Oqýshylardyń kúızelisten shyǵý joldaryn baqylaý
Oqýshylardyń kúızelisten shyǵý joldaryn baqylaý
Maqsaty: Psıhologıalyq ádisterdi paıdalana otyryp, kúızelisten arylý daǵdysyn qalyptastyrý. Teorıalyq aspektilerge toqtalý jáne stressten arylýdyń jattyǵýlaryn usyný.
Taqyryptyń mindeti:
Keńes berýde qoldanylatyn ádistemelik tásilderdi qoldaný, paıdalaný.
Psıhologıalyq trenıńterdi paıdalaný arqyly adamnyń tárbıe úrdisin ár túrli ádis - tásildermen túrlendirý, jetildirý.
Konstrýktıvti sheshimder arqyly qorqynysh pen qıyndyqtardyń qandaı túrin bolsa da jeńip, óz denesine adamnyń ózi bılik júrgize alatynyn, ómirge degen kózqarasyn damytýdy kózdeıdi.
Kúızelis jaǵdaıynda psıhologıalyq kómek kórsetý túrleri
Adamnyń ózin ár túrli psıhologıalyq kúızelistiń zıandy áserine qarsy turýdyń shyǵarmashylyǵyn jattyǵýlar arqyly damytý.
Kúızelis - depressıa jahandyq derti.
Depressıa (latynsha deprimo – jabyǵý, toryǵý, quldyraý) – bul psıhıkalyq aýytqý. Onyń negizgi úsh belgisi bar: ómirge qyzyǵýshylyǵynyń tómendeýi, kóńil kúıdiń buzylýy (angedonıa), oı men sananyń sergeldeńi, ıaǵnı jaǵymsyz oılarǵa boı aldyrý jáne belsendiliktiń joǵalýy. Kúızelis uǵymy adam bolmysyna qaraı belgilengen tórt temperamenttiń ishinde melanholıamen para - par.
Kúızelis derti burynnan bar. Biraq bul uǵym baıaǵy zamannyń emes, qaryshtaǵan qazirgi zamannyń súıikti sózine aınaldy. Olaı deıtin sebebimiz, búgingi jahandaný dáýirinde kúızeliske túspegen jan kemde - kem. Óıtkeni, álemdik kórsetkishter boıynsha júrek qan - tamyrlary aýrýynan keıingi orynda turǵan osy aýrý. Qazaqtyń qamyǵý, kúızelis, jabyǵý, toryǵý sózderine sıatyn kúızelistiń aqyr sońynda adamdy ózin - ózi sanaly túrde basqara almaýyna ákeledi.
Qym-qýyt tirshilikte jumyr basty pende belgili bir kezeńde psıhologıalyq kúızelisti bastan keshiretini aıan. «Dál qazir kúızeliste júrmin» degen sózdi on adamnyń toǵyzy jıi aıtatyn boldy. Buryn - sońdy mundaı sózdi qulaǵymyz shalmaýshy edi. Al qazir ekiniń biri kúızelistik jaǵdaıǵa dýshar bolǵandar. Álem halqynyń 20 paıyzy ómir boıy depressıalyq kúızeliste júredi eken.
Kúızelis - adamnyń psıhologıalyq aýytqýy. Kóbine kóńil - kúıi bolmaǵan nemese qandaı da bir qaıǵyly oqıǵany, jaǵymsyz kezeńdi bastan ótkergen adam kúızeliske ushyraıdy. Psıholog - mamandardyń aıtýynsha, ásirese, kúz, kóktem mezgilderinde adamdar kúızelistik kúıge tap bolady. Bir qyzyǵy, álemde árbir jıyrmasynshy adam qandaı da bir depressıalyq kúızelisti bastan keshiredi eken. Amerıkalyq mamandar kúızelisti «psıhologıalyq tumaý» dep aıdar taqqan. Iaǵnı, bul dert búginde qarapaıym tumaý sıaqty qaptap ketken degendi bildiredi. Máselen, Amerıka Qurama Shtattarynda jyl saıyn 15 mıllıon adam «psıhologıalyq tumaýǵa» tap bolady. Al jahan halqynyń 5 paıyzy depressıalyq kúızeliste júredi eken. «Kúızelis - adamnyń ómir súrýge beıimdiligin sıpattaıtyn jahandyq dert» degen pikir bar. Eń qyzyǵy jer - jahannyń mıllıondaǵan adamy atalmysh dertpen betpe-bet kezdesse de, odan shyǵý jolyn, paıda bolý sebepterin dóp basyp eshkim aıta almaıdy.
