InfoHub Logo

Synyby:11- synyp
Sabaqtyń taqyryby: Kanada. Memlekettiń qalyptasýy men qurylymy.
Halqy.Tabıǵat jaǵdaıy men resýrstary
Sabaqtyń maqsaty: Kanada memleketi týraly bilimderin ǵylymı turǵyda
meńgerýge qolaıly orta jasaý.

Sabaqtyń mindetteri:
1. Bilimdilik:Kanadanyń qalyptasýy men memlekettik
qurylymy,halqy, tabıǵaty, resýrstary týraly maǵlumattar berý, túsindirý;
2. Damytýshylyq:kartamen jumys barysynda oqýshylardyń dúnıetanymyn keńeıtý,damytý, qalyptastyrý:
3. Tárbıelik:geografıalyq bilimderin tereńdete otyryp, el jandylyqqa, ımandylyqqa, adamı qasıetterge tárbıelep,tabıǵatty túsinýge, aıalaýǵa baýlý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq

Sabaqtyń uıymdastyrý formasy: B.Blým júıesi.
Oqytýdyń formasy: Ujymdyq, jeke daralap.
Pánaralyq baılanys:Ádebıet, tarıh, ınformatıka.
Sabaqtyń kórnekiligi:Interaktıvti taqta, proektor,ınternet materıaldary, karta túrleri
Sabaqtyń barysy:İ.Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylardy qaýipsizdik erejelerin saqtaı otyryp, ınteraktıvti kabınetke ornalastyrý, sálemdesý. Oqý quraldaryn ázirletip, zeıinderin sabaqqa shoǵyrlandyrý.Qatysýyn túgeldep, oqýshylarǵa sabaq barysynda bilimderin baǵalaý maqsatynda «Baǵalaý paraǵy» júrgiziletindigin, baǵalaýda oqýshylardyń ózderi atqaratyndyǵyn eskertý.

B.Blým júıesi
Muǵalimniń qyzmeti
Oqýshynyń qyzmeti
Tapsyrmalar
Bilý «Kanada.Memlekettiń qalyptasýy men qurylymy.Halqy.Tabıǵat jaǵdaıy men resýrstary» taqyrybyna jospar jasaý.Interaktıvti taqtamen jumys jasaýdy túsindirý. Negizgi jospar men túsinikti bilý.Interaktıvti taqtamen jumys jasaı bilý. Interaktıvti taqtany jospar boıynsha paıdalana bilý. «Internet jáne biz»
«Sózdik jumysy»
«Geografıalyq shaǵyn áńgime»
Túsiný
1.Kanada týraly jalpy túsinik
2..Memlekettiń qalyptasý tarıhy
3.Tabıǵat jaǵdaılary men resýrstary

4.Halqy
Interaktıvti taqtamen jumys jasaı otyryp, naqty túsinik qalyptastyrý
«Este saqtaý úshin» strategıasy boıynsha qajetti málimetterdi jazyp alý»
Qoldaný Jeke oqýshymen jumys, naqty jaýabyn jazýǵa, oılaýǵa jeteleıdi Oılaryn qorytyndylap, dáptermen jumys jasap, tapsyrmany oryndaıdy 1.«Sáıkestendir»
Jeke oqýshyǵa ozyq tapsyrma berý
2.«T» kestesi
3.«Sen bilesiń be?»

Taldaý Synypqa baqylaý jasaý «Kim jyldam?» test tapsyrmalaryn oryndaıdy, taldaıdy «Kim jyldam?»
Toptaý Jańa sabaqty bekitý, negizgi túsinik qalyptastyrý Suraqtarǵa jaýap berý «Eń...Eń...Eń...» Kanadanyń ózine tán erekshelikterin «Eń» sózimen bastap, aıtyp shyǵý, qorytyp, bekitý.
Baǵalaý «Baǵalaý kestesi»arqyly oqýshylardy baǵalaý.Oqýshylardyń bilimin saraptaý,qorytý. Óz bilimine saraptama jasaý Ár oqýshynyń qatysýyn, bilimin anyqtaý, baǵalaý.

