InfoHub Logo

Á. Moskvaǵa bir jyldyq kýrsqa júrmek boldy. Inesh eriniń sonsha uzaq ýaqytqa ketkenin eske alyp, qatty qamyqty. Vokzalǵa kelip, erin jylap-syqtap shyǵaryp saldy...

— Á, sensiz qalaı kún kórem. Shynymen-aq senin álpeshińnen aırylyp, úsh balanyń ortasynda jalǵyz qalamyn ba?—dep Inesh solqyldap jylap, aqyry óksigin basa almaı, bozdap-bozdap jiberdi. Almaty — Moskva poezy júrip ketti...

Arada apta etken soń Ineshtiń ishi pysty. Inesh úıden shyqty. Kosmetıka kómegimen bet-aýzyna óńdeý, jóndeýler júrgizdi. Azdan keıin ári keń, ári ádemi Kalının kóshesiniń, bylaısha aıtqanda Almatynyń «Neva prospektisimen» ketip bara jatty. Osy kezde munda úıde otyrýdan ishi pysqan bir jigit te júr edi. «Júrgenge jórgem ilinedi, jatqanǵa jan jýymas» degendeı, shashyn bir jaǵyna qaıyra taraǵan, qyrjyq moınyn jerge sala, eki qolyn artyna ustap kele jatqan tápelgek bireý Ineshke dýshar bola ketti.

— Inesh, amanbysyz! Á-den hat kelip tura ma? Apyr-aı, sizdiń ishińiz qalaı pyspaıdy deýshi edim, búgin úıden shyqqan ekensiz,— dedi ol sózin ári taptap, ári baptap aıtyp. Sodan soń, ol eki alaqanyn ysqylap, jan-jaǵyna qaranyp qoıdy. Maıdalap turǵan jigitke Inesh maıly kúıeshe juǵysa ketti. Halin suraǵany úshin oǵan rahmet aıtty. Budan ári jigit odan da maıdalap, jylbyratyp sóıledi:

— Á-men biz joldas adambyz, júrińiz qoryqpaı-aq qoıyńyz. Meniń eshkimge zıanym tımeıdi...

Alǵashqy kúngi áńgimeniń túri osylaı boldy. Jylpyldaq jigit Ineshti úıine shyǵaryp saldy. Aırylysarda:

— Meniń de ýaqytym ótpeıtin bir sorly janmyn. Erteń de kelip áńgimelesip qaıtaıyn,— dedi álgi múláıimsip. Inesh úndegen joq. Úıge kelgen soń: «Áli de bolsa jigitterdi qarata alatyn qaýqarym bar eken» dep ishinen ol maqtanyp qaldy. Bul ýaqytta jigit te: «Adamdy bir kórgennen-aq úıirip áketemin-aý» degen oıda bara jatyr edi.

Erteńine jylpyldaq jigit Ineshti qyzmet isteıtin mekemesiniń aldynan kútip aldy.

— Túıe qarap júrip toıǵa jolyqtym degendeı, osy jaqta bir sharýam bolyp kelip edim, sen osynda isteýshi me ediń?— dep taǵy da ol bir lypyń ete qaldy. Bul kúni olar keshegiden góri úırenisip qalǵan eken. Inesh sampyldańkyrap ketip edi, anaý jylbyraǵan daýysyn ózgertpeı, aqyryndap sóıleı bastady:

— Apyr-aı, seniń ishiń pyspaıdy, Inesh. Kınoǵa baryp qaıtsaq qaıter edi,— dedi. Endi Inesh te qysyla qoıǵan joq jáne kınoǵa da barǵysy kelip tur eken, kelisimin berdi. Sonymen apamyzǵa jezdemiz, jezdemizge apamyz saı bolyp shyqty.

— Qaı kınoteatrǵa baramyz?

— «Ýdarnıkke» de.

— Oıbaı, qursyn, alys qoı, «Alataý» men «Almatynyń» birine she?

— Olar teatr ma, táıiri! Adam kóp bolady, sen pysynap ketesiń. Men seni ondaı jerge qımaımyn.

Jylpos jigittiń «qımaımyn» degeni Ineshtiń janyn dir etkizgendeı boldy. Olar sol kúni «Ýdarnıkke» baryp, kınony da kórip shyqty, ómir men ekrandy shatastyryp aldy ma, áıteýir ekeýi qoltyqtasgp qaıtty. Bul keshte Inesh erin, bala-shaǵasyn umytyp ta ketip edi.

— Men bir jalǵyzdyq japasyn shegip júrgen janmyn, erteń de keleıin, Inesh,— dedi jylpyldaq jigit aırylysarda.

