
Namysyńdy jastan saqta!
Halqyńdy alalama!
Jaqynyńdy jaralama!»
«Qudaı jarylqasyn, baı qylsyn,
Tórt-túligin saı qylsyn!»
«Maldy teppe, Aqty tókpe».
«Esikti qatty qaqpa, qatty serpip jappa».
«Ketpes dáýlet bersin, Keń peıil bersin».
Sóılemderden buıryq raıly etistikterdi taýyp, qalaý raıǵa aınaldyrý.
«Qalaý raı» tobyna:
«Duǵaı sálem bergeısiń,
Aǵam Eset berenge.
Beket qaıda degenge,
Beket ketti degeısiń
Shyqpaıtuǵyn tereńge».
Gúli sulý ormandy
Sýsatpaǵym keledi.
Júzi jyly jandardy
Qushaqtaǵym keledi.
Atadan ul týsa ıgi,
Ata jolyn qýsa ıgi.
Ózine keler ulyn
Ózi bılep tursa ıgi.
Mátinderden qalaý raıly etistikterdi taýyp, shartty raıǵa aınaldyrý.
«Qyzymyr» oıyny. Ár toptan bir oqýshy turyp, kelesi topqa suraq qoıady. Suraqqa barlyq jaýap bere alady.
Etistiktiń raılary degenimiz ne?
Etistiktiń raılary men shaqtary arasynda qandaı uqsastyq pen ózgeshelik bar?
Etistik raılarynyń qandaı túrleri bar?
Ashyq raı neni bildiredi jáne qalaı jasalady?
Buıryq raıdyń maǵynalary qandaı jáne qalaı jasalady?
Buıryq raıdyń jiktelý erekshelikteri qandaı?
Shartty raıdyń maǵynalary qandaı jáne qalaı jasalady?
Shartty raıly etistikterdiń sóılemde qoldanylý erekshelikteri qandaı?
Qalaý raı degenimiz ne?
Qalaý raıdyń qandaı jasalý joldary bar?
Qalaý raıdyń jiktelý erekshelikteri qandaı?
IV. Úıge tapsyrma berý:
1. 99 - 112 betterdi oqý
2. 179 - jattyǵýdy oryndaý
3. 112 - bettegi tapsyrmany oryndaý
V. Baǵalaý.
You Might Also Like
-
Búgingi zaman talabyna saı oqytýdyń ozyq tehnologıalaryn utymdy paıdalaný, balany qyzyqtyra otyryp, bilimdi berik meńgertedi. Oqý áreketteri arqyly oıyn túrlerin paıdalaný, baǵdarlamada anyqtalǵan ...
