Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 2 kún buryn)
Matematıkadan dıdaktıkalyq oıyndar jınaǵy
Matematıkadan dıdaktıkalyq oıyndar jınaǵy
№ 1
«Bireý jáne kóp» dıdaktıkalyq oıyny

Maqsaty: «Bireý jáne kóp» uǵymyn ajyrata alýǵa úıretý.
Tárbıeshi balalardan zattardyń arasynan bir jáne kóp zattardy tabýdy ótinedi. Mysaly: saǵat bireý - oıynshyq kóp; taqta bireý - parta kóp; bir akvarıým - kóp gúl.
Úshburysh úıshikke kirip, jaryqty jaǵyp, sonda tura bastady. Bir ýaqytta bireý esikti qaǵady. Úshburysh: «Bul kim?» dep suraıdy. Sharshy kórinedi. Balalar ony ataıdy, eger balalar atyn ataýǵa qınalsa, tárbıeshi ózi ataıdy. Bári birge onyń buryshtaryn sanaıdy, barlyq qabyrǵalarynyń birdeı ekendigin atap ótedi

№ 2
«Sharshy qurastyr» dıdaktıkalyq oıyny

Maqsaty: Balalardy bólshekterden bútin bir zat qurastyrýǵa úıretý.
Balalar aq sharshynyń ústine bólikterge bólingen túrli - tústi sharshyny qurastyryp qoıady. Bólshekterden bútin bir zat jasaıdy. Balalar qınalǵan jaǵdaıda tárbıeshi olarǵa kómektesedi. Sharshynyń qansha bólikten turatynyn sanaıdy, qurastyrylǵan sharshynyń túsin aıtady.
1 - nusqa: árbir bala ózi jeke jınaıdy.
2 - nusqa: sharshyny top bolyp jınaıdy (qaısysy jyldam?).
3 - nusqa: jeke nemese toppen, kim tez bitse, kúrdelirek túrin berý.

№ 3
«Zat nege uqsaıdy?» dıdaktıkalyq oıyny

Maqsaty: Geometrıalyq deneler men fıgýralar týraly bilimderin bekitý; aınaladaǵy zattardyń geometrıalyq pishinin ajyrata bilý daǵdylaryn damytý.
1 - nusqa.
Tárbıeshi geometrıalyq pishindi nemese geometrıalyq deneni balalarǵa kórsetedi, al balalar onyń qorshaǵan ortadaǵy qandaı zatqa uqsaıtyndyǵyn tabady nemese esterine túsiredi.
2 - nusqa.
Tárbıeshiniń ústeliniń ústinde geometrıalyq pishinderdi nemese zattar men sýretter jatyr. Bala sýretti ne zatty tańdaı otyryp, onyń qandaı pishinge uqsaıtyndyǵyn aıtady. Óziniń jaýabyn túsindiredi.

№4
«Aıyrmashylyǵyn tap» dıdaktıkalyq oıyny

Maqsaty: Balalarǵa eki sýrettiń nemese zattyń aıyrmashylyǵyn taba bilýge; óz oıyn aıta bilýge úıretý; aqyl - oılaryn damytý; shydamdylyqqa, dosynyń jaýabyn tyńdaı bilýge daǵdylandyrý.
Mazmuny.
Bul oıynda tárbıeshi sensorıkany, kólemdi, keńistik qatynasyn, sanyn salystyrý úshin belgili bir maqsatty kózdeıdi. Ary qaraı salystyratyn zattardyń sanyn arttyra otyryp, birneshe nusqalaryn qatarynan isteýge bolady. Oıyn ótken materıaldy bekitýge arnalǵan. Tárbıeshi balalardyń sóılemdi durys baılanystyryp sóıleýin qadaǵalaıdy.
Balalar eki saıqymazaqty salystyrady. Salystyrýda myna sózder paıdalanylady: keń – tar, qalyń – juqa, uzyn – qysqa.

