InfoHub Logo

Jemqorlyq qazaqtyń jalpaq jerin jaıpap keledi. «Jemqorlyqpen kúresemiz» degenderdiń ózi jemqorlar qatarynan ekeni barshamyzǵa málim. XXI ǵasyrda aqshanyń mereıi barynsha ústem bolyp otyr. Bir japyraq qaǵazǵa adamdar nege munsha qunyqty eken? Aqsha kúrmeýi mol kóp máseleni sheshýge qaýqarly.

Joǵary laýazymdy tulǵalar aqshany ońdy-soldy shashyp, memleketke satqyndyq jasap otyr. Tamyryn tereńge jibergen jemqorlyqty túbirimen joıý ońaı bolmaı tur. Tárbıe otbasynan bastalady. Ata-anasynyń  óz sharýasyn para berý arqyly sheship otyrǵanyn kórip ósken bala, ata-anasynan kórgenin durys dep túsinip, ony qalypty jaǵdaı dep qabyldaýǵa úırenedi. Eseıgende ol bala qaı joldy tańdaýy múmkin? Qaltasynyń qamyn oılaıtyn sheneýnik bola ma, álde táýelsiz elimizdiń qamyn oılaıtyn azamat bola ma? «Týra bıde týǵan joq, týǵandy bıde ıman joq» dep, qara qyldy qaq jaryp, týrasyn aıtyp, ádildikke júgingen qaısar halyqtyń urpaǵy búgingi tańda ádildiktiń ne ekenin umyta bastady-aý, shamasy. Qatań shara qoldanyp, anyq qolǵa alatyn bolsaq, jemqorlyqty joıýǵa bolady. Jemqorlyqqa qatysy bar adamdardy memlekettik qyzmetten alyp, jaza qoldansaq, bul basqalarǵa sabaq bolady. Ózgeniń shalys basqanyn kórgen halyq paraqorlyqtan boıyn aýlaq ustaıdy. Kóptegen mekemelerde jemqorlyqqa qarsy sharalar ótse, ol da septigin tıgizer edi. Memlekettik mekemede ádiletti sheshim shyǵaratyn adal, janashyr azamattar bolsa, elimizdegi jemqorlyq túbirimen joıylady. Árıne, bunyń bári ońaı sharýa emes. Ol úshin syltaý emes, áreket kerek.

Ómirde múmkin emes nárse joq. Symsyz uıaly telefon, tutqasyz esiktiń bolaryn bizdiń atalarymyz bildi me? Bul da bir kezeńderi múmkin emesterdiń qatarynda bolǵan. Sol sekildi jemqorlyqpen de kúresýge bolady. Qashanǵy úkimet basyndaǵylardyń mıllıon emes, mıllıardtardy jep otyrǵanyna shydap otyrmaqpyz? Ótken jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Qarýly Kúshter mınıstrligi 36 mıllıardty joq etti. Bul bir mysal ǵana, munan ózge qansha aqshanyń joq bolyp jatqanynan beıhabarmyz. Mań-mań basqan mınıstrlerimige erteńimizdi senip tapsyryp, alańsyz otyra bersek, bolashaǵymyzdyń máz bolmasy anyq. Sol sebepti kesh bolmaı turyp, erterek isti qolǵa alý kerek.

Ómirde júıesi ketken talaı nárseni jónge salýǵa bolady. Jemqorlyqty da tolyqtaı joıýǵa bolady. Eń bastysy, nıet, sosyn, áreket kerek. «Jumyla kótergen júk jeńil» demekshi, bul dertten de arylýǵa bolady. Qazaqtyń keń peıil dalasyn jaılap, kók aspanyn qara bulttaı torlaǵan «jemqorlyq» atty derttiń qazaq jastary shıpasyn taýyp, ony emdep jazaryna senemin!

---