İİ. Úı tapsyrmasyn suraý.
«Týrısik obektileri.Syrtqy ekonomıkalyq baılanystary» taqyrybyndaǵy úı tapsyrmasyn suraý úshin «Internet jáne biz» aıdarymen:
1. Kolorado kanony týraly 2.Nıagara sarqyramasy
3. Dısneılend- ertegi patshalyǵy. 4.Maıamı qalasy dúnıe júzine áıgili kýrort
Taqyryptar boıynsha AQSH- tyń týrısik obektileri týraly oqýshylardan suralady.Sabaq barysynda kezdesetin keıbir geografıalyq termındermen jumys jasaý úshin «Sózdik jumysy» ınteraktıvti taqta arqyly júrgiziledi:
1. Ielloýston-
2. Geızer-
3. Kanon-
4. Arhıpelag-
5. Prerıı-
6. Eskımostar-

Oqýshy tapsyrmany oryndaý barysynda qalǵan oqýshylarmen «Geografıalyq shaǵyn áńgime» quraý arqyly AQSH pen Qazaqstan arasyndaǵy syrtqy ekonomıkalyq
jáne mádenı baılanystar týraly áńgimeleý jumysy júrgiziledi. Úı tapsyrmasyn jáne meńgerip, sabaqqa belsendi aralasqan oqýshylardy «Baǵalaý paraǵyna» túsirip otyrý.
İİİ. Jańa sabaq túsindirý.
Bilý. Jańa taqyryp jospary:
1. Kanada týraly jalpy túsinik
2. Memlekettiń qalyptasý tarıhy.
Z. Tabıǵat jaǵdaılary men resýrstary.

4.Halqy.
Túsiný. Taqyryp boıynsha alǵan bilimderin jospar boıynsha paıdalanyp,naqty túsinik qalyptastyrý.
«Este saqtaý úshin» strategıasy boıynsha qajetti málimetterdi dápterge túsirip alý.
1.- Kanada jeriniń aýdany - 9mln. 970myń km.kv.
- Halqy - 32,2 mln adam (2004j.)
- Astanasy - Ottava
- Memlekettik kurylymy - Brıtan Birlestigi quramyndaǵy parlamenttik konfederasıa
- Memlekettik basshysy - Brıtanıa korolevasy
- Úkimet basshysy - premer- mınıstr
- Zań shyǵarýshy organy – eki palataly parlament
- Memlekettik tili - aǵylshyn jáne fransýz tilderi
- Ulttyq valútasy – kanada dollary
- Ákimshilik – aýmaqtyq birligi - provınsıalar men aýmaqtar

Kanada - dúnıe júzinde jer kólemi jóninen Reseıden keıingi ekinshi oryn alatyn, joǵary damyǵan el. Eldiń soltústik bóligi Kanada Arktıkalyq top aralyndaǵy (arhıpelag) araldardy qamtysa, ońtústigi men soltústik – batysynda Amerıka Qurama Shtattarymen shektesedi.
2. H ǵ. Qazirgi Kanadanyń aýmaǵyna enetin jerlerge alǵash aıaq basqan eýropalyqtar - ıslandıalyq vıkıngter jergilikti úndisterdiń tegeýrinine shydamaı keri oralýǵa májbúr bolǵan. Eýropalyqtardyń qazirgi Kanada jerine qonystanýy HÚ – HÚİ ǵasyrlarda bastaldy. Núfaýlend araly men Áýlıe Lavrentıı ózeniniń tómengi aǵysyndaǵy jerlerge alǵash aǵylshyndar men shotlandyqtar qonystanǵan bolatyn HÚİİİǵ. edáýir kúshti Anglıa Kanadanyń basym bóligin basyp aldy. 1763 j. Parıj kelisimi boıynsha Kanada Ulybrıtanıanyń ıeligine ótti. Fransýz jeri Kvebek provınsıasy dep atala bastady.
Kanadanyń qazirgi shekarasy XIX ǵ. 70- shi jyldary qalyptasty, al Núfaýlend araly el quramyna 1949 j. engizildi. Memlekettik qurylymy jóninen Kanada – 10 provınsıa men 2 aýmaqtan turatyn parlamenttik konfederasıa.

Z. Orasan zor Kanada jeriniń tabıǵat jaǵdaılary da árkelki. Klımaty asa qatal bolatyn eldiń soltústik bóliginde Kanada Arktıkalyq top araly men jaǵalyq jazyqtar ornalasqan. Bul aımaqtyń kópshilik bóliginde turǵyn halyq múlde joq. Sońǵy jyldar munda altyn, temir, ýran jáne munaı ken oryndary tabylǵan. Tabıǵat jaǵdaılarynyń qataldyǵyna jáne turǵyn halyqtyń sırek ornalasýyna baılanysty bul ken oryndary jańadan ıgerile bastady.