№ 5
«Bireýi artyq» dıdaktıkalyq oıyn

Maqsaty: «Bireý – kóp» uǵymyn bekitý; oılaý qabiletterin damytý; zattardy toptastyra bilýge úıretý.
Mazmuny.
1 - nusqa.
Balalar barlyq kartochkalardyń arasynan bir zat beınelengen kartochkany taýyp, ataýyn aıtady, sodan keıin kóp zat beınelengen kartochkany kórsetedi. Bir bala jaýap beredi, qalǵandary tekserip otyrady.

2 - nusqa.
Barlyq balalarǵa kartochka úlestiriledi (kartochkalar qaıtalanbaıdy). Barlyq balalar óz kartochkasy boıynsha jaýap beredi. Bir partada otyrǵan eki bala birdeı durys jaýap qaıtarsa, olar juldyz alady. Qaı partada juldyz kóp bolsa, solar jeńedi.

3 - nusqa.
Balalar óz betimen partada jumys isteıdi. Jaýaptyń ornyna balalar jaı qaryndashpen bir zat beınelengen sýretti aınaldyryp syzady. Kim tez bitse, sol balaǵa taǵy bir kartochka beriledi. Eki nemese úsh kartochkaǵa jaýap bergen balalar jeńimpaz dep sanalady

№6
«Sıpap sezý arqyly sanaý» dıdaktıkalyq oıyny

Maqsaty: Sıpaı sezip sanaý arqyly qaramaı - aq eki toptaǵy zattardy salystyrýǵa úıretý (artyq, kem, teń); sanaý daǵdylaryn bekitý; salystyrýda bettestirý tásilin qoldana bilý.
Mazmuny.
Tárbıeshi ústeliniń ústinde oramalmen jabylǵan zattardyń eki toby (4 kirpish, 5 júk mashınasy) qoıylady. Shaqyrylǵan bala bir toptaǵy zattardyń sanyn oramaldy ashpaı qolmen ustap sanaý arqyly anyqtap, qorytyndy sandy aıtady

jáne osylaısha ekinshi toptaǵy zattar da sanalady. Qaramaı - aq, qaı toptaǵy zattardyń artyq ne kem ekenin salystyrady. Sodan keıin jabýly oramal alynady da, barlyq balalarmen jaýaptyń durystyǵy tekseriledi. Ary qaraı toptardy salystyrý arqyly neshe artyq, neshe kem ekenin anyqtaý, teńestirý jumystaryn júrgizýge bolady.

№7
«Sózdi kerisinshe ata» sózdik oıyny

Maqsaty: Balalardy qarsy maǵynadaǵy sózderdi taba bilýge úıretý; kólem, keńistiktegi ara qatynas týraly bilimderin bekitý.
Mazmuny.
Tárbıeshi kólemdi, keńistiktegi baǵytty nemese sandyq qatynasty anyqtaıtyn sózdi atap, dopty bir balaǵa laqtyrady. Bala osy sózge qarsy mándes sózdi atap, dopty qaıtadan tárbıeshige laqtyrady (úlken – kishi, keń – tar, uzyn – qysqa, bıik – alasa, qalyń – juqa, sol jaqta – oń jaqta, joǵary – tómen, az – kóp, qalyńyraq – juqaraq, uzynyraq – qysqaraq, keńirek – taryraq, t. b.

№8
«Ańdardy qorektendir» dıdaktıkalyq oıyn

Maqsaty: 1sany, jáne sıfry týraly alǵashqy bilimderin bekitý; qorshaǵan orta týraly bilimderin keńeıtý.
Mazmuny.
Taqtada ańdardyń sýreti ilingen, al tamaqtyń sýreti tárbıeshi ústeline qoıylǵan.
- Marat, qalaı oılaısyń, banandy qaı ańǵa beremiz? Aparyp ber. Sen pildiń balasyna neshe banan berdiń? Osy sıfrdy ata jáne kórset. Basqa ańdarmen de osyndaı jumys júrgiziledi.
- Al aıý neni jaqsy kóredi? Árıne, baldy.
- Jolaqtary bar kartochkany alyńdar. Soldan ońǵa qaraı joǵarǵy jolaqty, sodan keıin tómengi jolaqty saýsaqtaryńmen júrgizińder.
- Endi joǵarǵy jolaqtyń sol jaǵyna bir aıýdy qoı.
Tárbıeshi birneshe baladan neshe aıýdan qoıǵandaryn suraıdy.
- Tómengi jolaqqa sol jaqtan ońǵa qaraı baly bar kóp bóshkelerdi qoıyńdar (fıshkalar).
Tárbıeshi birneshe baladan jekeleı suraıdy:
- Qonjyqtar nesheý?

