InfoHub Logo

Sabaq maqsaty:
Bilimdilik: «Qyzǵysh qus» óleńiniń aıtaıyn degen oıyn, óleńniń týý sebebin túsindirý.
Tárbıelik: Oqýshylardyń elin, jerin, Otanyn súıetin, patrıot etip tárbıeleý, erlik pen eldikti, batyrlyqty dáripteý, olardyń boıynda qyzyǵýshylyq, izdenýshilik qabiletterin arttyrý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń ádebı dúnıetanymdaryn keńeıtý, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, mánerlep oqý daǵdylaryn damytý.
Sabaqtyń ádis - tásilderi: suraq - jaýap, baıandaý, taldaý, túsindirý, toptyq jumys, toptastyrý strategıasy, jalǵastyra oqý, mánerlep oqý.
Sabaqtyń túri: jańa bilimdi meńgertý.
Sabaqtyń kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, aqyn portreti, bı - sheshender sýreti, syzba kesteler
Pánaralyq baılanys: tarıh, qazaq tili, bıologıa, geografıa.

Sabaqtyń barysy: İ. Uıymdastyrý kezeńi.
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý: (oqýshylardy tórt topqa bólý).
1. Jalǵastyra oqý ádisi boıynsha «Soǵys» óleńin jatqa suraý.(8 oqýshy).
2. Toptarǵa tapsyrmalar berý:
1 - top.
Óleńnen Isataıdyń beınesin, mingen atyn sýrettegen joldaryn tabý.
Isataı – basshy, men - qosshy,
Isataıdyń sol kúnde
Aqtaban aty astynda,
Dýlyǵasy basynda,
Zyǵyrdany qaınaıdy.
Astyna mingen Aqtaban
Aqbókendeı oınaıdy...
Óleńnen beıneli sózderdi tabý.
2 - top.
Óleńdegi «Zyǵyrdany qaınaý, túnimenen túıiný, tań atqansha taraný, on eki tutam jaı tartqan, qabyrǵasyn qaqyratqan, tebingisin tese atqan, tizgininen kese atqan» - degen sózderdiń mánin túsindirý.

3 - top. Óleń qurylysyna taldaý.
Qudaılady // han uly - a - 7 býyn
İzdegen jaýy // biz bolyp - b - 8 býyn
Jaý qarasy // kórindi - v - 7 býyn
Jıylǵan ásker// bilindi - v - 8 býyn
Isataı - basshy // men - qosshy - a - 8 býyn
Isataıdyń // sol kúnde - d - 7 býyn
Aqtaban aty // astynda - j - 8 býyn
Dýlyǵasy // basynda - z - 7 býyn
Zyǵyrdany // qaınaıdy - a - 7 býyn

4 - top.
Eger men batyr bolsam...
Eger men aqyn bolsam... taqyrybyna esse jazý.

Úı tapsyrmasyn M. Maqataevtyń «Soǵys» óleńin Mekenov Álıdiń mánerlep oqýymen qorytyndyladym.

İİ. Jańa sabaq.
Muǵalim sózi: - Balalar, Isataı qazasynan keıin Mahambet túńilýshilikke, jalǵyzdyqqa boı aldyrady. Qarýly jasaqtyń kópshiligi tarap ketedi. Bytyrap ketken qoldy jınaý qıynǵa túsedi. Ol el ishinde boı tasalap júredi. Halyq adal ulyn han balasyna satpaıdy..
Mahambet ómiriniń sońǵy aılarynda otbasymen Qaraoı degen jerdi meken etedi. Osy kezderi aqynnyń «Qyzǵysh qus» óleńi dúnıege keledi.
- Balalar, qyzǵysh qusty kórgenderiń bar ma?
(Qyzǵysh qustyń ınteraktıvti taqtadan sýretin kórsetip, málimet berip óttim).
Qyzǵysh – balyqshylar tobyna jatatyn, dene turqy 30sm, salmaǵy 200 g. ǵana qus. Moıny men jemsaýy qara, jasyldaý jyltyr, baýyry men eki búıiri aq, qanaty birshama jalpaq jáne doǵaldaý, tumsyǵy túzý ári qysqa, shúıdesinde qara qaýyrsyn aıdary bar, aılaly qus.
«Qyzǵysh qus» óleńin mánerlep oqydym.(Sál únsizdikten keıin).
- Óleńde ne jaıynda aıtyldy?
- Aqyn ne aıtpaqshy boldy?
Oqýshylardyń jaýaptarynan óleńniń taqyryby men ıdeıasy ashylady.
Óleńniń taqyryby: Isataıdan aıyrylyp, jalǵyz qalǵan aqynnyń muńy.

