InfoHub Logo

Mańǵystaý oblysy, Jańaózen qalasy
Tólesin Álıev atyndaǵy №1 orta mektep MM-siniń
ózin-ózi taný páni muǵalimi jáne pedagog psıholog
Darmagambetova Bagıla Begenıshovna

Maqsaty: bala tárbıesindegi ata-ananyń, otbasynyń alatyn ornynyń erekshe ekenin túsindirý; balanyń damýyna teris yqpal etetin joldardyń aldyn-alý, bala tárbıeleý sapasynyń joǵarlaýyna yqpal etý, ata-anany tárbıelik sharalarǵa tartý; pikiralmasýǵa qatystyra otyryp balanyń, bala tárbıesiniń ata-ana ómirindegi mańyzyn áńgimeleý.

Barysy:

Qaıyrly kún qurmetti qonaqtar, ata-analar, ustazdar, oqýshylar! Búgingi kúni ózderińizben júzdesip otyrǵanymyzǵa qýanyshtymyz.

Balany jastan baqpasań,

Jamandyqtan qaqpasań,

Qadirden jurdaı qasqa bop,

Keshkeniń ómir bosqa tek.

Balanyń ystyq sýyǵyna kúımeıtin, jaqsylyǵyna súısinip qýanbaıtyn ata-ana joq shyǵar. Otbasy adamzattyń altyn uıasy. Adam balasy dúnıe esigin ashqannan bastap sol ortaǵa beıimdelip, yqpalyna kónip er jetedi. Búgingi ul erteńgi áke, ol ákege qarap ósedi. Al búgini qyz – erteńgi ana, ol anaǵa qarap boı túzeıdi. Balaǵa bilim, tárbıe berýde basty tulǵa ustaz bolsa, ony jalǵastyrýshy demeýshi – ata-ana.

Ata-ananyń úıdegi qarym-qatynasy, kıim kıýi, minez-qulqy – bári-bári balaǵa úlgi. Qazaqta «Qaraǵaıǵa qarap tal ósedi, januıaǵa qarap bala ósedi» degen qanatty sózder bar.

Bala otbasynda ákeden aqyl, anadan meıirim alady. áke-tirek, ana-júrek, bala –tilek. Osy ǵajap tujyrym áke, ana, bala otbasy oshaǵynyń úshtaǵany ispettes. Olaı bolsa búgingi «Otbasy-ulaǵat uıasy» taqyrybyndaǵy  pikiralmasý keshimizge qosh keldińizde!

Búgingi pikiralmasý keshimiz ------- bólimnen turady

1. Tanysý
2. Ata-analarmen balalarǵa arnalǵan suraqtar
3. «Maqal-mátelder»  oıyny
4. Ata-analar men balalarǵa hat
5. «Jazalaý men madaqtaý» oıyny
6. Baladan ata-analarǵa jadnama
7. «Shardyń qupıasy» oıyny
8. Sóılemdi aıaqtaý ádistemesi
9. Qorytyndy

(Ata-analar toby, balalar toby bolyp eki topqa bólip otyrý)

Búgingi pikiralmasý keshimizdi bastamas buryn, eń aldymen bir-birimizdiń kóńil-kúılerimizdi bilip alaıyq /ata-analar kezektesip óziniń kóńil-kúıin aıtyp shyǵady, Mysaly: Meniń kóńil-kúıim jaqsy. Búgin semınar-trenıngtiń qandaı dárejede ótetinin oılap, eptep qobaljý, tolǵanystamyn. Sondyqtan sizderdiń belsendi qatysýlaryńyzdy suraımyn ata-analar .

Endi qurmetti ata-analar, qazir sizderderge daıyndalǵan birneshe suraqtar usynylady. Sizderdermen pikirlesip oı-bólisý-bizder úshin úlken baqyt.

