InfoHub Logo

Mańǵystaý oblysy, Jańaózen qalasy, №17 orta mektep
Qazaq tili jáne ádebıeti páni muǵalimi Sýtbaev Abýbakır

Ádebıet 5 - synyp
Sabaqtyń taqyryby: M. Shahanov «Mahambettiń monology»
Sabaqtyń maqsaty: a) bilimdik: M. Shahanovtyń ómiri men eńbekterine qysqasha sıpattama berip, óleńniń negizgi mánin uǵyndyrý, aqyn Mahambettiń beınesin ashý; á) damytýshylyq: Oqýshylarǵa tarıhymyzdaǵy dúnıetanymdaryn keńeıtý, shyǵarmashylyq qabiletterin damytý;
b) tárbıelik: Oqýshylardy patrıottyq tárbıege, aqyn shyǵarmashylyǵyn tanýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Tanymdyq sabaq.
Pánaralyq baılanys: Tarıh, geografıa, mýzyka.
Sabaqtyń ádisteri: Suraq - jaýap, toptyq jumys, STO strategıalary, shyǵarmashylyqqa baýlý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Aqyndar sýretteri, kitaptar kórmesi, slaıdtar.

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
İİ. Qyzyǵýshylyqty oıatý.(Slaıdtan M. Shahanovtyń sýretin kórsetý).
• Aqyn 1942 jyly Ońtústik Qazaqstan oblysy Leńgir aýdany Qasqasý aýlynda dúnıege kelgen.
• Aqynnyń alǵashqy «Syrdarıa» atty óleńi 1959 jyly jarıalanǵan.
• 1966 jyly tuńǵysh óleńder jınaǵy basylyp shyqty.
• Kitaptary: «Balladalar», «Aı týyp keledi», «Qyrandar tóbege qonbaıdy», «Senim patshalyǵy» t. b.
Biz búgin M. Shahanovtyń «Narynqum zaýaly» poemasynan «Mahambettiń monology» atty óleńin ótemiz. Bul tarıhı shyndyqqa arnalǵan óleń. Ózderiń biletindeı, jaýynger aqyn Mahambet aqyn óz jerinen, ataqonysynan aıyrylǵan eliniń joǵyn joqtap, Isataı batyrmen birlesip, hanǵa, sultandarǵa qarsy turdy. Soǵysta Isataı batyr qaza tapty, artynan Baımaǵambet sultannyń buıryǵymen Mahambet te ajal qushty. Mahambettiń sońǵy monologyn Muhtar Shahanov óz júreginen ótkizip, Mahambet bolyp jyrlaǵanyn túsinińder.

İ bólim: «Mahambettiń monology»
(Bir oqýshy jyrdy mánerlep oqıdy).
Óleńniń mazmunynan tarıhı málimettermen tolyqtyramyn:
1846 jyly Baımaǵambet sultannyń jaldaǵan tyńshylary Y. Tóleev, M. Nuralın, J. Bozdaqov jáne J. Óteýlın birigip, Qaraoı degen jerge baryp, batyrdyń úıinde qonaq bolyp, batyrdy óltiredi. Osydan bir kún buryn aqyn tús kórip, keıin ózimen ózi syrlasqan.

Toptyq jumys:
topqa tapsyrma: «Toptastyrý» - «Mahambet aqyn kim?». ( oqýshylar taqtaǵa shyǵyp, aqyndy aqyldasyp toptastyrady ).
Mahambet - 1803 - 1846 jyldary ómir súrgen.
Azattyq kóterilisin uıymdastyrýshylardyń biri.
Daýylpaz aqyn, batyr, kúıshi.

Sózdik jumysy:
zaýal – qıyndyq, basqa qaıǵy túsý
dýlyǵa – batyrdyń soǵysta kıetin bas kıimi
el nalasy – el qarǵysy
pir tutý – sený maǵynasynda
pasyq oılar – adamǵa jamandyq shaqyratyn oı.

• Sabaqty bekitý:
Mahambettiń tragedıalyq kóńil kúıin óleńde aqyn jetkize alǵan ba?
Lırıkalyq keıipkerdiń(Mahambettiń) armany qandaı?
Sabaqty aqynnyń óleńinen úzindi oqyp, qorytyndylaımyz:
Men senemin, kúni erteń,
Aqyl oıdy pir tutar dep uly ólkem,
Mynaý dáýren burqan tarqan,
Erteń qaıta ózgerer...
Shyndap qulap súıe almaýy,
Qylmys sanar kez keler.

Úıge tapsyrma berý: « Mahambettiń monology» taqyrybyna oıtolǵaý jazý. Oqýshylar bilimin baǵalaý.