InfoHub Logo

Men, Baıǵanına Arýjan, Qazaqstan Respýblıkasynyń jas azamatshasy, týǵan ólkeme degen  úlken qurmetpen,  asqaqtaǵan patrıottyq sezimmen esse jazǵaly otyrmyn. Osyǵan túrtki bolǵan elimiz ornalasqan Orta Azıanyń qaıtalanbas ulan-ǵaıyr, ushy-qıyry joq, gúli qulpyryp ósken, ajarly, kórikti de baı tabıǵaty. «Qarańyzshy, myna Qazaqstan dalasy qandaı adam aıtqysyz ásem jáne baı. Qansha erkindik, qansha jer. Aıtýǵa ǵana ońaı... Mundaǵy baılyq qansha deseńshi!» kóptegen aqyn-jazýshylar óziniń búkil ǵumyryn osy tabıǵatpen baılanystyryp, bar eńbegin de soǵan arnaǵan. Sondyqtan Orta Azıa tabıǵatynyń búkil sulýlyǵyn qazaq ádebıetinen de kórýge bolady. Mysaly, qazaqtyń uly aqyny, kemeńger oıshyly, qazaq jazba ádebıetiniń negizin salýshy Abaı Qunanbaev jyldyń tórt mezgiline tabıǵat lırıkasyn jazdy. Árqaısysyn sýrettep, ár mezgildiń óz ereksheligin, sulýlyǵyn kórsetken sheber adam. Ol tabıǵat aıasynda ósip, ony súıe bildi. Abaıdyń «Jelsiz túnde jaryq aı», «Kúz», «Qys», «Jaz» degen óleńderin oqyǵanda, tabıǵattyń ár mezgiliniń keskinin asa sheberlikpen sýrettegenin kóre alasyz. Jaratylystyń ystyq jazyn, túsi sýyq, tumandy kúzin nemese bet tistegen aıazy men qarly boranyn ózińiz kórip turǵandaı bolasyz. Meniń týǵan ólkemde Abaı jyrlaǵan tabıǵattyń tórt mezgili de oryn alady.

Qazaqstannyń Soltústik qaqpasyna aınalǵan meniń týǵan  jerimniń tabıǵaty da ádebıetimizdiń asyl murasyna aınalǵan shyǵarmalarǵa arqaý boldy. Erke esildiń sán saltanatyn Sábıt Muqanov ta sıpattaıdy. «Esil...Shildeniń shamyrqanǵan sarsha tamyz kezinde Esil ólkesi adamnyń kózine kúndik jerden shalynady.Kún sáskeden kóterile, sýmańdaı aqqan móldir tolqyndy saǵym Esildiń alabyna syımaı,qazanda qaınaǵan sútteı appaq kúmis kóbigin keń kemerden kópirshite tógedi.Tógilgen saǵymnyń tolqyny týlap, shıyrshyqtalyp aspanǵa shapshıdy. Shapshyǵan tolqyndy saǵym saı – salalardy órlep,qanatyn keń jazady». Keremet sıpattaý! Osy sıpattaý arqyly árbir óskin bala tabıǵatqa súısiný arqyly ózin tabıǵat bólshegine uqsata alady.  Munda Esil boıynyń tabıǵaty, jeke kórinisteri jazýshynyń til kórkemdigimen keremet sýrettelgen.