Ata-analar tobyna

1. Bala tárbıesi úshin otbasy jaýapkershiligi basym ba, álde mekteptiń jaýapkershiligi basym ba?
2. Balańyzdyń qandaı is-áreketterin úlgi etesiz?Igi isterin qalaı madaqtaısyzdar?
3. Otbasynda áke retinde óz balańyzǵa qandaı nárselerdi úıretesiz?
4. Balańyzdyń qandaı jaǵymsyz qylyqtan aýlaq bolǵanyn qalar edińiz?
5. Deni saý, tárbıeli, óreli bala ósirý úshin qandaı qasıetter qajet?
6. Siz úshin balańyzdyń ótinish-tilekteri qanshalyqty mańyzdy?
7. Balańyz mektepten oralǵanda kóńil-kúıine mán beresiz be?
8. «Balamnyń qarny toq, kóılegi kók bolsa boldy, tártibine, oqýyna qaraıtyn ýaqytym joq» deıtin ata-analarǵa kózqarastaryń qandaı?
9. Bilim sapasyn kóterýde ata-ananyń roli bar ma?
10. Baqytty bolýdyń negizgi shartyna neni jatqyzar edińder?

Balalar tobyna

1. Ata-anańyzdyń qandaı jaqsy isterin maqtan tutasyzdar?
2. Ata-analaryńyzdyń qandaı jaǵymsyz qylyqtan aýlaq bolǵanyn qalar edińizder?
3. Úıdegi altyn qazyǵyń kim? (Ana)
4. Ata-analaryń senderdiń qyzyqtaryńy qýanyp baqytty ómir súrý úshin qandaı bolýlaryń kerek? Otbasy degendi qalaı túsinesiń?
5. Otbasy qandaı bolýy kerek?
6. Ózińniń otbasyń týraly áńgimelep ber?
7. Sen qandaı otbasyn armandaısyń?
8. Óz otbasyńa kóńiliń tola ma?
9. Otbasynyń búkil mindeti kimderge negizdelgen?
10. Otbasynda bos ýaqytty qalaı paıdalanasyz?

Suraqtarǵa jaýap alynady.

Maqal-mátelder oıyny     

Ár topqa qıylǵan sýretter taratý. ár top sýretterdi qurastyrý kerek. ákelerge taýdyń sýreti, analarǵa bulaqtyń sýreti, balalarǵa quraqtyń sýreti, osy sýretterge baılanysty maqal shyǵarý.

«Áke –asqar taý, ana- aǵyp jatqan bulaq, bala jaǵasyndaǵy quraq» degen maqal qurastyrylý kerek.

Ata-analarǵa

Balaǵa nasıhat berýdiń ornyna, oǵan is júzinde kórsetý, birge isteý durysyraq bolady. Mysaly: Astyń aldynda qoldaryn jýýy kerektigin júz ret aıtqannan, bir márte qanekeı qoldarymyzdy jýaıyq dep birge isteýdiń áseri kóbirek bolady.*Oǵan berilgen isti, oryndaǵanyn nemese oryndamaǵanyn qadaǵalaý kerek, ózin baqylaýda ekenin bilsin.*

Birde bir kisi kishkentaı balasy tátti jeýin koıdyra almaı balasyn bir ǵalym kisige alyp kelgen eken.Ol ǵalym kisi óte dana bolǵandyqtan halyq oǵan túrli qıyn máselelerin sheshýge aqyl surap keledi eken. Álgi kisiniń balasynyń jaǵdaıyn mýuqıat tyńdap alyp eki aptadan kelýlerin ótinedi.Jańaǵy kisi jaraıdy dep balasyn eki aptadan keıin ǵalym kaıta alyp keledi.Sonda ǵalym kisi balanyn basynan sıpap endi tátti  jeme dep aıtkan eken. Sodan beri kishkentaı bala tátti jeýin toktatypty.tańqalǵan balanyń ákesi ǵalymǵa kaıta kelip tańqalysyn aıtypty.Sonda ǵalym ózimniń eki apta boıy kant jemeýime týra keldi degen eken.Sondyktan aıtarym balaǵa ozimiz oryndamaıtyn nárseni aıtpastan buryn ozimiz sol nárselerden bas tartaıyk!Ákesı temekı shegip,araǵyn iship onyń densaýlyqqa zıanyn balasyna aıtqanmen balaǵa onyn túk áseri bolmasy sózsiz.

Búginde keı ata-analar ózderiniń mindetterin tek balalardyń qarnyn ashyrmaý, kıimderin bútindeý dep te oılaıdy. Balalarynyń bilimin mektepte alǵan baǵalarymen ǵana baǵalaıdy. Balasy buzyq bolsa, tártipsiz bolsa mekteptegi ustazdar qaýymyna til tıgizip, qaralap jatatyn kezderi de az bolmaıdy.

