InfoHub Logo

Zertteý jumysy

Taqyryby: «Jeńildikter. Ol kimderge tıimdi?»

 

Oryndaǵan: «Esep jáne aýdıt» mamandyǵynyń oqýshysy Kajgalıeva Aıza Maratovna

Jetekshi: arnaıy pán oqytýshysy Moldasheva M.A.
Batys Qazaqstan «ATıSO» akademıalyq koleji

Oral qalasy

Zertteý maqsaty:

Jeńildikter týraly túsinikterdi qalyptastyrý jáne satyp alýshyǵa onyń ár kezdegi paıdalylyǵyn anyqtaý

Mindetteri :

«Jeńildik» tujyrymdamasyn jáne onyń nusqalaryn engizý.

Jeńildikterdi qaıda, qalaı jáne qashan tıimdi paıdalanýdy bilý.

Jeńildikterdi  qoldanýdy  túsindirý maqsatynda City Center saýda ortalyǵynyń saýdagerlerimen saýalnama júrgizý.

Zertteý obektisi: Jeńildikter

Negizgi suraq: Jeńildikter tıimdi me?

Problemalyq suraqtar: Jeńildikter sizge qajet pe? Jeńildikterdi tıimdi jaǵdaıda paıdalana bilesiz be?

Gıpoteza: Jeńildikter ádisi satýshy men satyp alýshyǵa, árqashan tıimdi bolmaıdy.

 

Jeńildik degen ne?

Jeńildik - satyp alý jáne satý kelisiminiń jaǵdaılary, olarda taýardyń kelisimde kórsetilgen bastapqy nemese bazıstik baǵasyn kemitý mólsheri belgilenedi. Saýda aınalymynda bul jeńildik jaı, kúrdeli jáne serıaly (údemeli) jeńildikterge ajyratylady. Jaı jeńildik kezinde satyp alýshy tóleıtin is júzindegi baǵa bastapqy baǵanyń tutastaı belgili bir paıyzǵa nemese belgili bir somaǵa bir jolǵy kemitilýi arqyly beli ilenedi. Kúrdeli jeńildik baǵanyń birneshe ret kemitilýi arqyly júzege asyrylady. Serıaly jeńildikterdi satýshylar bir túrli zattardyń úlken tobyn (serıalap) kótere satyp alýshyǵa beredi, taýarlardy osylaısha neǵurlym kóp alsa, serıaly jeńildik te soǵurlym óse túsedi

Jeńildikter — qoǵamdaǵy keıbir áleýmettik toptardyń, jeke azamattardyń kópshilikke arnalǵan zańdy mindetterdiń keıbireýinen ishinara bosatylýy, ne olarǵa memleket tarapynan túrli artyqshylyqtardyń berilýi. Kópshilikke arnalǵan zańdy mindetterdiń keıbireýinen ishinara bosatylýy azamattardyń laýazymdyq qyzmetine, isteıtin jumystarynyń kásiptik ereksheligine, keıbir zań aktileri men úkimet qaýlylarymen berilgen artyqshylyqtarǵa baılanysty bolýy múmkin. Mysaly, áskerı, aǵartý, ishki ister salasy qyzmetkerlerine beriletin jeńildikter osyǵan jatady.Kóp balaly otbasylar úshin eger eńbekaqy mólsheri ár adamǵa eseptegende tıisti mólsherden az bolǵan ýaqytta qosymsha járdemaqy taǵaıyndalady. İsteıtin qyzmetiniń kásiptik erekshelikteri eskerilgen kezde ol úshin kezekti eńbek demalysynyń merzimi uzartylýy, arnaıy saýyqtyrý oryndaryna joldama berilýi, zeınetkerlikke erte shyǵatyn jas mólsheri belgilenýi múmkin. Jeńildikter ýaqytsha jáne turaqty bolyp bólinedi. Jeńildikter berý men ony toqtatý jergilikti basqarý organdarynyń sheshimimen úkimet qaýlylary men zań aktilerine sáıkes júzege asyrylady. Jeńildikter berý arqyly memleket azamattardyń áleýmettik turmystyq jaǵdaılaryna kóńil bólip, ony únemi jaqsartyp otyrady. Azamattar nemese uıymdar men aımaqtardyń belgili bir tobyna, bekitilgen tártipterdi, mindetterdi oryndaýdan ishinara bosatý nemese olardy oryndaý jaǵdaıyn jeńildetýge beriletin artyqshylyqtar, qosymsha quqyqtar. Mundaı artyqshylyqtar salyqtardy (salyq jeńildikteri) tóleýden, basqa mindetti tólemderdi aýdarýdan (mysaly, qoǵamdyq kólikte tegin júrý), barlyǵy úshin jalpy mindetti oryndaýdan jáne t.b. tolyq nemese ishinara bosatý nysanyna ıe bolýy múmkin. Mekenjaılyq (ataýly) jeńildikter memlekettik organdardyń sheshimderi boıynsha naqty adamdarǵa nemese uıymdarǵa beriledi.

