InfoHub Logo

Aınaldyrǵan aýrý Urqıany almaı qoımady. Ótken jyly jalǵyz uly jaýyz qolynan qaza tapqannan beri júrek aýrýy qatty býyp, meńdep, aqyry osy jyldyń kúzinde ol dúnıe saldy. Almaty qalasyndaǵy 5-mıkro aýdannyń 41-úıindegi 55-páterde jalǵyz turatyn onyń óliminiń sebebin ashý úshin zań oryndaryna habarlandy. İsti qaladaǵy Kalının aýdandyq prokýrorynyń kómekshisi Borın júrgizdi. Arada eki kún ótkende ólik jerlendi. Jylap-syqtap týǵan anasyn o dúnıege attandyrǵan İzetgúl erteńine prokýratýraǵa shaqyryldy.

— Kelip úıinen alynǵan aqshasyn tez alyńyz, áıtpese men demalysqa ketemin,— dep Borın tezdetip, jylpyldatyp jiberdi...

Arada taǵy eki kún.

Sonymen eki kúnnen soń ne boldy deısiz ǵoı. Qaıǵy ústine qaıǵy jamaldy. Sheshesiniń úıine kelgen İzetgúl óz kózine ózi senbeı qaldy. Kádimgi ózi kúnde kórip júrgen prokýrordyń kómekshisi Borın osy úıge júk kóterip kirgizip júr. Eki qolyn sybanyp alǵan, vokzal basyndaǵy júkshilerden kem qımyldap júrgen joq. Aıran kózi alaryp, İzetgúlge sýyq qabaǵynyń astynan ǵana kóz tastady. Ne isterin, ne derin bilmeı sasyp qalǵan İzetgúl sostıyp áýelde qatyp turyp qaldy. Denesi muzdap, býyndary dirildep ketti. Dirildemeı qaıtsin, prokýror basqynshylyq jasaıdy, ólik shyqqan úıge urlanyp kiredi degen onyń úsh uıyqtasa oıyna kirip pe?

Naq osy bir sátte Borın úıge zyp berip kirip, esikti ishten tars japty. Sańlaýsyz, qıýly esik onyń qylmysyn birjola jaýyp tastaıtyndaı sazaryp qaldy. Ne isteý kerek? İzetgúl ózine-ózi kelip esikti ashqyzýdy oılady. Borın de bir sátke tilden aıyrylyp qalǵandaı mylqıyp jaýap berer bolmady. Ózi qaıǵyda qapa bolyp júrgen İzetgúl esikti tartqylaı bastady. Esik Borınge jaqtasqandaı battıyp dybys bermedi. Áreń degende esiktiń japsary ashyldy. İzetgúl jańylmapty. Kádimgi aq Borın, qasynda eki jigit. Iesiz úıge kirgen urysha, kózderi bal-bul janyp, únsiz otyr. Osy kezde kórshi-kólem de jınalyp, bul jerde ájeptáýir adam boldy.

Eki jaqta kópke deıin bedireıisip úndespedi. Aqyry shydamy taýsyldy bilem, Borın birneshe kún boıy qańqaıyp turyp qalyp, bir nárse tıip qozǵap jiberip sóılep ketken buzylǵan radıosha saırap qoıa berdi. Saırap pa, álde aqyryp pa, áıteýir sóılep ketti. Onyń burynǵy jylpyldaq sózi, jalmań kózi ózgergen. Jylpyldaq sóz ornyna qatqyl ún shyqty da, áneýgi kúnderi kúlmeńdep turǵan aıran kózderiniń alasy kóbeıe túsip, adyraıa qaraıtyn bolyp alypty. Ol tyǵylyp otyryp kúsh kórsete dybys shyǵardy:

— Úıdiń ıesi men, qazir jónińdi tap, áıtpese mılısıa shaqyryp, shashyndy qyrǵyzyp toqyraıtyp, ózińdi on bes táýlikke qamatyp tastaımyn.— Prokýrordyń kómekshisi ekenin tanytyp otyr, ıa, qolynda ákimdik baryn bilgizip, «Meni kim dep ediń, kóptiń biri emespin» dep otyr.

