Oıýmen tústik jarysqa
Qyzylorda qalasy
№ 197 qazaq orta mektebi
beıneleý óneri pániniń muǵalimi
Álibekova Nurgúl Oryntaıqyzy
«Oıýmen tústik jarysqa»
Synyptan tys saıys sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardy qazaqtyń ulttyq oıý-órnek óneriniń erekshelikterimen tanystyrý, tól mádenıetin qasterleýge baýlý jáne olardyń ushqyr oı, ásemdik talǵam, belsendi biliktilik, sheberlikterin damytýǵa yqpal etý.
Kórneki quraldar: saıys taqyryby, óner jaıly naqyl sózder jazylǵan plakattar.
Qoldanylatyn ádister: suraq-jaýap, test, toppen jumys.
Pánaralyq baılanys: eńbek, ana tili, án-áýez.
Sabaqtyń barysy:
Kirispe: Qurmetti ustazdar men oqýshylar!
Qazaqtyń ulttyq mádenıetiniń eń baıyrǵy, asa qundy salasynyń biri – qolóneri, onyń ishinde oıý-órnek óneri bolyp tabylady. Ǵulama ǵalym Álkeı Marǵulannyń «Qazaqtar oıý-órnek áleminde ómir súredi», - dep aıtqanyndaı, qazaq halqyn aınala qorshaǵan zat, buıymdardyń qaı-qaısysyn alyp qarasaq ta, kez kelgeninen oıý-órnek óneriniń elementterin kóremiz. Sol oıý-órnekter ásemdik pen sándiktiń belgisi ǵana emes, sonymen birge ol halyqtyń arman-oıynyń, tilek-múddesiniń nyshany, osy turǵydan alyp qaraǵanda, oıý-órnekterdiń mazmundyq erekshelikteri san alýan.
Sondyqtan búgingi «Oıýmen tústik jarysqa» atty saıysta eki synyp oqýshylary ózderiniń oıý-órnek jaıly bilimi men biliktiligin, sheberligin synǵa salmaqshy.
1 júrgizýshi: «Oıýmen tústik jarysqa» saıysyna qosh keldińizder.
Saıys baǵdarlamasy:
1. «Atymda meniń syrym bar». Eki toptyń tanystyrýy.
2. «Oıý oıǵannyń oıy ushqyr».
3. «Kim bilgir?». Test suraqtaryna jaýap berý.
4. «Órnekpen bezendirý».
5. «Oıý ánmen áserli».
2 júrgizýshi: Saıysqa qatysýshy eki topty ortaǵa shaqyraıyq.
3 «a» synyby – «Sheberler» toby
3 «á» synyby – «Juldyzsha» toby
1 júrgizýshi: «Óner – taýsylmas azyq, jutamas baılyq» deıdi halyq danalyǵy. Qazaqtyń qolóneri de halyq danalyǵy. Babalarymyzdan qalǵan ónerdiń biri – oıý-órnek. Oıýlardy joǵaltpaı úırenip, ary qaraı damytý bizdiń mindetimiz.
2 júrgizýshi: Oıý-órnek degende, oıý-órnek,
Qoshqarmúıiz oıýy bolsyn ermek.
Kel, balalar saıysty biz bastaıyq.
Ádilqazy alqasyn tanystyryp,
Saıystyń baǵasyn bersin laıyq.
1 júrgizýshi: Saıysqa qatysýshy ádilqazy alqasyn tanystyryp óteıik.
2 júrgizýshi: Saıystyń alǵashqy baıqaýy – «Atymda meniń syrym bar» dep atalady. Baıqaýdyń sharty – top atynyń mán-maǵynasyn ashý.
«Sheberler» toby:
Top basshysy: Qazaq halqynyń qolóneriniń túri kóp. Atap aıtsaq, zergerlik, aǵash uqsatý, múıiz uqsatý, kilem toqý, kıiz basý, shı toqý, alasha toqý, keste tigý, oıý-órnek. Osy ulttyq qolónerimizdi ǵasyrlardan ǵasyrlarǵa jalǵastyrýshy, damytýshy – halyq sheberleri. Biz de ata murasyn jalǵastyratyn sheber bolamyz. Sondyqtan da bizdiń top – «Sheberler» toby.