Satyp alýshylardy tartýǵa  baǵyttalǵan mysaldar:

• júkti erkin tasymaldaý
• bonýstar men syılyqtar barlyq túrlerin 5% jeńildikter
• joǵary sapaly taýarlar
• jáne dúkenniń jaqsy bedeli

Eger bári de ońaı bolsa, nelikten jeńildik mundaı sırek fenomen?

Jeńildikter satýshylarǵa qajet bolyp tabylatyń jaǵdaılar da bar :

• búlingen taýarlar
• satylmaǵan taýarlar
• satyp alýshylarǵa qyzyqty emes, sánnen ketken taýarlardan qutylý.

Jeńildikterdiń qandaı toptary bar?

Jeńildikterdiń birneshe toptary bar:

• Ýaqytsha jeńildikter
• Segmenttik jeńildikter
• Jasyryn nemese qaıshy jeńildikter
• Qosymsha shyǵyndar boıynsha saqtaıdy

Tájirıbelik jumys

Munda satýshy úshin tıimdi emes jeńildikter mysaldary bar, biraq ol satyp alýshyǵa aqsha únemdeýge múmkindik beredi

Taýar	Jeńildik mazmuny	Bastapqy baǵa	Sońǵy baǵa	Satyp alýshyǵa paıda
Coca-cola	2 shyny 1-diń baǵasymen	1 sht. – 120tg.	120 tg.	120 tg.
Bıdaı uny Karona	-25% salmaǵy 3 kg	1 sht. – 439 tg.	325 tg.	114 tg.
Uzyn palto	-6%	32990 tg.	20990 tg.	12000 tg.

 

 

 

 

 

 

 

Al satýshyǵa tıimdi bolyp tabylatyń «jeńildik baǵasy»

Taýar	Jekelegen bastapqy baǵasy	Jeńildiksiz baǵasy	Jeńildikpen qosa baǵasy	Lozýngi	Kóz aldaý somasy	Bul qalaı?
2 qorap gýbka	245 tg.	490 tg.	500 tg.	Ekinshi qorap 50%	10 tg.	Muqıat emes satyp    alýshylar úshin          jeńildikter
Et	900 tg.	855 tg.	Jeńildik 5%.  Satýshy 45 tg.-den aıyrylady,                          Biraq búlingen taýar satylyp ketedi.

Jeńildikterdiń túrleri

Jeńildikter túrliligi :

• Qarapaıym jeńildikter
• Jarnamalyq jeńildikter
• Dıskonttyq jeńildikter
• Údemeli jeńildikter
• Maýsymdyq jáne merekelik jeńildikter

Qarapaıym jeńildikter jarıalanbaıdy. «Birinshi klıentim bolǵandyqtan, sizge túsirip bere alamyn!» nemese «Sizge qatty jarasyp tur, sondyqtan túsirip bereıin!» degen sózderdi jıi estıtin shyǵarsyz. Bul saýdagerdiń janashyrlyq tanytýy emes, jaı ǵana jarnamalyq aıla. Onyń basty maqsaty, sizge taýaryn ótkizý.

Jarnamalyq jeńildikter barlyq satyp alýshylar úshin júrgiziledi. Ádette, jarnamalyq afıshalar dúkenderdiń vıtrınalarynan, teledıdar arnalarynan, basqa da BAQ-ta aıqaılap turady. Kóbine dúkenniń ashylýyna nemese jabylýyna baılanysty jeńildikter jarıalanýy múmkin. Alaıda, baıqasańyz, jabylady degen dúken keıin de jaqsy jumys istep jatady.

Dıskonttyq jeńildikter belgili bir dúkenniń nemese belgili bir markanyń baǵalaryna jasalady. Kóbine bul kartochkalar satylady. Kelesi rette siz taýarlardy jeńildikpen satyp alasyz.

Údemeli jeńildikter birneshe taýar satyp alǵanda jasalady. Taýar sany kóp bolǵan saıyn, baǵasy da arzandaıdy. 

Maýsymdyq jáne merekelik jeńildikterdi jarnamalyq jeńildikterge jatqyzýǵa bolady, biraq olardyń maqsaty basqa. Maýsymdyq jeńildikter ádette mezgildiń sońynda bolady. Jazda, tamyz aıynda arzandatylǵan baǵamen sý kıimin satyp ala alasyz, al qysta, aqpanda jeńildetilgen baǵamen toń ala alasyz. Mysaly, qysta jazdyq toptamalardan kıimder arzanǵa satylsa, jazda qystyq kıimderge. 

Merekelik jeńildikter kóbine Jańa jyl, 8 Naýryz, Ǵashyqtar kúni sıaqty merekelerde jasalyp jatady. Keıde jeńildikter suranysqa ıe emes taýarlarǵa nemese razmerleri joq taýarlarǵa jasalady.

 

City Center saýda ortalyǵynyń qaı býtıkterinde jeńildikterdi paıdalanady

City Center saýda ortalyǵynyńjeńildikteriniń paıyzdyq kórsetkishi

 City Center saýda ortalyǵyndaǵy Kari aıaq kıim býtıkterinde ár túrli jeńildikter bar. Olar:

• 1+1=3 úshinshi jup syılyqqa
• Úılespese nemese ólshemi kelmese 14 kún ishinde aýystyrýǵa bolady.

