InfoHub Logo

Ekstremıstik sıpattaǵy "Ký Klýks klan" uıymynyń paıda bolýy

Botagóz Oraz
 
Jalpy adamzat tarıhynda adamdardy tústerine qarap bólip,jik –jikke bólgender qanshama.Tarıh sahynasynda osy saryndaǵy birneshe iri –iri uıymdar bolǵany da ótirik emes.Solardyń biri AQSH-taǵy Azamattyq soǵys kezinde paıda bolǵan Ký Klýk Klan uıymy.

Ký-klýks-klan (aǵylsh. Ku Klux Klan), qysqasha KKK (aǵylshyn tilinde Keı-Keı )-AQSH — taǵy aq ústemdik jáne aq ultshyldyq sıaqty ıdeıalardy qoldaıtyn últra ońshyl násilshil uıym. XX ǵasyrdyń ortasynda ký-klýks-klan amerıkandyq katolıkterge, atap aıtqanda qara adamdarǵa jáne komýnızmge qarsy shyqty . Úshinshi klan (qazirgi ýaqytta) gomoseksýaldarǵa, musylmandarǵa jáne tózimdilikke qarsy. Bul uıym sot Lınch tujyrymdamasynyń paıda bolýymen baılanysty.Qupıa qoǵamdy azamat soǵysynda jeńilgennen keıin (1861-1865) burynǵy Ońtústik sarbazdar qurdy. Ký Klýk klan músheleriniń is-áreketteri ádette tańqalarlyq, biraq tanymal túrde jiberilgen eskertýden buryn bolǵan. Eldiń keıbir bólikterinde bul japyraqtary bar emen butaǵy, al basqalarynda qaýyn nemese apelsın dánderi boldy. Osyndaı eskertý alǵan jábirlenýshi burynǵy kózqarastarynan bas tartýy nemese elden ketýi múmkin. Eger adam eskertýdi elemese, ony ólim kútip turdy.Qupıa qoǵamdy azamat soǵysynda jeńilgennen keıin (1861-1865) burynǵy Ońtústik sarbazdar qurdy. Ký Klýk klan músheleriniń is-áreketteri ádette tańqalarlyq, biraq tanymal túrde jiberilgen eskertýden buryn bolǵan. Eldiń keıbir bólikterinde bul japyraqtary bar emen butaǵy, al basqalarynda qaýyn nemese apelsın dánderi boldy. Osyndaı eskertý alǵan jábirlenýshi burynǵy kózqarastarynan bas tartýy nemese elden ketýi múmkin. Eger adam eskertýdi elemese, ony ólim kútip turdy.

Alǵashqy Ký-Klýk klany 1860 jyldary AQSH-tyń ońtústiginde quryldy, biraq 1870 jyldardyń basynda qozǵalys toqtap qaldy. Sol kúnderi olar ońtústikte Respýblıkalyq shtat úkimetin qulatýǵa tyrysty, ásirese negrlerge qarsy zorlyq-zombylyqty qoldana otyryp. Sodan keıin mantıadan, maskadan jáne konýs bas kıimnen turatyn áıgili aq kostúmder paıda boldy, olar qorqytý úshin arnaıy jasalǵan.

Ký Klýk klan músheleri birdeı aq kostúmder men parólderdi qoldandy, biraq jańa sımvol engizildi — janyp turǵan kres.

Úshinshi Ký-Klýk klany Ekinshi dúnıejúzilik soǵystan keıin azshylyqtardyń azamattyq quqyqtar qozǵalysyna reaksıa retinde paıda boldy. Ekinshi jáne úshinshi Ký-Klýk klandar táýelsizdik soǵysynda jeńiske jetken alǵashqy AQSH azamattarynyń urpaqtaryna erekshe quqyqtar berýdi jaqtady . Barlyq úsh uıymda terorıstik aktilerdiń baı jazbalary bar. Tanymal nanymǵa qaıshy, bul uıym eshqashan saıası bolǵan emes.

---