1. Sheber bizdiń ájemiz,
Sheber bizdiń atamyz,
Sheber bolǵan babam da,
Biz de sheber bolamyz.
2. Buıymdar men zattardy
Sándeý úshin kórnekti .
Qıyn da bolsa qınalmaı,
Men de úırendim órnekti.
3. Oıa alsań oıý ádemi,
Úılessin oǵan kólemi.
Boıaýymen úndesken,
Oıý ásem túr-túspen.
4. Sálem berip «Juldyzǵa»,
Toptaǵy bar ul-qyzǵa.
Sáttilik, utys tileımiz,
Ozsyn samǵap shyń-quzǵa.
6.Oıýmen oı bólisip,
Ózińdi tanyt qalyspa.
Shat kóńil, kúlki, qýanysh,
Dostyq jeńsin jarysta.
«Juldyzsha» toby:
Top basshysy: Juldyzsha – qazaq halqynyń baıyrǵy órnek belgileriniń biri. Óıtkeni oıý-órnekter tek kórkemdik, sándik úshin ǵana qoldanylmaǵan, olar shartty beıneler arqyly halyqtyń ómirge degen talpynystaryn da tanytqan. Biz búgingi saıysta aspan bıiginen jarqyrap kórinip, qarsylastarymyzǵa, qonaqtarǵa juldyz nuryn tógeıik, qazaq ulttyq oıý-órnek túrleri de sansyz juldyzdardaı kóbeıip, túrlene bersin, eshqashanda jaryq sónbesin degen nıetpen tobymyzdy «Juldyzsha» dep atadyq.
1.Erte halyq ónerinde,
Órnek bolǵan – juldyzsha.
Odaqtyq keńes kezinde,
Belgi bolǵan juldyzsha.
2.Ónerdegi juldyzsha,
Tanytqan halyq tanymyn.
Oqýshy taqqan juldyzsha,
Kórseter oqý talabyn.
3.«Juldyzdy» taqty atam da,
Bolyp Eri Eńbektiń.
«Juldyzdy» taqty ájem de,
Ósirip on bir bóbekti.
4. Oıý oıyp oımaqty,
Sheberlikti shyńdaıyq.
Bilgir bolyp bilikti,
Janbaı juldyz tynbaıyq.
5. Oıý-órnek ónerin,
Jarystyrǵan ordaǵa
Ónerdi súıgen ul-qyzǵa,
Jalyndy sálem «Juldyzdan».
1 júrgizýshi:
Tuskıiz tórde ilingen,
Oıýy qandaı ádemi.
Órnegi ashyq bilingen,
Ulttyq buıym kádeli.
Qıý ońaı demeńder,
Oǵan da óner, oı kerek.
Bosqa maqtanyp júrmeńder,
Qıýǵa epti jan kerek.
Kelesi baıqaý «Oıý oıǵannyń oıy ushqyr» dep atalady. Top músheleri oıý oıyp jarysady.
2 júrgizýshi: Kelesi baıqaýymyz – «Kim bilgir?». Eki topqa test suraqtary beriledi. Top músheleri birlese test jaýaptaryn belgileıdi.
«Sheberler» toby
1. Synyqmúıiz oıýy neni bildiredi?
a) múıizdiń bir syńaryn bildiredi.
á) maldyń synǵan múıizine uqsaıdy.
b) buǵynyń múıizine uqsaıdy.
2. Ittaban oıýy qaı órnek túrine jatady?
a) ósimdiktik
á) geometrıalyq
b) janýarlyq
3. Geometrıalyq oıý-órnekke qaı oıý jatady?
a) qoshqarmúıiz
á) tumarsha
b) búrshik
4. Aspan álemine baılanysty órnek qaısysy?
a) shuǵyla
á) jilinshik
b) órkesh
5. Qustarǵa baılanysty oıý-órnekti ata.
a) botakóz
á) qusqanaty
b) balta
«Juldyzsha» toby
1. «Qoltyqsha» oıýy neni bildiredi?
a) baılyqty
á) qonaqjaılylyqty
b) eńbekti
2. Ósimdiktik oıý-órnekke qaı órnek jatady?
a) aıshyq
á) baldaq
b) búrshik
3. «Oıý-órnek» ataýy qaı sózden shyqqan?
a) jıvopıs
á) natúrmort
b) ornament
4. Janýar tektes oıý-órnek qaısysy?
a) ırek
á) syńarmúıiz
b) aıshabıbi
5. Jándikterge baılanysty órnekti ata.
a) órmekshi
á) qosdóńgelek
b) órkesh
1 júrgizýshi:
Oıý-órnek sándigi
Kózdiń jaýyn alady.