Gıppokrat kúızeliske uqsas psıhologıalyq kúıreýge «adam mıynyń qara sólge tolýy» dep anyqtama bergen.
Psıhologtar HH ǵasyrǵa tán dert dep atasa da, kúızelis HHİ ǵasyrǵa adamzatpen birge aıaq basty. Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń paıymynsha, aldaǵy on jylda kúızelis adamdy ólimge jeteleıtin aýrýlardyń qataryna jatqyzylady-mys. Tipti júrek-qan tamyrlarynan basa ozyp aldyńǵy qatarǵa shyǵady. Shamasy, adamnyń psıhologıalyq kúızelisi kún sanap beleń alyp keletin sıaqty. Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy men Garvard ýnıversıtetiniń zertteýleri boıynsha, álemde 121 mıllıon adamnyń boıynan kúızelis dert tabylǵan. Eń soraqysy, jyl saıyn 850 myń adam kúızelistiń saldarynan ózine-ózi qol salady.
Mamandar kúızelisti úsh túrge bóledi.
Birinshisi - adamnyń ınfarkt, júrek aýrýlaryna jıi ushyraýy jáne túrli jaraqat sıaqty dertke tap bolýymen qalyptasatyn depressıa.
Ekinshisi - endogendik depressıa. Iakı adamnyń ishki jan dúnıesiniń tereńinen paıda bolatyn dert. Endogendik depressıa adamǵa keri áser etedi. Dál osy depressıalyq kúıge túsken adam aınalasyndaǵy qubylystarǵa baǵa bere almaı, belgili bir sezimderdi bastan keshire almaı dal bolady.
Úshinshi - túri psıhogendik dep atalady. Adamnyń psıhıkalyq aýytqýy saldarynan paıda bolatyn depressıanyń bul túri tipti qaıǵyly jaǵdaıǵa ıtermeleýi múmkin. Taǵy bir qyzyq paıym. Er - azamattarǵa qaraǵanda, názik jandylar kúızelistik kúıge jıi tap bolady. Zertteýlerge júginsek, áıelder kúızeliske erlerge qaraǵanda 2 - 3 ese kóp eken. Bul - áıel boıyndaǵy garmondyq ózgeristerge baılanysty bolýy múmkin. Máselen, aıaǵy aýyr nemese bosanǵan áıeldiń psıhologıalyq kúıi jıi ózgeredi. Tipti dál osy kezeńde názik jandylar myna álemnen baz keship, bárinen bas tartady. Biraq mundaı kúızelis uzaqqa sozylmaıdy. Qarapaıym halyqtyń tilimen aıtqanda, mundaı depressıa «umytshaq aýrý» sıaqty. Bir mezette paıda bolyp, bir mezette joǵalady. Al qara kúshtiń ıesi kúızeliske sırek tap bolǵanymen, dertti ońaı eńsere almaıdy. Óıtkeni er - azamat úshin psıhologıalyq kúızeliske tap bolý - namysyn aıaqasty etýmen para-par.
Mamandardyń aıtýynsha, er - azamattar dertin moıyndaýdyń ornyna maskúnemdikke salynady. Iakı araq iship ózara arpalysty tyıyp, birer ýaqytqa dertten aıyqtyrady dep aldanady er - azamattar. Kúızeliske tap bolǵan er - azamat ómirmen qoshtasýǵa da daıyn turady. Ásirese, jas jigitter men qarttardyń arasynda kúızelisti eńsere almaı, ózine - ózi qol salýshylar basym.
Óz - ózine qalaı kómek kórsetýge bolady?
Kúızelisti jeńý úshin aldyńa naqty mindetter qoıý jáne salaýatty ómir saltyn ustana bilý mańyzdy.
Kúızelispen kúrestegi basty qarý – kez kelgen qozdyrǵysh faktorlarǵa degen emosıamyz ben reaksıamyzdy baqylaý.
Eger sonda da kúızeliske ushyrasańyz birneshe ońaı qaǵıdany este saqtap, qoldaný qajet.
Birinshi qaǵıda: Barynsha óz - ózin sergitý. Dem alysyńyzdy qadaǵalańyz, tolyq keýdemen aýyzdy ashyp demalýǵa tyrysyńyz (ádette kúızelis jaǵdaıyndaǵy adam tisin shyqyrlatady, al bizdiń mindetimiz barlyq bulshyq etterdi bosatý). Sozylyp, kerilińiz birneshe mınýt moıynǵa massaj jasańyz. Sońǵy relaksasıa qoldy ystyq sýmen jylytý, sebebi aǵzada adrenalınniń birden óńdelmeýi qol - aıaq ushtaryndaǵy qan aınalymyn tómendetedi. Ystyq qol barlyq aǵzanyń bosaýyna yqpal etedi.
Ekinshi qaǵıda: qozǵalý qajet. Júrip qaıtyńyz, al eń jaqsysy kishkene júgirip qaıtyńyz. Belsendi is - qımyl sizdi ashýlanýdan aryltady.
Úshinshi qaǵıda: ózińizge unaıtyn tátti bir nárse jeńiz. Bul arada keremet kómekshi balmuzdaq bolýy múmkin. Balmuzdaqtyń negizgi quramy sút pen kilegeı, bunda uıyqtaı almaý, depressıa kezinde, kóńil - kúıdi jaqsartý jáne qorqynysh pen alańdaýshylyq sezimderin azaıtý úshin medısınada qoldanylatyn tabıǵı trıptofan trankvlızatory bar. Sondaı - aq kúızelis kezinde shokolad ta kómektesedi – aǵzada serotonındy týdyrýdaǵy kómekshi, «baqyt garmony» retinde de asa belgili. Sonymen qatar, shokoladta bulshyq et pen nerv júıesiniń durys jumys isteýine qajetti eki mıneral magnıı men kalıı bar.
Tórtinshi qaǵıda: sergitetin shóptermen, maılarmen nemese tuzben vana qabyldańyz. Sý prosedýralary kezinde jaǵymdy mýzykany tyńdaýdy úılestirgen jón. Bul sizge tynyshtyqta jáne jaıly atmosferada demalýǵa múmkindik beredi. Sý prosedýralaryn jaǵymdy mýzyka tyńdaýmen úılestirip, odan keıin jaqyndaryńyzǵa massaj jasatý qajet.
Besinshi qaǵıda: qandaı da bir kúlkili jaqsy fılm kórińiz. Al mundaı fılm ár fılmotekada baryna senimdimiz. Barynsha kúlip, kóńil kóterip, osy kóńil - kúıde uzaqqa qalýǵa tyrysyńyz. Bastysy — este saqtańyz: kúızelisten qashpaý kerek — óz - ózin ustaý qajet. Máselen kúızelis degen bizben bolǵan jaǵdaı emes, bul qandaı da bir jaǵdaıǵa qalaı qaraǵanymyz.
Al kúızelis sımptomdarynan arylý úshin mynany paıdalanyńyz:
1. Óz - ózine gıpnoz jasaý (bul kúızelisten arylýdyń birden - bir tásili)
2. Aýtogendi jattyǵý
3. Jeke kúndelik bastaý
4. Medıtasıa (bul kúızelisten arylýdyń eń jaqsysy)
5. Ioga – bul tek kúızelisten arylýǵa ǵana emes, jalpy organızmdi garmonıaǵa keltiredi.
6. Dem alý jattyǵýlary
7. Oıyndar (tek ústeldegi nemese kompúterdi jaı oıyndar, azarttyq oıyndar tek kúızelisten aryltyp qana qoımaı, keıde kedergi keltirýi múmkin)
8. Seks
9. Kúlki
10. Bıologıalyq keri baılanys
11. Mýzykalyq terapıa
12. Jaıaý serýendeý
13. Baý - baqshadaǵy jumys
14. Taım - Menejment nemese jeke ýaqytyn basqarý
15. Jaqsy kóretin mýzykany tyńdaý
16. Durys tamaqtaný
17. Adamdarmen sóılesý tehnıkasyn úırený
18. Aromaterapıa
19. Kofeni jáne kofeıni bar sýsyndardy ishýdi azaıtý
20. Alkogóldi shektep ishý (asyra ishpeńiz!)
21. Kók chaı
22. Teledıdar baǵdarlamalaryn jáne fılmderdi kórý
Aldyn - ala eskertý! Kúızelis jaǵdaılary jıi bolǵan kezde gıpertonıany boldyrmaý úshin kúni boıy kúre tamyrdaǵy qan qysymyn ólsheý qajet jáne eger uzaq ýaqyt boıy kúızeliste bolsańyz mamanǵa jolyǵý kerek.
Qaraǵandy oblysy, Jańaarqa aýdany
Jańaarqa jalpy orta bilim beretin
mektebiniń psıhology: Eleýsızova Jazıra
Maqsaty: Psıhologıalyq ádisterdi paıdalana otyryp, kúızelisten arylý daǵdysyn qalyptastyrý. Teorıalyq aspektilerge toqtalý jáne stressten arylýdyń jattyǵýlaryn usyný.
Taqyryptyń mindeti:
Keńes berýde qoldanylatyn ádistemelik tásilderdi qoldaný, paıdalaný.
Psıhologıalyq trenıńterdi paıdalaný arqyly adamnyń tárbıe úrdisin ár túrli ádis - tásildermen túrlendirý, jetildirý.
Konstrýktıvti sheshimder arqyly qorqynysh pen qıyndyqtardyń qandaı túrin bolsa da jeńip, óz denesine adamnyń ózi bılik júrgize alatynyn, ómirge degen kózqarasyn damytýdy kózdeıdi.
Kúızelis jaǵdaıynda psıhologıalyq kómek kórsetý túrleri
Adamnyń ózin ár túrli psıhologıalyq kúızelistiń zıandy áserine qarsy turýdyń shyǵarmashylyǵyn jattyǵýlar arqyly damytý.
Kúızelis - depressıa jahandyq derti.
Depressıa (latynsha deprimo – jabyǵý, toryǵý, quldyraý) – bul psıhıkalyq aýytqý. Onyń negizgi úsh belgisi bar: ómirge qyzyǵýshylyǵynyń tómendeýi, kóńil kúıdiń buzylýy (angedonıa), oı men sananyń sergeldeńi, ıaǵnı jaǵymsyz oılarǵa boı aldyrý jáne belsendiliktiń joǵalýy. Kúızelis uǵymy adam bolmysyna qaraı belgilengen tórt temperamenttiń ishinde melanholıamen para - par.
Kúızelis derti burynnan bar. Biraq bul uǵym baıaǵy zamannyń emes, qaryshtaǵan qazirgi zamannyń súıikti sózine aınaldy. Olaı deıtin sebebimiz, búgingi jahandaný dáýirinde kúızeliske túspegen jan kemde - kem. Óıtkeni, álemdik kórsetkishter boıynsha júrek qan - tamyrlary aýrýynan keıingi orynda turǵan osy aýrý. Qazaqtyń qamyǵý, kúızelis, jabyǵý, toryǵý sózderine sıatyn kúızelistiń aqyr sońynda adamdy ózin - ózi sanaly túrde basqara almaýyna ákeledi.
Qym-qýyt tirshilikte jumyr basty pende belgili bir kezeńde psıhologıalyq kúızelisti bastan keshiretini aıan. «Dál qazir kúızeliste júrmin» degen sózdi on adamnyń toǵyzy jıi aıtatyn boldy. Buryn - sońdy mundaı sózdi qulaǵymyz shalmaýshy edi. Al qazir ekiniń biri kúızelistik jaǵdaıǵa dýshar bolǵandar. Álem halqynyń 20 paıyzy ómir boıy depressıalyq kúızeliste júredi eken.
Kúızelis - adamnyń psıhologıalyq aýytqýy. Kóbine kóńil - kúıi bolmaǵan nemese qandaı da bir qaıǵyly oqıǵany, jaǵymsyz kezeńdi bastan ótkergen adam kúızeliske ushyraıdy. Psıholog - mamandardyń aıtýynsha, ásirese, kúz, kóktem mezgilderinde adamdar kúızelistik kúıge tap bolady. Bir qyzyǵy, álemde árbir jıyrmasynshy adam qandaı da bir depressıalyq kúızelisti bastan keshiredi eken. Amerıkalyq mamandar kúızelisti «psıhologıalyq tumaý» dep aıdar taqqan. Iaǵnı, bul dert búginde qarapaıym tumaý sıaqty qaptap ketken degendi bildiredi. Máselen, Amerıka Qurama Shtattarynda jyl saıyn 15 mıllıon adam «psıhologıalyq tumaýǵa» tap bolady. Al jahan halqynyń 5 paıyzy depressıalyq kúızeliste júredi eken. «Kúızelis - adamnyń ómir súrýge beıimdiligin sıpattaıtyn jahandyq dert» degen pikir bar. Eń qyzyǵy jer - jahannyń mıllıondaǵan adamy atalmysh dertpen betpe-bet kezdesse de, odan shyǵý jolyn, paıda bolý sebepterin dóp basyp eshkim aıta almaıdy.
Gıppokrat kúızeliske uqsas psıhologıalyq kúıreýge «adam mıynyń qara sólge tolýy» dep anyqtama bergen.
Psıhologtar HH ǵasyrǵa tán dert dep atasa da, kúızelis HHİ ǵasyrǵa adamzatpen birge aıaq basty. Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń paıymynsha, aldaǵy on jylda kúızelis adamdy ólimge jeteleıtin aýrýlardyń qataryna jatqyzylady-mys. Tipti júrek-qan tamyrlarynan basa ozyp aldyńǵy qatarǵa shyǵady. Shamasy, adamnyń psıhologıalyq kúızelisi kún sanap beleń alyp keletin sıaqty. Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy men Garvard ýnıversıtetiniń zertteýleri boıynsha, álemde 121 mıllıon adamnyń boıynan kúızelis dert tabylǵan. Eń soraqysy, jyl saıyn 850 myń adam kúızelistiń saldarynan ózine-ózi qol salady.
Mamandar kúızelisti úsh túrge bóledi.
Birinshisi - adamnyń ınfarkt, júrek aýrýlaryna jıi ushyraýy jáne túrli jaraqat sıaqty dertke tap bolýymen qalyptasatyn depressıa.
Ekinshisi - endogendik depressıa. Iakı adamnyń ishki jan dúnıesiniń tereńinen paıda bolatyn dert. Endogendik depressıa adamǵa keri áser etedi. Dál osy depressıalyq kúıge túsken adam aınalasyndaǵy qubylystarǵa baǵa bere almaı, belgili bir sezimderdi bastan keshire almaı dal bolady.
Úshinshi - túri psıhogendik dep atalady. Adamnyń psıhıkalyq aýytqýy saldarynan paıda bolatyn depressıanyń bul túri tipti qaıǵyly jaǵdaıǵa ıtermeleýi múmkin. Taǵy bir qyzyq paıym. Er - azamattarǵa qaraǵanda, názik jandylar kúızelistik kúıge jıi tap bolady. Zertteýlerge júginsek, áıelder kúızeliske erlerge qaraǵanda 2 - 3 ese kóp eken. Bul - áıel boıyndaǵy garmondyq ózgeristerge baılanysty bolýy múmkin. Máselen, aıaǵy aýyr nemese bosanǵan áıeldiń psıhologıalyq kúıi jıi ózgeredi. Tipti dál osy kezeńde názik jandylar myna álemnen baz keship, bárinen bas tartady. Biraq mundaı kúızelis uzaqqa sozylmaıdy. Qarapaıym halyqtyń tilimen aıtqanda, mundaı depressıa «umytshaq aýrý» sıaqty. Bir mezette paıda bolyp, bir mezette joǵalady. Al qara kúshtiń ıesi kúızeliske sırek tap bolǵanymen, dertti ońaı eńsere almaıdy. Óıtkeni er - azamat úshin psıhologıalyq kúızeliske tap bolý - namysyn aıaqasty etýmen para-par.
Mamandardyń aıtýynsha, er - azamattar dertin moıyndaýdyń ornyna maskúnemdikke salynady. Iakı araq iship ózara arpalysty tyıyp, birer ýaqytqa dertten aıyqtyrady dep aldanady er - azamattar. Kúızeliske tap bolǵan er - azamat ómirmen qoshtasýǵa da daıyn turady. Ásirese, jas jigitter men qarttardyń arasynda kúızelisti eńsere almaı, ózine - ózi qol salýshylar basym.
Óz - ózine qalaı kómek kórsetýge bolady?
Kúızelisti jeńý úshin aldyńa naqty mindetter qoıý jáne salaýatty ómir saltyn ustana bilý mańyzdy.
Kúızelispen kúrestegi basty qarý – kez kelgen qozdyrǵysh faktorlarǵa degen emosıamyz ben reaksıamyzdy baqylaý.
Eger sonda da kúızeliske ushyrasańyz birneshe ońaı qaǵıdany este saqtap, qoldaný qajet.
Birinshi qaǵıda: Barynsha óz - ózin sergitý. Dem alysyńyzdy qadaǵalańyz, tolyq keýdemen aýyzdy ashyp demalýǵa tyrysyńyz (ádette kúızelis jaǵdaıyndaǵy adam tisin shyqyrlatady, al bizdiń mindetimiz barlyq bulshyq etterdi bosatý). Sozylyp, kerilińiz birneshe mınýt moıynǵa massaj jasańyz. Sońǵy relaksasıa qoldy ystyq sýmen jylytý, sebebi aǵzada adrenalınniń birden óńdelmeýi qol - aıaq ushtaryndaǵy qan aınalymyn tómendetedi. Ystyq qol barlyq aǵzanyń bosaýyna yqpal etedi.
Ekinshi qaǵıda: qozǵalý qajet. Júrip qaıtyńyz, al eń jaqsysy kishkene júgirip qaıtyńyz. Belsendi is - qımyl sizdi ashýlanýdan aryltady.
Úshinshi qaǵıda: ózińizge unaıtyn tátti bir nárse jeńiz. Bul arada keremet kómekshi balmuzdaq bolýy múmkin. Balmuzdaqtyń negizgi quramy sút pen kilegeı, bunda uıyqtaı almaý, depressıa kezinde, kóńil - kúıdi jaqsartý jáne qorqynysh pen alańdaýshylyq sezimderin azaıtý úshin medısınada qoldanylatyn tabıǵı trıptofan trankvlızatory bar. Sondaı - aq kúızelis kezinde shokolad ta kómektesedi – aǵzada serotonındy týdyrýdaǵy kómekshi, «baqyt garmony» retinde de asa belgili. Sonymen qatar, shokoladta bulshyq et pen nerv júıesiniń durys jumys isteýine qajetti eki mıneral magnıı men kalıı bar.
Tórtinshi qaǵıda: sergitetin shóptermen, maılarmen nemese tuzben vana qabyldańyz. Sý prosedýralary kezinde jaǵymdy mýzykany tyńdaýdy úılestirgen jón. Bul sizge tynyshtyqta jáne jaıly atmosferada demalýǵa múmkindik beredi. Sý prosedýralaryn jaǵymdy mýzyka tyńdaýmen úılestirip, odan keıin jaqyndaryńyzǵa massaj jasatý qajet.
Besinshi qaǵıda: qandaı da bir kúlkili jaqsy fılm kórińiz. Al mundaı fılm ár fılmotekada baryna senimdimiz. Barynsha kúlip, kóńil kóterip, osy kóńil - kúıde uzaqqa qalýǵa tyrysyńyz. Bastysy — este saqtańyz: kúızelisten qashpaý kerek — óz - ózin ustaý qajet. Máselen kúızelis degen bizben bolǵan jaǵdaı emes, bul qandaı da bir jaǵdaıǵa qalaı qaraǵanymyz.
Al kúızelis sımptomdarynan arylý úshin mynany paıdalanyńyz:
1. Óz - ózine gıpnoz jasaý (bul kúızelisten arylýdyń birden - bir tásili)
2. Aýtogendi jattyǵý
3. Jeke kúndelik bastaý
4. Medıtasıa (bul kúızelisten arylýdyń eń jaqsysy)
5. Ioga – bul tek kúızelisten arylýǵa ǵana emes, jalpy organızmdi garmonıaǵa keltiredi.
6. Dem alý jattyǵýlary
7. Oıyndar (tek ústeldegi nemese kompúterdi jaı oıyndar, azarttyq oıyndar tek kúızelisten aryltyp qana qoımaı, keıde kedergi keltirýi múmkin)
8. Seks
9. Kúlki
10. Bıologıalyq keri baılanys
11. Mýzykalyq terapıa
12. Jaıaý serýendeý
13. Baý - baqshadaǵy jumys
14. Taım - Menejment nemese jeke ýaqytyn basqarý
15. Jaqsy kóretin mýzykany tyńdaý
16. Durys tamaqtaný
17. Adamdarmen sóılesý tehnıkasyn úırený
18. Aromaterapıa
19. Kofeni jáne kofeıni bar sýsyndardy ishýdi azaıtý
20. Alkogóldi shektep ishý (asyra ishpeńiz!)
21. Kók chaı
22. Teledıdar baǵdarlamalaryn jáne fılmderdi kórý
Aldyn - ala eskertý! Kúızelis jaǵdaılary jıi bolǵan kezde gıpertonıany boldyrmaý úshin kúni boıy kúre tamyrdaǵy qan qysymyn ólsheý qajet jáne eger uzaq ýaqyt boıy kúızeliste bolsańyz mamanǵa jolyǵý kerek.
Qaraǵandy oblysy, Jańaarqa aýdany
Jańaarqa jalpy orta bilim beretin
mektebiniń psıhology: Eleýsızova Jazıra
You Might Also Like
