InfoHub Logo

Bilim berý salasy: Qatynas, tanym, shyǵarmashylyq.
Bólimi: Qorshaǵan orta, matematıka, japsyrý, qurastyrý, til damytý, ózin - ózi taný.
Sabaqtyń taqyryby: «Kóktem keldi»
Sabaqtyń maqsaty: Kóktem belgilerin áńgimeleı otyryp, erekshelikterimen tanystyrý. Durys sóıleý bilý daǵdylaryn jáne izdenýshilik qabiletterin damytý. Tabıǵatty súıe bilýge jáne ony qorǵaı bilýge tárbıeleý.
Ádis - tásilder: Suraq - jaýap, túsindirý
Kórnekilik: Kóktem kórinisi, túrli - tústi qaǵaz, lýpa, topyraq, shelekter, smalıkter.
Uıymdastyrý: Shattyq sheńberi. Qaıyrly kún balalar! Ádettegideı sendermen kezdesip
turǵanyma qýanyshtymyn. Qane, qonaqtarmen, bir - birimizben sálemdesip alaıyqshy.
Baqshamyzǵa barǵanda
Jolyqqan bar jandarǵa
Ertemen aq peıilmen,
«Qaıyrly tań» deımin men.
Aldymyzdan kezikken
Kóp tanysty kóremiz.
Bárine de izetpen
Bizder sálem beremiz.
Psıhologıalyq jattyǵý. «Kún shýaǵy»
Al, balalar kózimizdi jumamyz, biz baqshaǵa kele jatyrmyz dep oılańdar. Ózderiń bilesińder kún jyly shýaǵyn tógip, jarqyrap shyǵyp tur, sen qýanyshtysyń aınalada kustar saırap jatyr. sen sol dybysty estip bir sát turyp qaldyń, osy kezde anań «balam bol júgir baqshaǵa keshigesiń - dedi». Sen júgirip baqshaǵa jóneldiń. Al endi kózderińizdi ashyńyzdar.
- Balalar, qandaı sezimde boldyńyzdar, kóńil - kúılerińiz qalaı?
- Keremet, baqytty, tamasha.
- Endeshe, biz «Tamasha» oıynyn oınap jibereıik. Oıyn «Tamasha»
Sharty: Men senderge jaqsy sóz aıtsam, sender jaqsy, tamasha dep judyryqtaryńdy túıip bas barmaqtaryńdy kóterip bir-birlerińe kórsetesińder.
- Gúldiń ıisi qandaı?
- Tamasha
- Qustardyń daýysy qandaı?
- Tamasha
- Jaıqalyp ósken kók shóp qandaı?
- Tamasha
- Meniń nan ónimderin qoıǵan ústelim she?
- Tamasha
- Qane, onda ústelge jaqyn kelip otyraıyq, balalar.
- Ústelde qandaı astyń túri bar?
- Nan ónimderi, nan túrleri.
- Qandaı?
- Baýyrsaq, bólke nan, qytyrlaq...
- Osy nandy kim daıyndaıdy?
- Naýbaıhanada naýbaıshy, al úıde anamyz, apamyz daıyndaıdy.
- Nandy neden daıyndaıdy?
- Unnan.
- Undy neden daıyndaıdy?
- Bıdaıdan, arpadan.
- Un daıyndaý úshin qandaı arpa, bıdaı kerek?
- Taza, jetik pisken, joǵary sapaly bıdaı kerek.
- Durys, jaraısyńdar. Ústelden turar kezde biz ne aıtatyn edik, balalar?
- As qaıyryp, bata beremiz. (bata aıtady)
- Qane, balalar un daıyndaıtyn bıdaı men arpany zerttep qaraıyq, egýge jaramdysyn alaıyq. Bútin, taza, shirimegen arpa men bıdaıdy úlkeıtkish áınektiń kómegimen tańdap alaıyq. (salystyra qaraıdy).
Bıdaı men arpanyń ortasyn kesip, ústeldiń ústine qoıylǵan.
- Balalar, sender kózderińe jaqyn tutyp qarap kórińder. Aıyrmashylyqtaryn aıtaıyqshy.
- Bıdaıdyń túsi qońyr, qysqalaý, syrty tegis, jyltyr. Arpanyń syrty kedir - budyrlaý, uzynsha, túsi sarǵylt.
- Óte jaqsy, jaraısyńdar. Aq tús bolyp kóringen, balalar, arpa eken. Qońyr tús bolyp kóringen bıdaı bul tolyq pisken bıdaı tuqymy, budan joǵary sapaly un daıyndalady. Bundaı taza bıdaı men arpadan jaqsy bitik astyq ósedi. Balalar, biz tuqymnan myna quraldardyń kómegimen kóptegen aıyrmashylyqtar taptyq.
- Jyldyń qaı mezgilinde egin egemiz?
- Kóktemde.
Onda qane, balalar, egip kóreıik, óskende qanda bolady eken. (jeke ydystaryna ózderi tuqym salady) Qalaı egemiz?