Bolmasa zat órneksiz,
Eshbir mánsiz qalady.
Endigi baıqaý sharty – sýret salý. Saıysqa túsken ónershiler berilgen buıymdy órnekpen bezendiredi.
2 júrgizýshi: Sońǵy baıqaý - án baıqaýy. Ol «Oıý ánmen áserli» dep atalady. Eki toptan eki oqýshy shyǵyp án oryndaıdy.
«Sheberler» toby – Aıbolat Aıjan «Jylaıdy japyraq» áni
«Juldyzsha» toby – Shaızada Aqbota «Ertegiler elinde» áni
1 júrgizýshi: Osymen «Oıýmen tústik jarysqa» atty saıysymyz óz máresine jetti. Saıystyń qorytyndysyn aıtýǵa sóz kezegin ádilqazy alqasyna bermekpiz.
Saıysqa qatysýshy toptardy marapattaý.
«Sheberler» toby – 75 upaı
«Juldyzsha» toby – 69 upaı jınady.
Toptar «Alǵys hattarmen» marapattaldy.
Muǵalimniń qorytyndy sózi.
«Oıý-órnek, quraq quraý – qazaqtyń keshegisi, búgingisi, erteńi» - dep Baýyrjan Momyshuly atamyz aıtqandaı, oıý oıýdy úırený, osy ónerdi jalǵastyrý senderdiń qoldaryńda.
Jas urpaq ómirli bolsyn,
Turmysy kóńildi bolsyn,
Ata-anaǵa meıirli bolsyn,
Aǵaıyn-týysqa peıildi bolsyn,
Óner-bilimge zeıindi bolsyn,
On saýsaǵynan óner tamǵan
Oıýshy bolsyn dep, - búgingi saıysymyzdy aıaqtaımyz.
№ 197 qazaq orta mektebi
beıneleý óneri pániniń muǵalimi
Álibekova Nurgúl Oryntaıqyzy
«Oıýmen tústik jarysqa»
Synyptan tys saıys sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardy qazaqtyń ulttyq oıý-órnek óneriniń erekshelikterimen tanystyrý, tól mádenıetin qasterleýge baýlý jáne olardyń ushqyr oı, ásemdik talǵam, belsendi biliktilik, sheberlikterin damytýǵa yqpal etý.
Kórneki quraldar: saıys taqyryby, óner jaıly naqyl sózder jazylǵan plakattar.
Qoldanylatyn ádister: suraq-jaýap, test, toppen jumys.
Pánaralyq baılanys: eńbek, ana tili, án-áýez.
Sabaqtyń barysy:
Kirispe: Qurmetti ustazdar men oqýshylar!
Qazaqtyń ulttyq mádenıetiniń eń baıyrǵy, asa qundy salasynyń biri – qolóneri, onyń ishinde oıý-órnek óneri bolyp tabylady. Ǵulama ǵalym Álkeı Marǵulannyń «Qazaqtar oıý-órnek áleminde ómir súredi», - dep aıtqanyndaı, qazaq halqyn aınala qorshaǵan zat, buıymdardyń qaı-qaısysyn alyp qarasaq ta, kez kelgeninen oıý-órnek óneriniń elementterin kóremiz. Sol oıý-órnekter ásemdik pen sándiktiń belgisi ǵana emes, sonymen birge ol halyqtyń arman-oıynyń, tilek-múddesiniń nyshany, osy turǵydan alyp qaraǵanda, oıý-órnekterdiń mazmundyq erekshelikteri san alýan.
Sondyqtan búgingi «Oıýmen tústik jarysqa» atty saıysta eki synyp oqýshylary ózderiniń oıý-órnek jaıly bilimi men biliktiligin, sheberligin synǵa salmaqshy.
1 júrgizýshi: «Oıýmen tústik jarysqa» saıysyna qosh keldińizder.
