InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Oqshaý sózder, onyń túrleri
Maqsaty: 1. Oqshaý sózderdiń negizgi belgilerine qarap túsinik berý, túrlerin ajyratý, tynys belgisine toqtalý, sóılem ishinde ornalasý ornyn anyqtaý, oqýshynyń ózine taldatý jolymen ózdiginen qorytyndy shyǵartý, deńgeılik tapsyrmalarmen jumys júrgizý, taqyrypty sanaly meńgertý; 2. aýyzsha, jazbasha sóıleýde qoldana bilýge ushtaý; 3. oı - órisin, sóz baılyǵyn damytý.

Kórnekilik: keste, toptastyrý kestesi, ınteraktıvti taqta.
Ádisi: taldaý, jınaqtaý, oı damytý jumys túri
Pánaralyq baılanys: geometrıa, ádebıet
Barysy: 1. Uıymdastyrý kezeńi
2. Úı tapsyrmasyn suraý

3. Jańa sabaq
Jańa sabaqty bastamas buryn oqýshylarǵa sabaqtyń maqsatymen tanystyryp ótemin. Oqýshylarǵa suraq:
- «Oqshaý» sóziniń maǵynasyn qalaı túsinemiz?
Eger oqýshy sóz tirkesi, sóılem, sóılem múshelerinen tolyq túsinigi bolsa, onda oqshaý sózdiń negizgi belgilerin tez ıgeredi. Sabaqty «Oqshaý sózder» syzba kestesimen túsindirýdi bastaımyn.

Oqýshylarǵa 5,7 – synypta qaratpa sóz ben odaǵaı sóz týraly tolyq túsinik berilgen. Sondyqtan mysaldar aıtqyzyp oqýshylardyń ózderine taldatamyn.
Qystyrma sózge ınteraktıvti taqta arqyly birneshe mysaldar keltirip túsinik beremin.

İ deńgeı. Oqýlyqpen jumys
67 – jattyǵýdy berilgeni boıynsha aýyzsha oryndaý.
68 – jattyǵýdan qaratpa sózderdi taýyp, tynys belgisin, ornalasý ornyn anyqtaý.

İİ deńgeı.
Ýa Jırenshe anaý qańbaq qaıdan keledi, qaıda barady eken?Paı – paı Kórinde ókirgir Qojekem – aı! Qatal ediń jaryqtyq. Sizge bálkim bul tanys bolmas. Sizdiń halyq – aqyn halyq meniń oıymsha. Já kórgen – bilgenińdi tez aıt! Birinshiden sózde turý kerek.
(Oqshaý sózdiń astyn syz, tynys belgisin qoı,túrine ajyrat)

İİİ deńgeı.
Test jumysyn taratyp, belgili ýaqyttan keıin jaýabyn ınteraktıvti taqtamen kórsetip, teksertý.
1.Oqshaý sózderdiń negizgi qyzmeti ne?
A) sóılem múshesi bola alady
V) suraqqa jaýap beredi
S) sóılemge túrli maǵyna beredi

2. Qystyrma sóz degen ne?
A) Tyńdaýshynyń nazaryn aýdarady
V) Sóıleýshiniń túrli kózqarasyn bildiredi
S) adamnyń kóńil – kúıin bildiredi

3. - Táıiri, sol da qıyn ba? Odaǵaı sóz qaısy?
A) qıyn ba
V) sol da
S) táıiri

4. Meniń baıqaýymsha, ol – sabyrly, iltıpatty adam. Sóılemdegi qystyrma sózdiń maǵynasy qandaı?
A) sener – senbestik
V) moıyndaý
S) oıdyń kimnen shyqqany

5. Qaratpa sóz qatysqan sóılem qaısy?
A) Sóıleı ber, aq dombyram, kúmbirlegen.
V) Báse, durys aıtasyń.
S) Paı, paı, seniń Qyzylbalaǵyń qustyń patshasy ǵoı!

6. Odaǵaı sózdiń neshe túri bar?
A) 5
V) 4
S) 3

7. Kúnniń sýytatyn syńaıy bar, sirá. Sóılemdegi qystyrma sózdiń oryn tártibin tap.
A) basynda
V) sońynda
S) ortasynda

8. Zal ishinen alaqaılaǵan sábılerdiń daýsy shyqty.Odaǵaı sózden jasalǵan esimsheni tap.
A) zal ishinen
V) alaqaılaǵan
S) sábılerdiń daýsy

9. – Kózińnen jaqsy janar kórdim, shyraǵym Abaıjan! Sóz tirkesi bola almaıtyn sózder qaısy?
A) shyraǵym Abaıjan
V) kózińnen kórdim
S) jaqsy janar

10. Oqshaý sózderdiń tynys belgisi qandaı?
A) útir
V) syzyqsha
S) qos núkte

İÚ deńgeı
Kod arqyly dıktant alý. Mátindi ınteraktıvti taqta arqyly beremin.

1. Sizdińshe, temirjolǵa tike tartqan durys pa? 2. – Betińnen taıma, qyzym! 3. Daý joq, kelisimdi oryndaý kerek. 4. Órt bolmaǵaı edi, oıpyrmaı - aı! 5. – Mektepke qaraýylshy kerek dep edińiz, aǵa, sol ras pa? 6. – Shyraǵym, baıqaǵaısyń, qulap qalma. 7. Páli! Aqyn ǵoı mynaýyń! – dedi Qorjynbaı. 8. Al, Báke, buǵan ne deısiz?
(Ár sóılemnen oqshaý sózdi taýyp, koordınat sıstemasynan H osindegi ornalasqan sóılemder arqyly Ý osindegi oqshaý sózdermen qıylysyn núkte arqyly belgilep alyp, ár núkte arasyn kesindimen qosý kerek.

Bekitý. (Oı damytý jumysy)
Kim ári tapqyr, ári oıly, ári jyldam?
1.Qalyń elim, qazaǵym, qaıran jurtym,
Ustarasyz aýzyna tústi murtyń.
(qaratpa sóz)
2.Ózgeler basyn ızeıdi,
Árıne, - dep maquldap.
( qystyrma sóz)
3.Arazdyǵy sóz bolsa,
«Bárekeldi! Batyr!» - dep,
Maqtap – maqtap qozdyrar.
(odaǵaı, qaratpa)
4.Ózgege, kóńilim, toıarsyń
Óleńdi qaıtip qoıarsyń?
( qaratpa )
5. - Burynǵydan munysy qıyn boldy,
Oıbaı, ýázir, aqyl tap, qaıttik? – dedi.
(odaǵaı, qaratpa)
6. – E, shyraǵym, jasym seksenge kelgende, bireýdiń qanyn júktep ne qylaıyn?
( Madan hannyń sheshesiniń sózi, odaǵaı, qaratpa )
7. – Apyrmaı – aı , meniń naýbaıdyń balasy ekenimdi qaıdan bildiń?
( Madan hannyń sózi, odaǵaı)
8. – Sóılestim, taqsyr! Ózimdi sógip saldy, - dep jaýap berdi.
( Jırensheniń sózi, qaratpa )
9. Mahambettiń qandaı óleńi qaratpa sózben bastalady?
( «Qyzǵysh qus» )
10. Y. Altynsarınniń qaı óleńinde qaratpa sóz bar?
( «Kel, balalar, oqylyq!»)
Baǵalaý.
Úıge. Oqyǵan shyǵarmalarynyń ishinen oqshaý sózderge birneshe sóılem jazyp
kelý.