InfoHub Logo

Ýyzdaı kóktem aıynyń dál osyndaı bir maqpal túni bolatyn. Dál qazirgideı tóńkerilgen sulý aspan tórinde gaýhardaı shashylǵan myń-san juldyz tóbemizden tónip turatyn. Ondaıda úp etken jeli joq jyp-jyly aýa lebin sezingen saıyn jan-dúnıeńe raqat kúıin quıǵan tabıǵattyń osynaý mamyrajaı qalpyna elitip, kóńilińe aıryqsha móldir, aıaýly bir sezim uıalaıtyn.

Ómirdiń bar jaqsylyǵy men táttiligin endi ǵana sezingen kóz ushynda tún qushaǵyna orana únsiz munartqan taý jotala men aıaq astynda syldyr qaǵa ıreleńdegen taý ózenine, sonadaı túngi aýamen býaldyrlana jyltyraǵan aýyl ottary men mynaý árbir tasy tanys ósken óńirdiń beıbit tynysyna eriksiz tebirene kóz tigesiń.

Keıde ózen boıyn únsiz jaǵalaǵan meniń janyma qashan qorǵanshaq júrisimen jaı basyp, qashanǵy ádetimen eki qolyn qýsyryna túsip kórshim keletin. Bul jasy elý bester shamasynda ǵana ekenine qaramastan, jurt "jalǵyz kempir" atandyryp jibergen júdeý óńdi, aq sary áıel edi. Álde onyń túsińki eńsesi men súıenishi joq jalǵyzdyǵy ma, álde mı uıalaǵan sharaly kózderinen birdeńe túısinemin be, áıteýir, ony qashan kórsem de, meniń júregimdi túsiniksiz aıanysh torlaıtyn.

— Taǵy otyrmysyń, — dedi ol birde úı janyndaǵy úlken tas ústinde dala kórkin tamashalaǵan meniń janyma kelip.

— Aýlymdy ábden saǵynyp qalyppyn. Onyń ústine bizdiń ólkemiz tipti sulý emes pe, - dedim oǵan. — Tolǵanbaı qaraý tipti múmkin emes...

Rasynda da, men ózen taýy irgesinde, jaz bolsa kók shalǵynǵa oranyp, aınalasy altyn dándi egispen jaıqalatyn osy bir aımaqty qatty unatatynmyn.

— Iá, — dedi ol jaıymen ǵana, — bul aranyń tabıǵaty da, aýasy da ǵajap qoı. Onyń ústine jasyńnan úırengen jeriń bolsa... Ómirimniń bar qyzyǵy men qýanyshyn qaıǵysy men qasiretin men de osynda kórip kelemin. Qalǵan kúnderimniń sybaǵasyn da osy aradan alatynym kámil... Aıtpaqshy, óziń qashan qaıtasyń? Demalysta júrsiń be? — Onyń sózin kilt buryp jibergenine kóńiliniń bosańsyp ketip, sodan qysylǵanyn nemese ánsheıin aýzyna kelgenin aıta salǵanyn aıyra almaı, betine barlaı ǵana kóz tastap edim, janarynda móltildegen jas tur eken.

— Bıyl klastastar bolyp kezdesý ótkizemiz ǵoı, osy Maı meıramynda. Sosyn...

— Maı meıramy deısiń be? — Ol áldene esine túsip ketkendeı maǵan jalt qarady. Sóıtkenshe bolǵan joq álginde ǵana tuńǵıyq kózderinde tunyp turǵan kóz jasy aı jaryǵynda bir jalt etti de, tómen qaraı domalaı jóneldi. Dúnıeniń qýanysh, qyzyǵynan áldeqashan syrt qalǵan mynaý adamnyń jan jarasyn taǵy da tyrnap alǵandaı kórip qatty sastym.

— Sizdiń bir jerińiz aýyryp tur ǵoı. — Meniń sasqalaqtaǵan kúıime oılana jymıǵan ol qoldarymen "jaı, ásheıin" degendeı ısharat bildirdi de, úıine qaraı júre berdi. Uzyn kóıleginiń etegi shubalańdap, basyn tuqyrta birtindep uzap bara jatqanyn sońynan qarap turǵan meniń júregimdi taǵy da sol bir aldanysh kúıi jaılap alǵanyn sezdim. Keri burylyp edim, kóktem túni áli sol bir ásem kúıinde maýjyrap tur eken. Biraq ol meni endi qyzyqtyra almaǵan. Jaı aıańdap úıge bettedim...

* * *

Ol ózen boıyn boılaı qaz-qatar ornalasqan jańa úılerdiń qarama-qarsy jaǵynda turatyn. Úıi ábden eskirgen, kózge tym qorash kórinetin. Tek qana terezesiniń dál túbinde jaıqalǵan qos báıterek bar edi. "Jalǵyz kempir" erteli-kesh sonyń túbinen kórinetin. Jel lebimen japyraqtary sulyq qaǵyp turatyn osynaý qos terek qana onyń qorash mekenine aıryqsha sán berip, syrt kózden ádeıi kólegeılep turǵandaı seziletin-di. Sonda ǵana meniń kóńilimde oıanatyn aýyr kúı bir mezetke jeńil tartqandaı marqaıyp qalatynmyn.