Ideıasy: Elim dep eńiregen erdi osyndaı kúıge túsirgen – Jáńgir han.
Óleńniń lırıkalyq keıipkeri - aqynnyń ózi.
(Oqýshylarmen birlese otyryp, óleńge taldaý jasaý).
«Qyzǵysh qus» óleńinde eline, halqyna, Otanyna degen súıispenshiligin myna joldar arqyly bildiredi:
Aý, qyzǵysh qus, qyzǵysh qus!
Kól qoryǵan sen ediń,
Sen de aıryldyń kólińnen,
El qoryǵan men edim,
Men de aıryldym elimnen... – bul joldary psıhologıalyq paralelızm arqyly barynsha tebirenip, tamasha beınelengen. Qyzǵysh qustyń kólsiz tirshiligi bolmasa, aqynnyń týǵan elinsiz, topyraǵynsyz tirshiligi joq. Aqyn qyzǵysh qusqa muńyn shaǵady. «Seniń qanatyń qatty bıik samǵaısyń, biraq álsizsiń (moınyń bos). Men de ózim kúshti bolǵanmen, arqa súıegen tiregimnen, basshymnan aırylyp, sergeldeńge tústim» - deıdi. Maqsatynyń iske aspaı, túńilgen, daǵdarysqa ushyraǵan shaqtaǵy kóńil - kúıin qyzǵysh quspen salystyrady. Mahambet qyzǵysh qusqa: «Sen qansha aspandap ushsań da, kólsiz ómir súrmeısiń, kólińdi izdeısiń. Sen jyrtqysh qus lashynnyń kesirinen kólińe jolaı almaı júrsiń, men zalym Jáńgirdiń kesirinen elimnen bólinip kettim» - deıdi. Ol «Jáńgirdiń ekpini kúshti bolyp tur» patsha úkimeti men Jáńgir hannyń aıaýsyz jazalaryn, azabyn kórgen joldastary men baýyrlaryn eske túsiredi.
(Lashynnyń sýreti ınteraktıvti taqtadan kórsetiledi, ol týraly málimet beriledi).
Lashyn – tepkini qatty, tegeýrindi jyrtqysh qus. Suńqarlar otrádyna jatady. Dene turqy – 40-50sm, qanat qulashy – 80-120sm, salmaǵy – 500-1000g.
Isataı óliminen keıin saǵy synyp, ókinishten ózegi órtenedi. «Qyzǵysh qus» óleńi – osyndaı «Qusalyqpen ótken kóp kúnderdiń» birinde kómeıinen ý bolyp tógilgen aqyn muńy edi.
Ár topqa tapsyrma berý. (slaıdtan kórsetiledi).
Ár top tapsyrmaǵa daıyndalǵansha «Top basshylarynyń saıysy» ótkiziledi.

Júrgizýshi – Quralaı
1 - tapsyrma: Mahambet týraly suraqqa jaýap berý.
2 - tapsyrma: Aqyndardyń Mahambet týraly óleńderinen úzindi oqý.
1 - Álı
2 – Daryn
3 – Alýa
4 - Ánýar
Jınaqtaýshy – İlıas (qorytyndylaıdy).
Sabaqty bekitý: Muhtar Shahanovtyń «Baıqaımysyń» óleńi. Nabıdollaev Shilten, Mahambetke hat – Jaqanova Nazerke.
Sabaqty qorytyndylaý: Sózjumbaq sheshý. Maqal – mátelder.
Úıge tapsyrma berý: Mahambet Ótemisuly «Qyzǵysh qus» óleńin jattaý. Erlik, batyrlyq týraly oıtolǵaý jazý.