«Neniń balasy?» dıdaktıkalyq oıyny № 9
Maqsaty: Balalardyń «úlken», «kishi» uǵymdary týraly túsinikterin bekitý; jabaıy jáne úı janýarlary týraly bilimderin keńeıtý.
Mazmuny. Úlken jáne kishi oıynshyqtar bólek turady. Bala úlken oıynshyqty tańdap alady jáne oǵan kishkene oıynshyqtardy iriktep alady (nemese kerisinshe). Óziniń tańdap alǵan jubyn ataıdy.
Mysaly: ıt úlken, al kúshik kishkentaı.

«Sırktiń ártisteri» dıdaktıkalyq oıyny. № 10
Maqsaty: balalardyń 2 sany jáne sıfry týraly alǵan bilimderin bekitý.
Mazmuny.
1 - nusqa.
Kovralan taqtada janýarlar beınelengen sýretter ár jerge ornalasqan. Tárbıeshi búgin sırkte tek munda 2 - den ǵana bar ártister óner kórsetetiniń aıtady. Balalar sýretti tańdap, olardy bólek qoıyp sanaıdy, kórsetedi, sıfrdy ataıdy.
2 - nusqa.
1 - nusqada kórsetilgendeı, biraq bul jerde mazmundy sýretter qosylady. Balalar 2 - den bolatyn zattardy ártisterge taratady. Barlyǵyna jetkendigi tekseriledi, sıfrdy ataıdy jáne kórsetedi.
- Qandaı zattar bir - birden qaldy? (1sıfryn kórsetý, ataý).
3 - nusqa.
2 - nusqaǵa uqsas, biraq tapsyrma kúrdelenedi. Jup zattardyń sýretteri túsine, kólemine qaraı iriktelip alynǵan: uzyn, qysqa sekirtpe úlken, kishi baraban (tárbıeshi óz nusqalaryn oılap tabýyna bolady.) Tárbıeshi bir nusqany tańdaıdy.

«Jyl atasy» dıdaktıkalyq oıyny № 11
Maqsaty: Balalardy jyl mezgilderi jáne aılarymen tanystyrý; 1 - den 3 - ke deıingi sandar qatary týraly alǵan bilimderin bekitý.
Taqtada Jyl atasynyń sýreti. Balalar jyl mezgilderin ataıdy, olardy sanaıdy.
- Qazir jyldyń qaı mezgili?
Tárbıeshi qazir qaı aı ekenin suraıdy, balalar qaıtalaıdy. Árbir jyl mezgilinde 3 aıdan bar ekenin aıtyp, kúz aılaryn ataıdy.
Úlestirmeli materıaldarmen jumys.
- Búgin jyl atasy bizben kúz týraly áńgimeleskisi keledi. Ol bizge sary kartochka ákelipti.

- Ne úshin sary kartochka ákeldi?
Árbir kartochkada kerekti sandy qoıýǵa arnalǵan kúz aılaryna sáıkes keletin tor kóz bar.
Tárbıeshi aıdy ataıdy, balalar kerekti sıfrdy bos orynǵa qoıady. Odan keıin tárbıeshi sıfrdy ataıdy, al balalar aıdy ataıdy.