Ata-analar men balalarǵa arnalǵan hat

Ata-analar, oqýshylar men Arman esimdi keıipkerdiń anasyna joldaǵan hatyn bir jýrnal betinen kózim shaldy. Bul haty meniń oıymnan bir sátte shyqpaı qoıdy. Anasy tapsyrǵan úı jumysyn oryndaǵysy kelmegen Arman bir kúni anasyna mynadaı hat joldapty: «Ana, maǵan úı jumystaryn jasatqandaryńyz úshin tómendegideı qaryzdaryńyz bar: nanǵa baram 100 teńge, bólmemdi jınadym-50 teńge, kompúter oınamadym-50 teńge, qoqys tóktim-100 teńge, qulaıyn dep bara jatqan qumyrany ustap qaldym-50 teńge, kir kıimderdi jýǵysh mashınaǵa saldym-50 teńge. Barlyǵy 400 teńge qaryzyńyz bar. ýaqytynda tólemeseńiz, ústeme qosatynymdy aıtyp qoıaıyn»

Balalar Armannyń bul hatyna qandaı jaýap azar edińder?

Qurmetti ata-analar sizderdiń balalaryńyz osyndaı hat joldasa qandaı jaýap qaıtarar edińizder?

(Oqýshylar men ata-analardyń pikirleri tyńdalady)

«Jazalaý men madaqtaý» oıyny

Ata – analar, endi sizder osy oqýshylardy jazalaýlaryńyz kerek. Aldaryńyzdaǵy balalaryńyzdy qalaı jazalaısyzdar?

Ortaǵa oqýshylardy shaqyramyz. Oqýshylar ata – analaryna baryp ózderiniń basynan ótken ár túrli jaǵdaılaryn baıandap aıtady. Ata – analar sol sátti qalaı qabyldar eken?

1 – oqýshy: Anashym, men búgin sabaqqa barmaı – aq qoıaıynshy, úıge berilgen tapsyrmany jattamap edim, apaı surasa «aýyryp jatyr» dep aıta salyńyzshy.

2 – oqýshy: Áke, men búgin mekteptiń terezesin syndyryp aldym.

3 – oqýshy: Anashym, men bul aptada 3 ekilik aldym.

4 – oqýshy: Anashym, men sizdiń jaqsy kóretin ydysyńyzdy syndyryp aldym.

5– oqýshy: Anashym, men búgin sabaqqa keshigip baryppyn. Kezekshiler jazyp aldy.

6 – oqýshy: Anashym, men búgin ájeme aýyr sóz aıtyp renjitip aldym, endi ne isteımin?

7 – oqýshy: Anashym, men qońyraý saıyn sabaqtarǵa keshigip kelip júrmin.

8 – oqýshy: Áke, men búgin mektepte jarysqa qatysyp, maqtaý qaǵaz aldym.

9 – oqýshy: Áketaı, búgin 4 sabaqtan keıin qaıtyp kettim.

10 – oqýshy: Anashym , meniń túımem túsip qalypty, tigip berińizshi.

11 – oqýshy: Anashym, men búgin baıqamaı kórshi ájeniń jolyn kesip ketip edim, áje maǵan ursyp jatyr.

12 – oqýshy: Anashym, men uıqymdy qımaı jatyrmyn, 2 – shi sabaqqa baraıynshy.
 

Baladan ata-analarǵa jadnama

Maǵan tıise bermeńizder jáne maǵan uryspańyzdar. Eger sizder olaı etseńizder,  onda men estimegen qalyp tanytyp, qorǵanýyma týra keledi.

Eshqashan sizder múldem kinásiz ekenderińizdi , barlyq jetistikterge jetkenderińizdi aıtpańyzdar da, aýyzdaryńyzǵa da almańyzdar. Bul  sizdermen ózimdi salystyrýda yńǵaısyz týdyrady.

Menimen qatal bolýǵa qoryqpańyzdar. Men dál osyndaı podhodty qalaımyn. Bul meniń óz ornymdy anyqtaýyma kómektesedi.

MEN úshin eshqashan jasamańyzdar.

Meni ózimdi kishkentaı sezinýime jol bermeńizder. Men áıtpese «jylaýyq»,   «qyńyr» bolyp utylam.

