InfoHub Logo

Mádenıet... Mádenıet uǵymyn sonaý mektep kezinen adam balasyna jete tanystyrady. Bul sózdiń ózi qandaı da bir túsinikti berip turǵandaı. Mádenıettiń qandaı túrleri bar, neshege bólinedi, mádenıetti adamǵa qandaı qasıetter  tán ekendigin de árbir jan bilýi tıis. Sebebi mádenıet, adam ómirinde mańyzdy oryn alady. Mádenı qundylyǵy arqyly adamnyń ómir saltyn, jan-dúnıesin, rýhanı qazynalaryn baıqaýǵa bolady. Bizdiń til mádenıetimiz, din mádenıetimiz, salt-dástúrimiz-sonaý ǵasyrlar  úniniń jańǵyryǵy. Kez kelgen halyqtyń mádenıeti bos nársege emes, adamdar men ony qorshaǵan ortada áreket etedi.  Ol – zaman aǵymnyń órisi. Mádenı nysannyń eń basty artyqshylyǵy onyń tylsymdyq qasıetinde. Mádenıettiń negizgi qaınar kózi, ózegi salt-dástúr, ádep-ǵuryp bolyp tabylady.Mádenıettiń adam ómirine  tikeleı qatynasy bar dep naqty aıta alamyn. Óıtkeni mádenıet arqyly men óz-ózimdi tárbıeledim, qorshaǵan ortaǵa ne bererimdi úırendim, anaý ǵasyrda bolǵan tarıhyma kóz saldym. Sonymen, mádenıet uǵymy bir jaqty da emes, bir satyly da emes bolyp tabylady. Mádenıet túsinigi aıasyna jeke adamǵa, qoǵamǵa, halyqqa, ultqa, memleketke jáne Álemge qatysty mádenı ustanymdar júıesi enedi. Adamnyń kúndelikti ómirine memleket pen qoǵamnyń qoıǵan talaptary normalary onyń ishki senimine aınalyp, sezimderin basqarady, onyń úırenshikti ádetine aýysady. Ár eldiń ózderine tán mádenıetteri qalyptasqan dep saralaımyn. Ár eldiń halqy ártúrli  mádenıetterdi ustanady, sol arqyly adam da mádenıetke beıimdeledi dese de bolady. Mysal retinde qazaq halqyn alsaq, bizdiń eldiń mádenıetinde adamnyń qorshaǵan ortaǵa áreketi  tikeleı osy uǵymǵa baılanysty bolyp keledi dep oılaımyn. Keremet uly tulǵamyz Oljas Súleımenovtyń mynadaı jandy sózi bar:”Gúldengen mádenıet degenimiz- san ǵasyrlar boıy ózge mádenıettermen úzdiksiz baılanys jasaýdyń jemisi”. Iaǵnı eki el azamaty bir-birine óziniń gúldenip, tamyr jaıǵan mádenıetin  tanystyryp, sol arqyly áreket jasaıdy. Adamnyń qorshaǵan ortaǵa jasaǵan áreketi men ómir súrý salty onyń mádenıetin kórsetedi dep bilemin.

Búrkitbaeva Aqbala Amangeldiqyzy

---