Eldiń Uly kólderden Seńgir taýlarǵa deıin sozylǵan soltústik – batys bóligin – prerııler alyp jatyr. Qunarly qara topyraqta astyq daqyldary ósiriledi. Al shóbi shúıgin jaıylymdar mal sharýashylyǵyn damytýǵa múmkindik beredi.
HHg. 20 j- ry Alberta provınsıasynda munaıdyń mol qory tabyldy. Qazirgi i kezde bul aýdannan nıkel, mys, kalıı tuzdary da óndiriledi.
4. Kanada halqynyń sany 32,2 mln. adamdy quraıdy. Halyqtyń ortasha tyǵyzdyǵy ár – sharshy km- ge 3 adam bolǵanymen, halyq el aýmaǵy boıynsha birkelki ornalaspaǵan. Tabıǵat jaǵdaılary óte qolaıly ońtústik - shyǵysta 1 kv. km- ge 100 adamnan asady. Jalpy, Kanada halqynyń 2/3 bóligi eldiń AQSH - pen shekaralas ońtústigindegi eni 150 km – lik alapta turady. Eldiń soltústiginde 20 - 25 km.kv. aýmaqqa 1 turǵynnan ǵana keledi, al Kanada Arktıkalyq top aralyna enetin araldardyń kópshiliginde adam qonystanbaǵan.

Eldiń baıyrǵy halyqtary - eskımostar men úndister. Kanadada nemister, ıtalıalyqtar, golandyqtar, poláktar, evreıler, norvegter, shvedter men orystar turady. Azıalyqtardan kytaılar, japondar, úndiler men arabtar turady.
Qoldaný. «Sáıkestendir» jedel tapsyrma oryndaý. Myna berilgen sózderden Kanadaǵa tán soz tirkesterin tabý:
Montana, Kvebek, Ielloýston, Qundyzdar koróldigi, Úıeńki, Tas jýnglıler, Prerıı, Gollıvýd, Koka- kola, Qaýymdastyq, Nıagara

1.Kanada: 2.AQSH:
Kvebek Montana
Qúndyzdar koróldigi Ielloýston
Úıeńki Tas jýnglıler
Prerıı Gollıvýd
Qaýymdastyq Koka- kola
Nıagara

Jeke oqýshyǵa ozyq tapsyrma berý. 1. «T» kestesin toltyrý. AQSH pen Kanadanyń basty erekshelikteri men uqsastyqtaryn jazý.

Kanada Ortaq belgileri AQSH
Top araldary bar Memlekettik qurylymynda ózgeshelik bar Kólderge baı Damyǵan elder Kólemi úlken Halqynyń áleýmettik jaǵdaılary joǵary Tabıǵı resýrstarǵa baı. t.b. Alǵashqy ulttyq saıabaq ashylǵan
Nıagara sarqyramasy Týrızm kúshti damyǵan t.b

2. «Sen bilesiń be?» aıdarymen Kanadanyń baıyrǵa halqy – eskımostar týraly biletin maǵlumattaryn aıtý.
Taldaý. «Kim jyldam?» test tapsyrmalaryn ınteraktıvti taqtadan barlyq oqýshylar birge oryndaý:

1.Kanadanyń astanasy:
A)Delı V)Ankara S)Vashıngton D)Ottava E)Seýl
2.Ulttyq valútasy:
A)Iýán V)Úndi rýpıasy S)Túrik lırasy D) Vona E)Kanada dollary
Z.Jer kólemi jóninen neshinshi orynda:
A)Birinshi V)Jetinshi S)Ekinshi D)Besinshi E)Úshinshi
4.Kanadanyń ulttyq sımvoldarynyń biri:
A)Qoıan V)Qundyz S)Kólder D)Bıdaı E)Keme
5.Kanada halqynyń eń tyǵyz ornalasqan bóligi:
A)Soltústigi V)Ońtústigi S)Batysy D)Shyǵysy E) Ortalyǵy
6.Ulttyq baıraǵynda ne beınelengen:
A)Qundyz V)Shyrsha S)Úıeńki D)Juldyz E)Keme

7.Memlekettik tili:
A) Nemis jáne orys V) Qytaı jáne monǵol S) Aǵylshyn jáne nemis
D) Fransýz jáne orys E)Aǵylshyn jáne fransýz
İÚ. Qorytyndy. Bekitý.

Toptaý. Jańa sabaqty bekitý úshin «Eń,Eń,Eń...» dep bastalatyn sózder men Kanadanyń ózine tán erekshelikterin atap ótý. Negizgi túsinikterdi qalyptastyrý.
Baǵalaý. Oqýshylardy sabaqqa qatysýy men belsendiligi, úlgirimi, tapsyrmalardy oryndaýyna oraı toltyrylǵan «Baǵalaý kestesi» boıynsha oqýshylardyń bilimin saraptaý,baǵalaý.
Ú.Úıge tapsyrma. Taqyrypty talapqa saı oqyp, keskin kartamen jumys jasaý jáne ınternetten, elektrondy oqýlyqtardan málimetter izdeý tapsyrylady.