 City Center saýda ortalyǵyndaǵy KOTON kıim-keshek býtıkterindegi jeńildikter

City Center saýda ortalyǵynda sport taýarlaryna jeńildikterdi kezdestirýge bolady.

City Center saýda ortalyǵynda jeńildikter naýqany

 

  

Jeńildikter kóp shyǵyndy talap etedi!

• kire beriste jáne dúken ishindegi jazylǵan jarqyn stendter
• habarlandyrýlar
• teledıdar jáne radıo rolıkter

 

Qorytyndy

City Center saýda ortalyǵynyń satyp alýshylaryna júrgizilgen saýalnama qorytyndysy

   Problemalyq suraq : Jeńildikter kerek pe? Olar bizge tıimdi me?

     A satyp alýshylardy qyzyqtyrý;

     B kóz aldaý arqyly, satýshyǵa qosymsha tabys keltirý;

     V taýardy satyp alýǵa tıimdi múmkindik.

    A satýshyǵa;

    B satyp alýshyǵa;

    V satýshyǵa da, satyp alýshyǵa da;

Aıtyp ótkenimizdeı, taýar satýshyǵa shyǵyn keltirmeıtindeı satylady. Bul, demek, túpnusqadaǵy baǵaǵa birneshe ese baǵa qosylady degen sóz. Eger tipti jeńildik jarıalansa da, satýshy budan utylmaıdy. Keıde dúkender ákimshiligi mynadaı qýlyq jasaıdy. Taýar kelgen boıda "aspandatylǵan" baǵa qoıady da, al «jeńildik berilsin» degen buıryq kelgende, qalypty baǵaǵa sata bastaıdy. Osyǵan oraı, qandaıda bir zatty jeńildikpen satyp almaq bolsańyz, basqa da dúkenderdegi baǵasyn qyzyqtap kórińiz. Taýardyń sapalylyǵyna nazar aýdaryńyz, bálkim, qalaǵan zatyńyz jasandy shyǵar. Taýar tańdaǵanda jeńildigine bola eltip ketpeńiz. Ózińizge qajet, ózińizge jarasatyn jáne talǵamyńyzǵa saı dúnıeni satyp alýǵa tyrysyńyz. Al osy oraıda  City Center saýda ortalyǵy óziniń:

• tilektestik  qyzmetkerlerimen;
• jyly  atmosferasymen;
• taýarlardyń  sapaly,  jańa  túrlerimen;
• qısyndy  baǵalarymen  bizdi  qyzyqtyryp  otyr.

Tutynýshylary arasynda «Siz jeńildikter tıimdi me? Olardy  arnaıy izdestirip jáne qadaǵalap júresiz be?»-degen suraqqa:

Tutynýshylardyń kóp bóligi jeńildikterdiń bolǵany óte tıimdi jáne ynǵaıly dep sanaıdy, óıtkeni olardyń arqasynda ózderine qajet zattardy qısyndy baǵamen tutyna alady.Biraq jeńildikterdiń tıimdilerin ajyratý úshin kóp ýaqytty jáne izdenisti qajet etetin bolǵandyqtan, olardy únemi qadaǵalamaıdy, tek kerek nemese baıqap qalǵan kezde ǵana tutynady, óıtkeni jeńildikterdiń bári birdeı satyp alýshyǵa tıimdi emes.Jazylǵan jarqyn stendter jáne basqa da jarnamalararqyly, tek kóbirek satyp alýshylardy qyzyqtyrýǵa baǵyttalyp jáne sonyń arqasynda satýshy ózine belgili bir mólsherde paıda taba alady.

Sondyqtan zertteý jumysymnyń nátıjesinde, jeńildikterdiń tıimdi de, tıimsiz de jaqtary bar degen qorytyndyǵa keldim.

Tıimdi jaǵdaıy satyp alýshylar qymbat, sándi buıymdardy jeńildetilgen baǵamen satyp alady.

Tıimsiz jaǵdaıy satýshylar jeńildikterdi paıdalanyp taýardy satý barysynda ústinen paıda tabady.

 

Paıdalanylǵan ádebıetter tizimi

1. Bank termınderi men uǵymdarynyń qazaqsha-oryssha sózdigi./ Ǵ. Seıitkasymov, B. Beısenǵalıev, J. Bekbolatuly — Almaty: Ekonomıka, 2006.
2. Joǵaryǵa kóterilińiz ↑ Qarjy-ekonomıka sózdigi. — Almaty: QR Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń Ekonomıka ınstıtýty, «Zıatker» JSHS, 2007.
3. Joǵaryǵa kóterilińiz ↑ Oryssha-qazaqsha zańdyq túsindirme sózdik-anyqtamalyq. — Almaty: «Jeti jarǵy» baspasy, 2008 jyl.
4. Qazaq ensıklopedıasy,3 tom
5. https://ru.wikipedia.org/
6. http://www.bibliotekar.ru/cena-cenoobrazovanie-3/137.htm
7. http://centerwoman.ru/shopping/faktory-kotorye-vliyayut-na-formirovanie-skidok-na-odezhdu/

---