Men ózimniń essemdi emosıamen bastap jiberdim. Biraq esse taqyrybyn ashýda  ózektiligi, birinshiden, bizderdiń, bolashaq jastardyń,  Otanǵa degen qyzmeti, Otan múddesi úshin úles qosý – kishkentaı týǵan ólkeńe degen mahabbattan bastalýy, ekinshiden óz-ózimizge degen súıispenshiliktiń arqasynda ǵana muratqa jetýge bolatynynda. Esse maqsaty týǵan ólkeńniń tarıhyna, tabıǵatyna mahabbatty negizge ala otyryp, Otansúıgishtik qasıetpen úılesimdilikti tabý.  Al, endi Jańa Qazaqstannyń oqýshylary, biz úshin jańa mindet – jańa san alýandyqtardy negizge ala otyryp, Jańa Qazaqstandy jańa jarqyn bolashaqqa jetkizý. Otan mahabbattan bastalatyn bolsa biz mahabbatpen alǵa qadam bastaýymyz kerek. Sebebi, mahabbat – adam boıyndaǵy jalpyadamzattyq qundylyqtardyń dińgegi. Shynymen de,  elimizge degen mahabbat kenetten paıda bolady da, eshqaıda eshqashan ǵaıyp bolmaıdy. Otan taqyryby osymen ózekti dep túsinemin. Otan taqyrybyn ashýda týǵan ólke arqyly boıymyzdaǵy jalpy adamzattyq qundylyqtardy damytamyz.

Týǵan ólkem Shal aqyn aýdany. Eńbegi eline sińgen, óleńderi búgingi kúni ár azamatqa úlgi bolarlyq aqyn. Aqyn óleńderi mektep baǵdarlamasynda bar, respýblıkamyzdyi ár oqýshysy oqyp, úlgi tutady. Shal aqynnyń  óleń, jyrlarynan óz dáýiriniń ómir kórinisteri aıqyn ańǵarylady. Bulardyń bárinde derlik jaqsylyq pen jamandyq, ádildik pen zulymdyq, ynsap pen toıymsyzdyq, aqyldylyq pen ańǵaldyq, izgilik pen nadandyq, baılyq pen kedeılik tárizdi kereǵar jaıttar keń qamtylyp sóz bolady.

Taǵy bir óleninde aıtqany: bosaǵasyn altynnan soqsań-daǵy perzent súımeı adamnyń meıiri qanbas.  El bolýdyń basty sharty – otbasynda perzent bolýy. El bolý úshin qazaq dástúri boıynsha otbasynda balanyń kóptigi kerek. Halyq sanyn (qazaq sanyn) kóbeıtý búgingi Qazaqstannyń demografıalyq máselesi. Ata-ana – qazaq halqynyń dástúrli qundylyǵy, ol túrki halyqtarynyń qasıetti qundy jeri – Mekke jáne Medınege teńestiriledi:

Ata menen anandy qurmetteseń,

Mekke bolyp tabylar úıdiń ishi.

Jas urpaq ata-anasyn tyńdap ósse, el azbaıdy.

Urpaq ushtastyǵy – halyqtyń dástúrli qundylyǵy.  Shal aqyn óleńderi búgingi kúni de mańyzdylyǵyn joımaǵan, arta túsken dep bilemin. Men maqtanamyn!

Ólkemizdiń aqyndary men ǵalymdary qanshama.... Olardyń árbireýi týǵan ólkemizge qyzmet etken uly tulǵalar dep bilemin. Biz búgingi urpaq olardyń attaryn jatqa bilip qana qoımaı, eńbekteriniń búgingi kúni ózektiligi men mańyzdylyǵyn ashýymyz kerekpiz dep túsinemin. Joǵaryda tańqaldyrǵan tabıǵaty týraly aıttym, endi sol tabıǵatty qorǵaý bizdiń qolymyzda.

Kez kelgen memlekettiń sengen qyrandary – jastar. Jańa Qazaqstandy jańa jarqyn bolashaqqa jeteleý úshin boıymyzdy rýhtandyryp júreıik, júregimizde mahabbat sezimi bolsyn, sebebi ómirde eń ǵajaıyp dúnıeler mahabbattan taraıdy.

«Qazaqstan 2050» baǵdarlamasynda «Qazaqstan – jasyl jelekti, móldir sýly ólkege aınalýy tıis» dep Nursultan Ábishuly Nazarbaev aıtqan. Men ózimdi jasyl jelekti, móldir sýly ólkedegi ósip turǵan aǵashqa uqsatamyn. Elimizdegi árbir aǵash Qazaqstan tabıǵatyn qalaı kórkeıtse, men de respýblıkamyzdyń damyp gúldenýine óz úlesimdi qosýǵa tyrysamyn.

---