InfoHub Logo

Bizdiń qarapaıym kompúterimiz neden turady? Bul jazbada siz úıde nemese jumysta qoldanylatyn ústel kompúteriniń negizgi bólikterimen, syrtqy qurylǵylarymen tanys bolasyz.
Sonymen, negizgi bóligi – bul júıelik blok, monıtor, pernetaqta, tyshqan jáne qýat berý symy. Ár bóligi ózinshe mańyzdy ról atqarady. Osylardyń árqaısyn jeke qarastyryp kóreıik. 

Júıelik blok

Júıelik bloktardyń pishini men formasy ártúrli bolady. Bul monıtoryńyzdyń nemese ústelińizdiń astynda turǵan metal nemese plasık qorap, jáne onda kompúterdiń barlyq negizgi komponentteri qurastyrylǵan. Bul júıelik taqta, ortalyq prosesor (CPU), qýat berý blogy jáne t.b. 
Júıelik bloktyń aldyńǵy jaǵynda qosý jáne óshirý tetikshesi men CD/DVD optıkalyq jetegi bar. 
Kóptegen kompúter búginde júıelik blogymen birge satylady. Alaıda júıelik bloksyz kompúterler de bolady. Monobloktarda barlyq komponentter monıtorǵa ornatylǵan. 

Monıtor

Monıtor ekranǵa aqparatty shyǵarý úshin (mátin, grafıka men beıne) júıelik bloktyń ishinde ornalasqan vıdeokartamen jumys isteıdi. Monıtordyń eki túri bolady: 
EST-monıtorlar (elektrondy-sáýlelik tútikshe. Aǵyl. CRT — Cathode Ray Tube). EST-monıtorlar úlkenirek jáne aýyrlaý, sol sebepti ústeldiń kóp bóligin alady. 
SK-monıtorlar (suıyq-krıstaldy panelder. Aǵyl. LCD — Liquid Crystal Display) — Olar áldeqaıda qaýipsiz, ústelde az oryn alady jáne toqty da az jeıdi. 
Búginde monıtorlardyń derliginiń basqarý batyrmalary bar. Solar arqyly monıtordyń kórsetý parametrlerin ózgertýge bolady. Sonymen qatar keıbir monıtorlar kiriktirme dınamıkalarǵa ıe. 

Qýat berý symy

Bul - toqqa jáne júıelik bloktyń qýat berý blogyna qosylatyn qurylǵy. Qýat berý symyn toqqa jáne júıelik blokqa qospaıynsha kompúter jumys istemeıdi. Kompúterdi toq kúshiniń aýytqýynan qorǵaý úshin qýat berý symyn jelilik fıltrge qosyp qoısańyz bolady. 
Eger úzdiksiz qýat berý kózin paıdalansańyz tipti jaqsy. Bul kompúterińizdi artyq toq kúshi túsýden qorǵaıdy jáne eger qýat sónip qalsa ýaqytsha qýatpen qamtamasyz ete turady. 

Pernetaqta

Bul - kompúterge málimetterdi engizýdiń basty tásilderiniń biri. Pernetaqtanyń kóptegen túri bolady: symdyq, symsyz, mýltımedıalyq, oıynǵa arnalǵan jáne t.b. Osylaısha, pernetaqtadaǵy keıbir batyrmalar ornalasý jaǵynan nemese pishini jaǵynan ózgeshe bolýy múmkin. Alaıda batyrmalardyń fýnksıasy ádette birdeı. 

Tyshqan 

Tyshqan – bul ekrandaǵy nysanany belgileýge, basýǵa, ornyn aýystyrýǵa nemese qozǵaltýǵa múmkindik beretin qurylǵy. Bul óte yńǵaıly ekeni sózsiz. Basqasha aıtqanda, tyshqan – bul kompúterge málimet engizýdiń pernetaqta sıaqty taǵy bir tásili. Tyshqannyń 2 túri bolady: optıkalyq, mehanıkalyq. 
Optıkalyq tyshqandar elektrondy «kózdi» (obektıv) paıdalanady. Osy arqyly ústel betindegi qozǵalysy tanylady. 
Mehanıkalyq tyshqandar qozǵalysty taný úshin syrǵanaýshy sharıkti paıdalanady. Olar optıkalyqqa qaraǵanda arzan turady. Biraq qazirgi ýaqytta mehanıkalyq tyshqandar qoldanylmaıdy da, satylmaıdy da. 
Tyshqandar kompúterge USB nemese PS/2 jalǵaǵyshtary arqyly qosylady. Alaıda, symsyz tyshqandar da bolady, olar symdy múlde paıdalanbaıdy. Biz dál osyndaı tyshqandy paıdalanýdy usynamyz. 

Tyshqannyń balamasy

Tachpad (Touchpad) — bul ekrandaǵy nysanany basqarýǵa múmkindik beretin sensorlyq panel. Ol janasý men qol saýsaqtarynyń qozǵalysynan jumys isteıdi. Mundaı sensorlyq panelden noýtbýkter men netbýkterde paıdalanylady. 
 

---