Saıys baǵdarlamasy:
1. «Atymda meniń syrym bar». Eki toptyń tanystyrýy.
2. «Oıý oıǵannyń oıy ushqyr».
3. «Kim bilgir?». Test suraqtaryna jaýap berý.
4. «Órnekpen bezendirý».
5. «Oıý ánmen áserli».
2 júrgizýshi: Saıysqa qatysýshy eki topty ortaǵa shaqyraıyq.
3 «a» synyby – «Sheberler» toby
3 «á» synyby – «Juldyzsha» toby
1 júrgizýshi: «Óner – taýsylmas azyq, jutamas baılyq» deıdi halyq danalyǵy. Qazaqtyń qolóneri de halyq danalyǵy. Babalarymyzdan qalǵan ónerdiń biri – oıý-órnek. Oıýlardy joǵaltpaı úırenip, ary qaraı damytý bizdiń mindetimiz.
2 júrgizýshi: Oıý-órnek degende, oıý-órnek,
Qoshqarmúıiz oıýy bolsyn ermek.
Kel, balalar saıysty biz bastaıyq.
Ádilqazy alqasyn tanystyryp,
Saıystyń baǵasyn bersin laıyq.
1 júrgizýshi: Saıysqa qatysýshy ádilqazy alqasyn tanystyryp óteıik.
2 júrgizýshi: Saıystyń alǵashqy baıqaýy – «Atymda meniń syrym bar» dep atalady. Baıqaýdyń sharty – top atynyń mán-maǵynasyn ashý.
«Sheberler» toby:
Top basshysy: Qazaq halqynyń qolóneriniń túri kóp. Atap aıtsaq, zergerlik, aǵash uqsatý, múıiz uqsatý, kilem toqý, kıiz basý, shı toqý, alasha toqý, keste tigý, oıý-órnek. Osy ulttyq qolónerimizdi ǵasyrlardan ǵasyrlarǵa jalǵastyrýshy, damytýshy – halyq sheberleri. Biz de ata murasyn jalǵastyratyn sheber bolamyz. Sondyqtan da bizdiń top – «Sheberler» toby.
1. Sheber bizdiń ájemiz,
Sheber bizdiń atamyz,
Sheber bolǵan babam da,
Biz de sheber bolamyz.
2. Buıymdar men zattardy
Sándeý úshin kórnekti .
Qıyn da bolsa qınalmaı,
Men de úırendim órnekti.
3. Oıa alsań oıý ádemi,
Úılessin oǵan kólemi.
Boıaýymen úndesken,
Oıý ásem túr-túspen.
4. Sálem berip «Juldyzǵa»,
Toptaǵy bar ul-qyzǵa.
Sáttilik, utys tileımiz,
Ozsyn samǵap shyń-quzǵa.
6.Oıýmen oı bólisip,
Ózińdi tanyt qalyspa.
Shat kóńil, kúlki, qýanysh,
Dostyq jeńsin jarysta.
«Juldyzsha» toby:
Top basshysy: Juldyzsha – qazaq halqynyń baıyrǵy órnek belgileriniń biri. Óıtkeni oıý-órnekter tek kórkemdik, sándik úshin ǵana qoldanylmaǵan, olar shartty beıneler arqyly halyqtyń ómirge degen talpynystaryn da tanytqan. Biz búgingi saıysta aspan bıiginen jarqyrap kórinip, qarsylastarymyzǵa, qonaqtarǵa juldyz nuryn tógeıik, qazaq ulttyq oıý-órnek túrleri de sansyz juldyzdardaı kóbeıip, túrlene bersin, eshqashanda jaryq sónbesin degen nıetpen tobymyzdy «Juldyzsha» dep atadyq.
1.Erte halyq ónerinde,
Órnek bolǵan – juldyzsha.
Odaqtyq keńes kezinde,
Belgi bolǵan juldyzsha.
2.Ónerdegi juldyzsha,
Tanytqan halyq tanymyn.
Oqýshy taqqan juldyzsha,
Kórseter oqý talabyn.
3.«Juldyzdy» taqty atam da,
Bolyp Eri Eńbektiń.
«Juldyzdy» taqty ájem de,
Ósirip on bir bóbekti.
4. Oıý oıyp oımaqty,
Sheberlikti shyńdaıyq.