Naq osy bir shaqta bul úıdiń esiginiń buzylǵany, ony İzetgúl ózi jaýyp ketkeni esine tústi. Sóıtse zań buzar, basbuzar esikti buzyp kiripti. Qansha degenmen saq zań qyzmetkeri emes pe, esikke basqa qulyp ta salǵyzyp úlgiripti. Endi bul İzetgúlge úıdiń esigi máńgi-baqı jabyq degen sóz. Ol kúıinip, aǵyl-tegil jylap jiberdi...

Shynynda da İzetgúl sheshesiniń dúnıesi sol úıde qala berip, úıdi Borın aferıstikpen basyp aldy. Aferıst bolmaǵanda she!? Talaılarynyz-aq úı alyp kórgen shyǵarsyzdar. Bar dokýmenti saı, barlyq zańdylyqty saqtaǵan, ústinde úıi, baýyrynda qazany joqtardyń ózi úıge orderdi zorǵa alatyn edi. Al Borınge bári eki-aq kúnde istelip, túp-túgel óz qaraýyndaǵy Kalının aýdanynan bite qalypty. Aýdandyq sovet atqarý komıtetiniń, páter búrosynyń tıisti qyzmetkerleri aıaǵynyń ushynan mysyqsha basyp, erekshe eptilikpen bárin bitirip qoıypty. № 26 úı basqarmasy da oǵan kyzmet kórsetip qol qýsyrypty. Osydan bylaı bul úıden Borın shyqsa-aq mor basylǵan qaǵaz turatyn boldy. Tańdanbaı-ak qoıyńyzdar, zańsyz isterdi qorǵaıtyn mórlerdiń bolǵany ǵoı.

Arada taty eki kún.

Arada júıke jegen eki kún ótkende İzetgúl kelse onyń úıdegi múlki ájethanaǵa laqtyrylyp tastalypty. Borınniń bassyzdyǵy ma, álde basynǵandyǵy ma, esikten shyǵa qoımaǵan shıfonerdi (múmkin zańdy úıinen onyń da shyqqysy kelmegen bolar) aralap, bir jaǵyn kesip jatyr. Qaraǵaıdan qasyq shyǵarmaıtyn jaman baltashydaı, álde bútindi buzatyn basbuzar tentekteı talqandap jatyr. Bul bireýdiń úıin basyp alýmen júrgende aýdandyq prokýror Lobar ony «ólikke ketti» dep jaýap berip, ótirik aıtyp otyrdy. Ol shynynda ólikke ketti me, álde ólim shyqqan úıge dándep qalǵan adam qısyq-qyńyr ketip júr me, ol jaǵyn Lobar teksere qoımapty.

Biz aýdandyq prokýror Lobarmen tildestik. Ol Borınniń zańsyzdyq isin kórmeıdi, ony zańdy deıdi. Álde zań qyzmetkerleri úshin zań jazylmaǵan ba?! Baıqap otyrǵan shyǵarsyz, oqýshy. Másele Borın aferıstikpen basyp kirgen ólgen kempirdiń úıin kim alýynda emes. Bul úıge zań júzimen árkimniń kirýine han,y bar. Másele adamshylyqtyń, ardyń túıininde bolyp otyr. Óliktiń aty óship bolmaı jatyp, onyń dúnıesin búldirip, basyp kirgen zań qyzmetkeriniń bul isi qaı moralǵa syıady eken. Bizdiń anyq biletinimiz — bul adamshylyq zańyna syımaıdy. Endigi bir oı adamshylyqtyń usaq,»qarapaıym ádebin bilmeıtin basbuzar Borın zań qyzmetinde budan bylaı qalaı ister eken? Onyń aldyna kelgen isti adal sheshetinine kim senbek? Respýblıka prokýrory Seıitov joldas prokýratýra qyzmetkeriniń mundaı suǵanaqtyǵyna qalaı qarar eken? Al Kalının aýdandyq sovet atqarý komıteti aferıstikpen alynǵan orderdi qalaı aqtar eken? Qazirgi jurtshylyq oıy osyndaı.

Al bizdiń aıtarymyz, oqýshy, óle kórmeńiz, ondaı jamanat bolsa úıińizdi Borınniń tartyp alatynynda daý joq. Aty qurysyn onyń, ólimniń. Óle kórmeńiz!

1972

---