- Birinshi, topyraqty daıyndaımyz. Ekinshi, topyraqqa tuqymdy salyp betin jabamyz. Ústine sý quıamyz. Tez ósýi úshin jyly sózder aıtaıyq.
- Ós - ós, meniń bıdaıym, jyldamyraq, jylýymdy bereıin.
- Ósken kezde birdeı bolyp ósetin sebebi bul ósimdikter astyq tuqymdastar týysqan bolǵasyn túsi, japyraǵy birde bolyp ósedi. bunyń bári tabıǵattyń qupıasy, balalar.
- Balalar, bárimiz myna kóriniske qaraıyqshy. Bul qaı mezgil?
- Kóktem.
- Kóktem qandaı tamasha! Kún jylynady, qustar ushyp keledi, adamdar jer jyrtyp egin egedi. Sý tasıdy odan ótý úshin kópir jasaıdy.
- Balalar, myna qıma sýretterge qaraıyqshy, neler beınelengen eken. Al endi, bárin biriktireıik. Endi qandaı kórinisti kórdińizder?
- Kóktem mezgili. (sýret boıynsha sóıleý)
- Bir jylda neshe mezgil bar?
- Qys, kóktem, jaz, kúz.
- Durys, búgin, biz qaı mezgildegi eńbekterdi aıtyp bildik? Sıpattama bereıikshi.
- Kóktem mezgili. Egin egedi, aǵash búrshik jaryp, japyraq ósedi. Qustar ushyp keledi, aǵash butaǵyna qonady. jer betine shóp ósedi, tólder oınaqtaıdy.
- Kóktem mezgili týraly taqpaq aıtyp jibereıik.
Kóktem, kóktem, kóktemde
Qustar kelip saırasyp,
Tólder oınap, sekirip
Qýanyp bir qalady.
- Al, endi, osy aıtqandarymyzdy is júzinde kórseteıikshi, balalar. Qane, ortaǵa jaqyndaıyq. Aǵashta neler paıda bolady? (ortaǵa aǵash qoıylady)
- Japyraqtar paıda bolady. (3 - 4 bala japyraqty qystyrady)
- Neler ushyp keledi?
- Qustar ushyp keledi.
- Qustar qaıda qonady?
- Aǵashtyń butaǵyna qonaqtaıdy. (3 - 4 bala qustardy otyrǵyzady)
- Kók shóp qaıda ósedi?
- Jerde (2 - 3 bala ákelip qoıady)
- Tólder qaıda oınaqtaıdy?
- Kók shóp ústinde (tólderdi ornalastyrady)
- Bunyń bári qaı mezgilde bolady?
- Kóktemde
- Jaraısyńdar, olaı bolsa balalar senderdiń ár bireýlerińniń aldaryńda kóńil - kúıdi bildiretin baýyrsaqtar jatyr. Sabaq sońynda senderdiń osy kóńil - kúılerińdi qandaı ekenin osy baýyrsaqtar arqyly bildiremiz.
- Balalar, bizge qaǵazdar elinen qonaq kelipti. Qonaǵymyzdyń esimi «Qaǵaz» hanshaıymy. Qonaǵymyz bizge bir tapsyrma beredi, egerde tapsyrmany oryndaı alsańdar, «Qaǵaz» hanshaıymy senderge ákelgen syılyqtaryn tapsyrady. Tapsyrmany oryndap kóremiz be?
- Iá
- Qaǵaz hanshaıymy: Sender óte aqyldy, bilimdi balalar ekensińder! Kóktem mezgili týraly kóp biledi ekensińder, endeshe maǵan kóktem mezgilin qaǵaz betine túrli - tústi qaǵazdan jasap berseńder, men senderge syılyq beremin. Beınelep beresińder me?
- Iá
- Balalar, isti bastamas buryn, saýsaqpen jumys isteıtin bolǵandyqtan saýsaqtardy sergitip alaıyq.
«Órmekshi»
Kúni boıy eńbekpen
Órmekshi órnek toqydy.
Nóser tek kenet seldetken,
Eńbegin onyń joq qyldy.
Kún shyqty qaıta jarqyrap,
Qurǵady tez - aq tóńirek
Órmekshi órmek toqýǵa
Kiristi dereý, tezirek.
- Qane, balalar, jasaǵan jumysymyzdy aıaqtaıyq. Jumysymyzǵa at qoıaıyq. Jaraısyńdar balalar, óte tamasha jasapsyńdar rahmet.(syılyq beredi)
- Osyndaı aınalanyń bári kóktep, kók shyǵatyn bolǵandyqtan kóktedi, kógerip shyqty, kóktep ósti, kók shóp shyqty degen túsinikten kóktem sózi shyqqan. Balalar, osyndaı tamasha mezgilge arnalǵan án bilemiz be?
Án: «Kóktem»
- Balalar, sizderge sabaq unady ma? Manaǵy baýyrsaqtarymyzdy taqtaǵa japsyraıyq, sabaqta qandaı kóńil kúıde boldyńyzdar.
- Bárińizge rahmet, osymen sabaǵymyz aıaqtaldy.