Meniń ádildigimdi qatty synǵa ala bermeńizder. Úmitterińizdi aqtaı almaımyn ba dep qorqyp,  ońaı ótirikshige aınalýym múmkin.

Ózderińiz oryndaı almaıtyn ýádeni bermeńizder – bul sizderge degen senimime nuqsan keltiredi.

Meniń qorqynyshtarym jáne qaýiptenýlerim sizderde alańdaýshylyq týǵyzbasyn. Áıtpese men odan saıyn qorqatyn bolamyn. Naǵyz ERLİKTİŃ qandaı bolatynyn kórsetińizder.

Este ustańyz! Bala – bizdiń ómirimizdiń eń úlken qundylyǵy. Ony túsinýge, ony tanı bilýge, ony syılaı bilýge tyrysyńyz. Onyń kúndelikti minez-qulyq syzyǵynda tárbıeleýdiń eń tıimdi tásilderin ustanyńyz. 

«Shardyń qupıasy» oıyny

Anasy men balasyna shar beriledi. Anasy men balasy shardy ortaǵa salyp, bir-birin qatty qushaqtap, shardy jarýy qajet. Anasy men balasy shardyń ishinen shyqqan áripten bastalatyn bir-birine kezek-kezek jyly sóz aıtýy tıis. Mysaly: «A» árpi shyqsa: aıaýlym, asylym, armanym t.b

Qorytyndy

“Sóılemdi aıaqta” ádistemesi.

• Men óz otbasymdy jaqsy kórem, sebebi....
• Otbasy bul....
• Otbasym baqytty bolý úshin....
• Otbasymda zorlyq-zombylyqqa jol joq, sebebi....
• Men qalar edim otbasymnyń....
• Men ata – anam baqytty bolsyn desem...» 

Bala tárbıesi bir kúndik is emes. Sondyqtanda bala tárbıesine jete mán berip, "Adamnyń bir qyzyǵy - bala degen" uly atalarymyzdyń danalyq sózin esten shyǵarmaıyq.

Ata-analar "Sıqyrly qalam"arqyly trenıgten alǵan áserlerin bir aýyz sózben jetkizedi.

Qys ótip , kóktem keledi. Kóktemde aq jaýyn kóp jaýady.Jaýyn sýy jerge sińip, jer anany býsandyrady.Sol sıaqty sizder de búgingi trenıńten alǵan áserlerińizdi júrek túkpirine qaldyrýlaryńyzdy ótinemin.

Kúnimiz ashyq bolsyn,

Túnimiz tynysh bolsyn,

Aýamyz taza bolsyn,

Sýymyz móldir bolsyn,

Ul-qyzymyz aman bolsyn!

Trenıń sońynda ata-analarǵa japyraqtar úlestirilip beriledi.Oǵan ata-ana ózin qyzyqtyratyn suraqtary nemese usynystary bolsa jazyp ketýge bolady.

Qurmetti ata-analar,Sizderge búgingi semınarǵa qatysqandaryńyz úshin raq-met aıtamyn.Sizder ózderińizge kerekti qorytyndy jasap,óz balańyzǵa úlgi bolasyzdar dep úmittenemin.Balalaryńyz sizderge qýanysh ákelsin, renjitpesin.

Oqýshylar senderge aıtatynym: asqar taýdaı ákeleriń, meıirimdi ájeleriń, ár úıdiń qu yrysy atalaryń, aımalaıtyn analaryń bar sender eń baqytty balasyńdar! Alla taǵala osyndaı baqytymyzdan aıyrmasyn!

(Árbir bala óz ata-anasyna, ata-ana óz balasyna tilekterin bildiredi)

Bala tárbıesinde shydamdy bolyp, óz balalaryńyzǵa jylýyńyzdy bere bilińizder! Sizdiń ósirgen balalaryńyz sizderdi ylǵıda qýantyp, qýanyshqa bóleı bersin! – deı otyryp, biz sizdermen qoshtaspaımyz, kelesi kezdeskenshe qosh, saý bolyńyzdar

Qurmetti ata-analar, ustazdar oqýshylar búgingi semınardy kóńildi bir ánmen aıaqtaıyq.

Án oryndalady.

Semınarǵa qatysqandaryńyzǵa kóp-kóp rahmet.

---