Bul kúni de ol saǵat altyda keshegi mekemeniń aldyn qaraýyldap tur edi, azdan keıin Inesh ony ózi qoltyqtap bara jatty. Jylpyldaq jigit az júrgen soń taǵy áńgime shertti:

— Apyraı, Inesh, seniń qarnyń ashpaıdy. «Úıi joqtyń kúıi joq» degen ǵoı, myna meniń jaıym bolmaı tur. Tamaq ishsek qaıtedi.

— Qaıdan ishemiz?

— Restorannan.

— Qaı restoran?

— II Almaty stansıasynyń restoranynan.

— Oıbaı-aý, qashyq qoı. Myna bizdiń úıge jaqyn «Alataý» men «Qazaqstannyń» birine barsaq qaıtedi.

— Olar restoran ba, shirkin. Anaý naǵyz birinshi klass. Men saǵan dámsiz tamaq ishkizgim kelmeıdi janym.

Jylpos jigittiń «janym» degen sózi Ipeshtiń júregin jaryn ketkendeı boldy. Olar restorannan tamaǵyn da toıǵyzyp, eki jarty — bir bútin bolyp qabaǵymen de uǵysyp qaıtty...

Sonymen bul jylpyldaq jigitińiz ádebıet fakúltetiniń oqytýshysy Shartyq Ineshke sol keshte bir ýádesin berip te saldy. «Úsh balań túgil, on balań bolsa da, saran úılenemin, mine janym, mine ımanym» dep tyrnaǵyn jalap-jalap alǵan kezderi de, «osyny oryndamasam o dúnıe, bu dúnıede jaqsylyq kórmeıin» degen sózderi de boldy. «Meniń atam, arǵy atam eki-úsh áıelden alǵan, balasy bar jesir jeńgelerine de úılengen, sen olardyń janynda búldirshin emessiń be» dep atalaryn da bir sholyp ótti. Tipti keıbir joǵary qyzmettegi joldastardyń atyn atap, solardyń aldynda ýáde bereıin dep te jiberdi.

Arada eki-úsh aı ótkennen keıin jaǵdaı basqasha boldy. Shartyq quıryǵyn bulań etkizip, syrtqa salyp shyǵa berdi. Áńgimeniń túri de ózgerdi: «Prokýratýradaǵy Parymbekti, sottaǵy Saǵymbekti, mınıstr Maralbaıdy bilesiń ǵoı, solardyń bári de meniń asyq atysyp, dop oınasqan dostarym. Qazir Kákeńniń úıinen keldim, oı, ol aýyz jalasqan aǵaı ǵoı». Mine ol sóıtip, joqty jaratyp, oıdan shyǵarǵan ótirigin tize berdi. Aqyry Inesh áıelder bosanatyn úıge attandy...

Bolǵan oqıǵanyń bári bolǵanyndaı Moskvadaǵy Á-ge jetti de jatty. Aldady degenge kim birden sene qoısyn. Tipti aınalasy bir jylda Á-niń kózine Ineshtiń shóp salǵany ma? Ol úsh balanyn, anasy emes pe? Osyny oılap ishkeni iriń, jegeni jelim bolyp kelgen Á. áıeliniń túrin kórgende shoshyp ketti.

— Inesh, saǵan ne bolǵan?

— Qaıtem, úsh balamen...— dep Inesh jylap jibergen boldy. Sálden keıin Ineshtiń bar azǵyndyǵyn bilip, betine aıtqan úı qyzmetshisi Zaharıanyn úıden qýylǵany da anyqtaldy. Inesh aıybyn moıyndap otyrǵanda úıge kúndegi ádeti boıynsha úıdiń ıesinshe basa kóktep Shartyqtyń kirip kelmesi bar ma, áńgime endi bastaldy. Baısaldy jigit Á. oǵan jaıymen sóıledi:

— Meniń balamnyń aldy mektepke barady. Meniń semámda neń bar,— degende, ol shymyr etpeı:

— Men senimen emes, áıelińmen... qolyńnan kelgenin iste,— dep Shartyq shántıdi. Muny bir emes, Á-ni kórgen saıyn aıtatyn boldy.

Á. lám demedi. Al, ádebıet fakúltetiniń keıbir oqytýshylary muny estigende, ómirden tájirıbesi joq, ýnıversıtet bitirgenshe jıyrma joldyq habar jazbaǵan adamdy oqytýshy etip alyp, erkeletip jibergenderine barmaqtaryn tistesti. Al Shartyqtyń eshnárse oıynda joq, jaǵasy jaılaý, etegi qystaý, eki ezýi eki qulaǵynda.

1955

---