«Qanqyzyn tap» dıdaktıkalyq oıyny № 12
- Bizge egistikten qanqyzdary ushyp keldi. Olar bir - birine óte uqsas. Barlyǵy olardy ylǵı da shatastyrady. Olar ózderin bir - birine uqsamaıtyndaı etip jasaýlaryn suraıdy. Olarǵa kómektesemiz be? Árbir qanqyzynda daqtary oń jáne sol qanatynda birdeı bolatyndaı jasa. Sol jaqta neshe daq, oń jaqta neshe daq bar ekenin sana. Barlyǵy qansha? Sıfrdy kórset.
- Ekinshi qańqyzynda sol jaǵyndaǵy daqtar oń jaǵyna qaraǵanda artyq bolsyn. Sol jaǵynda neshe jaq, oń jaǵynda she? Barlyǵy neshe daq? Sıfrdy kórset.
- Úshinshi qańqyzynda sol jaqtaǵy daqtary oń jaqqa qaraǵanda kem bolatyndaı jasa. Sol jaqta neshe daq, oń jaqta she? Barlyǵy neshe? Kórset.
- Bizdiń qańqyzdarymyzǵa endi «jasyryný kerek», áıtpese tońyp qalady (top bólmesiniń ár jerine qoıylady).
- Sender olardy taba alasyńdar ma?

«Zat nege uqsaıdy?» dıdaktıkalyq oıyny № 13
(2 - sabaqtyń nusqasyn qarańyz).
- Býratınonyń úıindegi qandaı zattar tiktórburyshqa uqsaıdy?
- Mine, barlyq qonaqtar merekelik dastarqan basyna jınaldy. Kim Býratınoǵa jaqyn otyr?
- Kim Býratınodan alys otyr?
- Kim Karabas - Barabasqa jaqyn otyr?
- Kim Karabas - Barabastan alys otyr?
Úlestirmeli materıalmen jumys.
- Parovozda neshe tiktórtburysh jáne dóńgelek bar? Ne artyq?

«Sıqyrly qalta» dıdaktıkalyq oıyny № 14
Maqsaty: Balalardy zattardy qolmen ustap, sanaýǵa úıretý.
1 - nusqa – zatty qolmen ustap sanaý.
2 - nusqa – qandaı zat ekenin ustap kórip, anyqtaý.
Tárbıeshi balalardyń ortasyna «sıqyrly qaltany» ákeledi. Balalardyń arasynan bir balany tańdap alady. Ol bala kózin jumyp, qolyn «sıqyrly qaltaǵa» salyp, kez kelgen túımeleri bar jolaqty tańdap alyp, qolyn «sıqyrly qaltadan» shyǵarmaǵan boıy túımelerdi saýsaǵymen sanaıdy. Qaltadan qolyn
shyǵaryp, sanyn aıtady. Balalar tekseredi jáne túımelerdiń sanyna (1 - 5) sáıkes sıfrlardy kórsetedi. Ul balalar İlıastyń, qyzdar Aısulýdyń neshe túıme qadaǵandyǵyn anyqtaıdy.
Balalar ákesine kafel tóseýge kómektesýdi uıǵarady. Birneshe kafel jerge qulap, synyp qaldy. Balalarǵa ony jınaýǵa kómektesýdi suraıdy.

«Sharshy qurastyr» dıdaktıkalyq oıyny №15
Úlestirmeli materıaldarmen jumys.
Tárbıeshi tapsyrmanyń oryndalýyn qadaǵalaıdy. Eger bala oryndaýǵa qınalsa, oǵan kórshiles partadaǵy bala kómektesedi. Muǵalim kúrdeli sharshyny durys qurastyrǵan bir partadaǵy balalarǵa juldyzsha berip, madaqtaıdy.
- İlıas pen Aısulý janýarlardyń árqaısysyn óz úılerine ornalastyrmaqshy.
Tárbıeshiniń ústeline janýarlardyń sýretteri, al taqtanyń ár buryshyna úıshikter qoıylǵan.
Oryndaǵan: Toleýhanova R. A.
Matematıkadan dıdaktıkalyq oıyndar jınaǵy. júkteý

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama