InfoHub Logo

...bul oıyndarmen ózińiz de oınaǵyńyz kelip ketedi

Burynyraqta balalar ary ketse «Jas tehnık» jınaǵymen oınaıtyn, al qazir ár oqýshy jıyrma jyl buryn ǵalymdarǵa arman bolǵan qurylǵylarǵa qol jetkize alady. Biz balany qýantyp qoımaı, paıdaly ádetterge úıretetin toǵyz gadjetti toptastyrdyq.

Lego Mindstorms

Lego kompanıasynan Mindstorms roboty

Lego konstrýktorlary — óz betinshe damytatyn tamasha oıynshyq, al Mindstorms robottar serıasy qurastyrýdy ǵana emes, programmalaýdy da úıretedi. Programmalar kompúterde vızýaldy redaktorda jasalady nemese dástúrli programmalaý tilderiniń birinde jazylady, al keıin basqarýshy modýlge beriledi. Oǵan kez kelgen bólshekterdi qosýǵa bolady jáne armanyńdaǵy robotty jasaýǵa bolady. Mindstorms-ty keıde ınjenerlik jáne kórkemdik jobalar sıaqty salmaqty maqsattarǵa da paıdalanady. Sońǵy model EV3 dep atalady jáne úsh túrli robot jasaý úshin bólshekter jınaǵymen jabdyqtalǵan.

Sandyq mıkroskop

Bresser Junior sandyq mıkroskoby

Qarapaıym veb-kameraǵa uqsaıtyn bul kishigirim gadjet kompúterdi mıkroálemdi zertteýge arnalǵan tamasha quralǵa aınaldyrady. Sandyq mıkroskoptyń kómegimen ulpalardyń jasýshalaryn óz kózińmen kórip qana qoımaı, sýretin nemese vıdeosyn saqtap alýǵa múmkindik beredi. Qarapaıym mıkroskop sıaqty qoldanýǵa bolatyn modeldermen (kamera qajet bolsa kózge kıiledi) qatar, tolyqtaı elektrondyq modelder bar. Modelderdiń, baǵalardyń jáne jınaq jetkizilimderiniń bir-birinen aıyrmashylyǵy joǵary. Shetelde My First Lab markasy tanymal, bizde — Bresser Junior men EVA.

Programmalanatyn robot

Anki fırmasynyń Cozmo roboty

Jyl saıyn robottalǵan oıynshyqtardyń sany artyp keledi. Ókinishke qaraı, olardyń kóbi jaı ǵana radıomen basqarylatyn mashınalardyń jetildirilgen (sáti tússe) nusqasy jáne olardyń bilim berýge úlesi az. Biraq budan da qyzyq zattar barshylyq. Mysaly, Sphero robosharlary telefon komandalaryna baǵynyp, edende domalap qana qoımaıdy. Olar programmalaýdyń vızýaldy tilinde sıpattalatyn kúrdeli áreketterdi jasaı alady. Sol saladan taǵy bir qyzyqty jumys — bul Anki fırmasynyń Cozmo roboty. Onyń fýnksıonaldyǵy jaıly jáne tamasha mımıkasyna ázirshe tek vıdeodan tamsanýǵa bolady, biraq Cozmo osy jyly satylymǵa túsýi kerek.

Asyrandy-robot

Robojanýar Furby

Eger bala programmalaýǵa qyzyqpasa, onda bálkim oǵan balalarǵa arnalǵan robottardyń basqa sanaty qyzyqtyrýy múmkin. Bul empatıany damytýǵa kómektesetin jáne ádette atjalmandar men tasbaqalardyń beınetin ózine alatyn robottar. Olar ózderine jasalatyn barlyq áreketke jaýap bere alatyndaı kóptegen sensorlarmen jabdyqtalǵan. Sátti mysaldardyń ishinde — qalqanqulaq domalaq kózdi Furby robojanýarlarynyń tanymal serıasy. Bul kóńil eljiretetin bógdeplanetalyqtar jasandy ıntellektige ıe: bul olarǵa ózderin árdaıym jetildirip otyrý úshin bilim alýǵa jáne damýǵa múmkindik beredi. Abaı bolyńyz: qulatyp alǵan jáne qulaǵynan súırelegen Furby qyńyr jáne meıirimsiz bolyp ósedi. Eskilerdiń, biraq óz zamanynyń ozyǵy bolǵan ári áli kúnge deıin bedelin joǵaltpaı kele jatqandardyń ishinen Pleo robodınozavryn usynýǵa bolady. Ol sóılemeıdi jáne júgirmeıdi, esesine ony sıpalaǵanda pyryldap, naǵyz úı janýary sıaqty kózin domalatady.

3D-qalam

3Doodler 3D-qalamy 

Úsh jyl buryn álemde «3D-qalam» dep atalatyn gadjetterdiń jańa klasy paıda boldy. Mundaı qalamnyń ishinde tez kebetin plasıktiń ekstrýderi ornalasqan. Batyrmaǵa basý arqyly onymen jazyqtyqta nemese tipti onyń astynda qatty zattardy salýǵa bolady. Mundaı qalammen jumys isteý shydamdylyq pen birshama sheberlikti qajet etedi, esesine nátıjesinde naǵyz músinder shyǵady. 3Doodler mundaı quraldardyń alǵashqysy boldy, keıin osyǵan uqsas túrli quraldar shyqty: 3DYAYA, Myriwell jáne t.b.3D qalamdar balalarǵa unaıdy deýdiń qajeti bar ma? Shyn máninde, bul flomaster, plasılın men aǵashqa oıyp jazatyn quraldyń jıyntyǵy dese bolady, biraq birshama jetildirilgen nusqasy.

