InfoHub Logo

Sheberlik saǵatynyń taqyryby: «Modýldi orıgamı. Qaǵazdy búkteý arqyly buıym jasaý», «Kvılıng ádisimen gúl shoqtaryn jasaý»

Sheberlik saǵatynyń maqsaty:
 Orıgamıiń shyǵý tarıhyn, damýyn zerttep bilý;
 “orıgamı” sóziniń maǵynasyn ashý;
 Notalyq álippesimen tanysý;
 Orıgamıdiń ár - túrli baǵyttaryn zertteý;

Sheberlik saǵatynyń jospary:
 Orıgamıiń shyǵý tarıhyn, damýyn zerttep bilý;
 “orıgamı” sóziniń maǵynasyn ashý;
 Notalyq álippesimen tanysý;
 Orıgamıdiń ár - túrli baǵyttaryn zertteý;
 Orıgamıdiń Otany - Japonıa;
 Qaǵazdyń alǵash paıda bolýy;
 Orıgamıdiń álippesi;
 Orıgamıdiń túrleri men tehnıkasy;
 Kvılıntiń shyǵý tarıhy;
 Oqýshylarǵa úıretý;

Sheberlik saǵattyń barysy:
(oqýshylar ózderiniń slaıdtaryn kórsete otyryp, orıgamı, kvılıng týraly málimetterin aıtady)

Maǵan aıt – men estımin, maǵan kórset – men esimde saqtaımyn, maǵan isteýge ber – men túsinemin. (Japon maqaly)

Orıgamıdiń Otany – Japonıa.
Japonıada orıgamı Heıan zamanynan (794 - 1185j. j.) bastap keledi. Bul zamanda qaǵaz qoldan isteý ádisimen óndirilgen, qundy jáne ásem materıal boldy, negizinen dinı rásimderde qoldanyldy. «Orı» – «qaǵaz» jáne «kamı» – «qudaı» sózderiniń dybystalýyndaǵy uqsastyq mańyzdy rol atqarýy múmkin.
Dinı rásimderdiń biri Sanbo shaǵyn qorapshalaryna balyqtyń bólshekterin, kókinisterdi salyp, qurbanyqqa shalý retinde hramdarǵa ákelý boldy.
Kamakýra (1185 – 1333 j. j.) jáne Mýramatı (1333 – 1573 j. j.) zamandarynda orıgamı hramdar aıasynan shyǵyp, ımperator aýlasyna jetedi. Aqsúıekter, aýla qaramaǵyndaǵylar, monahtar qaǵaz búkteý óneriniń keıbir daǵdylaryn bilý qajet etedi. Búkteı bilý bul jaqsy bilim men tamasha mánderdiń belgileri boldy. Ártúrli tanymal otbasylar orıgamı fıgýralaryn eltańba jáne mór retinde qoldandy.
Adzýtı - Momoıama (1573 - 1603j. j.) jáne Edo (1603 - 1876j. j.) zamandarynda orıgamı rásimdik ónerden áıgili ýaqyt ótkizýdiń ádisine aınaldy. Kóp modelder oılastyrylyp isteldi, onyń ishinde japondyq tyrna (sýrý) – baqyt pen uzaq ómirdiń dástúrli nyshany.
Qaǵazdyń alǵash paıda bolýy
Qaǵazdyń Qytaıda paıda bolýy resmı túrde b. e. d. 105 jyl dep sanalady., Saı Lýn sheneýligi ımperatorǵa osyndaı tehnologıanyń bar ekendigi týraly resmı málimdedi. Qytaılyqtar jún men jibekti arzan jáne qolda bar materıalmen – ósimdik talshyqtary, tut aǵashynyń qabyǵy jáne bambýk sabaqtarymen almastyrdy. Múlde jańa materıal – qaǵaz paıda boldy.
VII ǵasyrdyń basynda býddalyq monah Dan Ho Japonıaǵa jetip qaǵaz jasaý qupıasyn ashady.
Bastapqy qaǵazdy Japonıada jibek talshyqtarynyń pillásinen aldy. Bertin kele qymbat shıkizatty arzanymen almastyrdy – bambýk sabaqtarymen, aǵash qabyǵymen, kendirmen, shúberekpen.
Al júz jyl ótkesin japondyqtar ózderiniń qaǵazdaryn shyǵarady, bul sapasy jaǵynan Qytaı qaǵazynan asyp túsedi.
Japonıada qaǵaz shyǵarýdyń ejelgi tehnologıasy osy kúnge deıin saqtalǵan. Sheberlerge, kóne qolónerdiń qupıalaryn biletinderge “tiri qazyna” ataǵy beriledi jáne birshama shákirtaqy bólinedi.
Kún saıyn kılometr orama qaǵazdar shyǵaratyn iri fabrıkalarmen qatar, qoldan jasalǵan qymbat “Vashı” qaǵaz paraqtaryn shyǵaratyn shaǵyn sheberhanalar da jumys isteıdi. Bul qaǵaz óte berik – birneshe myń búktelýge tózedi.
“Vashı” qaǵazyna birinshi dúnıejúzilik soǵys aıaqtalǵannan keıin beıbitshilik týraly Versal kelisimine qol qoıyldy.
Orıgamıdiń álippesi
Avtorlyq jumystyń kópshiligi tanymal japon sheberi Akıra Ioshızavanyń esimimen baılanysty. Orıgamıdiń ózindik «notalyq álippesin» oılap tapty, ol fıgýralardy búkteý prosesin jazýǵa jáne taratýǵa yqpal etti.
Orıgamıdiń álippesin syzyqtar, baǵyttaýysh syzyqtar jáne belgilerge bóledi
Orıgamıdiń túrleri men tehnıkasy
(Oqýshylarǵa modýldik orıgamıdan modýlderdi jasap úırete otyryp, orıgamı tehnıkasymen qaǵazdan buıym jasap úıretildi)
Qaǵazdy búkteý tásili.
«Modeldi orıgamı»
«Qaǵazdy búktep buıym jasaý»