InfoHub Logo

Ata-babalarymyz jer betinde adamnan uly, adamnan qymbat eshteńe joq ekeniń baıaǵyda-aq aıtqan. Sonymen birge el salt-dástúrinde ony qundaý men ardaqtaýdyń da kóptegen joldary bar. Aldymen adam ómirge kelgende toı-dýman jasap shattanatyn bolsa, ol ómirden óterde de beı-jaı otyrmaǵan. Sonyń biri -- adamnyń sońǵy sáttterinde jasalatyn qurmet jáne ony kútip-baǵý, aıalaý.

Beti árige burylǵan aýrý kisini kúzetip otyratyn jaı bar. Kúzetke naýqas adamnyń jaqyny, janashyry sıaqty jasy egde tartqan kisiler nemese molda otyrady. Olar aýrýdy kútýmen birge, onyń aıtqanyn, ósıetin estip qalýǵa mindetti. Shóldese, aýzyna sý tamyzyp, ony jatqyzyp, turǵyzyp, dáretine deıin tazartady. Kúzete otyrǵandar neshe kún, aı bolsa da tapjylmaı, kezektesip kútedi. Naýqas álsiregen kezde dem salady, jaqsy sózderimen jubatyp otyrady, renjitpeıdi.

Aýrý úziler sátte ımanyn aıtyp, betin aqpen jabady, oń jaqqa salyp, betin qubylaǵa qaratady. Eger aýrý jalǵyz qalyp, ómirden óter bolsa,  "Pálenshe ımany aıtylmaı ólipti" degen sóz shyǵady. Bul - aǵaıyndary men urpaqtary úshin de aýyr kiná. Sondyqtan aýyr naýqasty qaı kezde de jalǵyz qaldyrmaıdy. Bul - ómirden ótip bara jatqan adamǵa kórsetiletin sońǵy qurmet jáne izgi qyzmet. Mundaıda: "Kóz jumar kezde qasyńda kim otyrady?" - degen suraq týady. munyń da reti, máni bar sóz. Sondyqtan oǵan júkteler mindet te aýyr.

Mysaly, ataqty Shormannyń Musasy qaıtys bolǵanda onyń basynda Ýálıhannyń Shyńǵysy otyryp ımanyn aıtyp, betip japqan. Abylaı han o dúnıege attanar sátte onyń qasynda áıgili Buqar jyraý otyryp:

Qaıǵysyz uıqy uıyqtatqan, hanym-aı,
Qaıyrýsyz jylqy baqtyrǵan, hanym-aı,
Qalyńsyz qatyn qushtyrǵan, hanym-aı,
Úsh júzden úsh kisini qurban salsam,
Sonda qalar ma eken janyń-aı? - dep tolǵaǵan.

---