Bilgir bolyp bilikti,
Janbaı juldyz tynbaıyq.
5. Oıý-órnek ónerin,
Jarystyrǵan ordaǵa
Ónerdi súıgen ul-qyzǵa,
Jalyndy sálem «Juldyzdan».
1 júrgizýshi:
Tuskıiz tórde ilingen,
Oıýy qandaı ádemi.
Órnegi ashyq bilingen,
Ulttyq buıym kádeli.
Qıý ońaı demeńder,
Oǵan da óner, oı kerek.
Bosqa maqtanyp júrmeńder,
Qıýǵa epti jan kerek.
Kelesi baıqaý «Oıý oıǵannyń oıy ushqyr» dep atalady. Top músheleri oıý oıyp jarysady.
2 júrgizýshi: Kelesi baıqaýymyz – «Kim bilgir?». Eki topqa test suraqtary beriledi. Top músheleri birlese test jaýaptaryn belgileıdi.
«Sheberler» toby
1. Synyqmúıiz oıýy neni bildiredi?
a) múıizdiń bir syńaryn bildiredi.
á) maldyń synǵan múıizine uqsaıdy.
b) buǵynyń múıizine uqsaıdy.
2. Ittaban oıýy qaı órnek túrine jatady?
a) ósimdiktik
á) geometrıalyq
b) janýarlyq
3. Geometrıalyq oıý-órnekke qaı oıý jatady?
a) qoshqarmúıiz
á) tumarsha
b) búrshik
4. Aspan álemine baılanysty órnek qaısysy?
a) shuǵyla
á) jilinshik
b) órkesh
5. Qustarǵa baılanysty oıý-órnekti ata.
a) botakóz
á) qusqanaty
b) balta
«Juldyzsha» toby
1. «Qoltyqsha» oıýy neni bildiredi?
a) baılyqty
á) qonaqjaılylyqty
b) eńbekti
2. Ósimdiktik oıý-órnekke qaı órnek jatady?
a) aıshyq
á) baldaq
b) búrshik
3. «Oıý-órnek» ataýy qaı sózden shyqqan?
a) jıvopıs
á) natúrmort
b) ornament
4. Janýar tektes oıý-órnek qaısysy?
a) ırek
á) syńarmúıiz
b) aıshabıbi
5. Jándikterge baılanysty órnekti ata.
a) órmekshi
á) qosdóńgelek
b) órkesh
1 júrgizýshi:
Oıý-órnek sándigi
Kózdiń jaýyn alady.
Bolmasa zat órneksiz,
Eshbir mánsiz qalady.
Endigi baıqaý sharty – sýret salý. Saıysqa túsken ónershiler berilgen buıymdy órnekpen bezendiredi.
2 júrgizýshi: Sońǵy baıqaý - án baıqaýy. Ol «Oıý ánmen áserli» dep atalady. Eki toptan eki oqýshy shyǵyp án oryndaıdy.
«Sheberler» toby – Aıbolat Aıjan «Jylaıdy japyraq» áni
«Juldyzsha» toby – Shaızada Aqbota «Ertegiler elinde» áni
1 júrgizýshi: Osymen «Oıýmen tústik jarysqa» atty saıysymyz óz máresine jetti. Saıystyń qorytyndysyn aıtýǵa sóz kezegin ádilqazy alqasyna bermekpiz.
Saıysqa qatysýshy toptardy marapattaý.
«Sheberler» toby – 75 upaı
«Juldyzsha» toby – 69 upaı jınady.
Toptar «Alǵys hattarmen» marapattaldy.
Muǵalimniń qorytyndy sózi.
«Oıý-órnek, quraq quraý – qazaqtyń keshegisi, búgingisi, erteńi» - dep Baýyrjan Momyshuly atamyz aıtqandaı, oıý oıýdy úırený, osy ónerdi jalǵastyrý senderdiń qoldaryńda.
Jas urpaq ómirli bolsyn,
Turmysy kóńildi bolsyn,
Ata-anaǵa meıirli bolsyn,
Aǵaıyn-týysqa peıildi bolsyn,
Óner-bilimge zeıindi bolsyn,
On saýsaǵynan óner tamǵan
Oıýshy bolsyn dep, - búgingi saıysymyzdy aıaqtaımyz.
You Might Also Like