Erteńine men ony sol úırenshikti ornynan kórdim. Tal túbindegi jalǵyz oryndyqta jol boıyna bir qyryndaı qarap tyrp etpesten otyr eken. Áldeneni qadala oqyǵan adamnyń syńaıy. Aýyl adamdary onyń qandaı áreketine de tańdanbaıdy. Tipti keıde músirkeı sóıleıtin sózderi men oqys pikirlerine qarap, sol bir beıkúná jannyń aqyl-esine degen senimsizdikti de paıymdaıtynmyn.

Nege ekenin ózim de bilmeı, tuńǵysh ret osynaý jumbaq úıge jaqyndap keldim. Áıel meniń dybysymnan seskenip, qolyndaǵysyn jas balasha artyna jasyra qoıdy. Onyń únemi muń tunyp turatyn úlken kózderiniń sonshalyqty nurly ekenin, kópshilikten ylǵı shet júretin osynaý bir jadaý jannyń da júregi ózgelerdikindeı sezim men meıirim úshin jaralǵanyn onyń da ishki áleminiń ulan-ǵaıyr keń ekendigin men osy arada búkil jan dúnıemmen sezindim. Sezindim de sol úshin bar janymmen qýandym. Tek ol qýanysh meniń júregimniń tereń túkpirinde jasyryn ǵana týlaı soǵyp jatty. Men osy arada jarıa etýden de qoryqqanmyn. Birazdan soń biz onyń jupyny dastarqany basynda otyrdyq.

— Bul úıge esh jannyń at izin salmaǵanyna qansha ýaqyt ótkeni tipti esimde joq — degen ol jasaǵan ústel ústinde janyndaǵy jez samaýryndy ózine qaraı ıkemdeı túsip, — anda-sanda kórshi aýdanda turatyn inim bir kelip ketedi. "Qolyma kóshirip alaıyn, bir kúni aram qatyp qalsań da, eshkim bilmeı qalady ǵoı", — dep qorqytady. Biraq tipti eshqaıda qozǵalatyn nıetim joq...

— Úırenisip qalǵan jerdi qımaıtyn bolarsyz, — ózimshe áńgimeni demegen túrim osy.

— Ol óz aldyna ǵoı. Nege ekenin bilmeımin, osy úıden men ketsem, sol boıda qojaıynym kelip qalatyndaı kórinedi de turady. — Ol aldyndaǵy kesesin aýzyna apara berdi de, qaıtadan qoıa saldy. — İnimniń aıtqany kelip júrer dep, sońǵy joly kelisken sıaqty edim, biraq neǵylamyn? — dedi sonan soń kómeıine keptele qalǵan kóz jasyn áreń jutyp.

Men taǵy da nege ekenin ózim de bilmesten, únsiz basymdy ızedim.

— Sosyn myna bir terekter... Úılengen jyly kóktemde otyrǵyzyp edik. Ol ózi jyldyń osy mezgilin qatty jaqsy kóretin. Ásirese maıdy. Úılený toıymyz osy aıǵa týra kelgende: "Bilesiń be, maı degen yntymaq aıy ǵoı, biz de yntymaqty semá bolady ekenbiz", — dep, ázildegeni áli esimde.

Ómiriniń eń bir baqytty shaǵyn esine túsirgen onyń óńinen taǵy da bir erekshe sáýle júgirip ótkendeı boldy da, sóne qaldy.

Keshe seniń Maı meıramynda kezdesemiz degenińe eleń etkenim de sodan.

... Toıdan keıin eki aıdaı ǵana turdyq. Qyryq birinshi jyly maıdanǵa attanǵandarmen birge ketken. Qoshtasyp turyp men onyń sonaý toı aldynda aıtqan sózderin esine saldym. Ol sonda da kúlip: "Men sol yntymaq úshin, baqytymyz úshin ketip bara jatqan joqpyn ba!? Jerimizdi dushpannan aryltpasaq ol bizge yntymaqty semá qurýǵa múmkindik bere me?!" — dedi... Sodan beri qanshama jyl ótti?!

Arada taǵy da jyldar ótti. Jyl saıyn Maı merekesimen birge meniń oıyma sol bir jadaý óńdi, jupyny ǵana kıingen jasamys áıel oralady. Maǵan ol áli de sol yntymaq úshin maıdanǵa attanǵan jaryn kútip, japyraǵy jaıqalǵan qos terektiń túbinde jol boıyna kóz tigip otyrǵandaı elesteıdi. Teńiz túbinde diril qaǵa jyltyraǵan Aı sýreti men juldyzdary jymyń qaqqan kók júzine kóz jibersem de, kókireginde qum josylǵan mynaý daladaǵy kóktem aıynyń mamyrajaı túnine jolyqsam da men sol áıeldiń ekiniń biri túsine bermeıtin úlken júregi jaıly oılaımyn...

---