Elektrondyq komponentterdiń jıyntyǵy

«Mıkronık» jınaǵy

Elektrdiń qasıetteri men elektrtizbekteriniń qurylý prınsıpterin zertteý úshin eshqandaı jınaqtardyń qajeti joq: tájirıbelerge qajettiniń barlyǵy radıobólshekter dúkeninde satylady. Degenmen, komponentter bir qorapta nusqaýlyǵymen birge jınaqtalǵanda túsiný áldeqaıda ońaı. Shetelde Littlebits fırmasynyń tamasha jınaqtary bar, bizde, mysaly, «Mıkronık» jınaǵyna nazar aýdarýǵa bolady. Jyltyldaıtyn ottar, qarapaıym mýzykalyq quraldar, taımerler men sıgnalızasıalar — munyń bárin óz qolyńmen jınaý qıyn emes.

Mıkrokompúter

Arduino mıkrokompúteri 

Elektrotehnıka prınsıpterin meńgergen joǵarǵy synyp oqýshylaryna óz jobalarynda zamanaýı mıkrokontrollerler men mıkrokompúterlerdi paıdalanýǵa ótýdi usynýǵa bolady. Munda tańdaý keń, biraq alǵashynda asa tanymal quraldardy tańdaǵan jón, olar úshin kóptegen daıyn programmalar men nusqaýlyqtar bar. Birinshi kezekte bul Arduinomen Raspberry Pi. Ekeýi de kirgizý-shyǵarý porttary dánekerlengen kishigirim platalarǵa uqsas. Munda óz komponentterińdi qosýǵa bolady: dachıkter, motorlar, shamdar jáne t.b. Arduino-ny meńgerý ońaı jáne aqyldy elektronıkamen baılanysty kez kelgen jobalarǵa jaraıdy. Raspberry Pi — bul Linux operasıalyq júıesi bar tolyqqandy kompúter. Oǵan tipti pernetaqta men monıtordy da qosýǵa bolady jáne qarapaıym desktopta jumys istegendeı isteı berýge bolady.

Oıynshyq kvadrokopter

Parrot kompanıasynan Airborne Cargo Drone serıasynyń oıynshyq kvadrokopteri

Ózderin áýede ustaı alatyn robottalǵan ushatyn apparattar sońǵy jyldary úlken tanymaldylyqqa ıe boldy. Kvadrokopterlerdiń áýesqoı, kásipqoı modelderi bar, sonymen qatar óte qarapaıymdary — balalarǵa arnalǵany bar. Eger elektrondyq konstrýktorlarǵa qyzyǵýshylyq — bul radıoáýesqoılyqtyń balamasy bolsa, onda kvadrokopterlerdi basqarý — bul avıamodeldeý. Oraýyn sheship, ushqyshsyz qurylǵyny qýattap alǵan soń ushyrýdy bastap ketýge bolady. Eń kishkentaı modelderdi úı ishinde ushyrýǵa da bolady, biraq olardyń ózi qazir kameramen jabdyqtalyp, aspannan tamasha kórinisterdi túsire alady. Mysaly, Cheerson CX–10 kvadrakopteri tipti alaqanǵa syıyp ketedi. Al Parrot fırmasynyń Airborne Cargo Drone qyzyqty serıasy bar — bul ushqyshsyz basqarylatyn qurylǵylardyń denesi Lego-nyń bólshekterge arnalǵan jalǵastyrǵysh tetiktermen jabdyqtalǵan. Oqýǵa, árıne, mundaı oıynshyqtar kómektespeıdi, esesine kóp qýanysh syılap, budan da iri kvadrakopterlerdi basqarýǵa daıyndaıdy.

Aqyldy qalamush

WacomBambooSpark jınaǵy

Aqyldy qalamushtar («aqyldy qalamdar», «sandyq qalamdar») syrtynan aýystyrmaly jazatyn bóligi bar qarapaıym qalamsapqa uqsaıdy. Bar qupıa ishinde jasyrylǵan kishigirim kompúterde. Ol qaǵazǵa janasqandaǵy barlyq málimetti jazyp alady. Qalamsappen dápterge nemese paraqqa jazamyz da, keıin jazylǵan nemese salynǵannyń bárin kompúterge jiberemiz. Bul konspektini senimdi saqtaýǵa, sýrettiń sandyq kóshirmesin alýǵa nemese mektep shyǵarmasyn jasyryn alyp shyǵýǵa múmkindik beredi. Modelder baǵasymen ǵana emes, syrtqy kelbetimen, jumys prınsıpterimen de erekshelenedi. Ritmix brendiniń arzan qytaı qalamsaptary, mysaly, turyqtandyrý úshin paraqqa arnaıy shamshyraq jabystyrýdy talap etedi. Wacom Bamboo Spark — bul ishine qarapaıym bloknot bekitilgen qalamsap pen planshet qaptamasynan turatyn jınaq. Livescribe qalamdary sapasymen kózge tústi, biraq onymen jumys isteý úshin paraqtarynda mıkrobelgi jasyrylǵan fırmalyq dápterlerdi satyp alý qajet. Esesine Livescribe Echo modelderi jazylǵandy saqtap qana qoımaı, jazylǵandy salystyrýǵa múmkindik beretin dybysty da jazyp ala alady.

---