InfoHub Logo

1972 jyly Ken Keıs bestseller bolǵan «Handbook to Higher Consciousness» («Joǵary sanaǵa aparar jol») atty kitap jazdy. Onda sanaly bolýdy jetildirýge qatysty kóptegen keńester jazylǵan. Olardyń kópshiligi praktıkalyq ádister, sondyqtan olardy birden qoldana berýge de bolady.

Vıkıpedıanyń anyqtamasyna sáıkes, ózindik sana-sezim — bul sýbektiniń basqa sýbektilerden, jalpy álemnen bólek, ózin-ózi tanýy; bul adamnyń obektıvti álemmen jáne sýbektıvti álemmen (psıhıkamen) óziniń ómirlik mańyzdy qajettilikteriniń, oı-pikiri men seziminiń, ýájderi men ýaıymdarynyń, ınstınktisiniń ózara árekettestigin sezinýi. Ózindik sana-sezim — bul adamǵa qanmen beriletin qasıet emes, ol damýdyń ónimi. Demek ony shynymen jetildire alasyz. Muny isteýdiń keńesteri men joldary:  

1. Ómirińizdegi eń ózekti másele — aqyl-oıyńyzdy qalaı paıdalanatynyńyz.

2. Baqytty bola alý úshin sizde (kez kelgen ýaqytta) barlyǵy jetkilikti. Sizdi baqytsyz etetin nárseler — sanańyzda qalyptasqan shablondar ǵana.

3. Basqa adamdardy ózi úshin joǵary sana-sezimdi izdeý barysynda júrgen tirshilik ıesi retinde qarastyryńyz.

4. Álemdi sizge barlyq muqtajdyǵyńyzdy qanaǵattandyrý úshin jaralǵan tamasha meken dep túsinińiz.  

5. Renjigende nemese bireýdi qorlaǵan kezde álemdegi azabty artyrý úshin úles qosqan bolasyz. 

6. Baqytyńyz adamnyń barlyǵy sizdiń qalaýyńyzdy oryndaǵandyǵymen túzelmeıdi.

7. Táýeldilikten qutylyńyz, sebebi táýeldilik sizdi baqytsyz etedi.  

8. Jabyqqan kezińizde táýeldilikten qutylsyn dep ómirdiń ózi meńzeıdi.  

9. Tańdaý men táýeldiliktiń ara-jigin ajyrata bilińiz. Táýeldilik — bul tym az ýaqyttyq rahatty, jeńildikti nemese nemquraılyqty seziný. Eger táýeldilik qanaǵattandyrylmasa, siz emosıonaldyq stressti sezinesiz. Al tańdaýyńyz oryndalmasa, siz emosıaǵa berile qoımaısyz, ıaǵnı oǵan nemquraılyq tanytqan bolasyz. Al oryndalǵan jaǵdaıda — baqytyńyzdy eseleri anyq.

10. Ózińizge emosıonaldyq talaptardy tek tynys alý úshin qajetti aýa, ashyqqanda kerekti tamaq, jaýraǵanda panalaıtyn baspana sekildi fızıkalyq qajettilikter úshin ǵana oryndaýǵa ruqsat etińiz.

11. Eger kir jýǵysh mashınańyz isten shyǵyp, al siz jumys isteıtin aspaptarǵa táýeldi bolsańyz, qatty jabyǵyp, qapalanyp qalaryńyz anyq. Eger sizdiń tańdaýyńyz quraldardyń jaqsy jumys isteýi bolsa, kir jýǵysh mashına synǵan kezde, onsyz da máz emes jaǵdaıǵa qajetsiz emosıalaryńyzdy qosyp, máseleni odan ári ýshyqtyrmas edińiz.

12. Bir sekýnd, bir mınýt nemese bir saǵattan keıin bolatyn nárseni ózgerte alýyńyz múmkin, biraq bolyp jatqan nárseni ózgertý úshin qaýqaryńyz jetpeıdi. Qazir isińiz ońǵa baspaı jatsa asa qamyqpańyz. Bárin jaqyn arada ózgerte alasyz.

13. Kóligińizdiń dóńgeleginiń jeli shyqqan bolsa, bul sizdiń ómirińizdegi jaı ǵana bir keleńsizdik ekenin túsinip, kónigesiz. Dóńgelegińiz búlindi, biraq bul ómirdiń tynyshtyǵyn da buz degendi bildirmeıdi. Sondyqtan, sabyr saqtaı otyryp keleńsizdikti sheshý úshin qajetti áreketterdi jasańyz.

14. Táýeldilikten bas tartý — ózin baqytsyz sezinýdi toqtatatyndaı etip sanańyzdy qaıta baǵdarlamalaý degendi bildiredi.

15. Kez kelgen kólemdegi aqshadan lázzat ala alatyn bola bastaısyz, biraq baqytyńyz ámıanyńyzdyń qalyńdyǵyna baılanyp qalmaıdy.

16. Biz dúnıelerdi naqty ózindeı kóre almaýymyz múmkin, sebebi ár adam dúnıeni óziniń oı-órisine baılanysty kóredi. Barlyq sezinimdik kiristerińizdi únemi tolytyp tastaıtyn kóp kólemde kelgen aqparattardyń aǵynyn óńdeýińizge baılanysty, sizdiń qumarlyqtaryńyz da ózgerip otyrady.

17. Sanańyzdyń aǵymyn «qazirgi sátke» ıkemdeý barysynda, alańdaýshylyq, renish, mazasyzdyq, qorqynysh, ashýlaný, jáne t.b. sezimerdi týdyratyn qumarlyqty baıqaısyz. Osylaısha, árbir jaǵymsyz emosıany sananyńyzdy damytatyn múmkindik retinde paıdaǵa asyrasyz. 

18. Ómirińizdegi barlyq nárse «qazirgi máńgilik sát» bolyp esepteledi, sonymen qatar osy sáttegi tájirıbe sizdiń sanańyzdaǵy baǵdarlamalaý arqyly paıda bolady.

19. Tánińiz ben aqylyńyzdy, sondaı-aq adamdar men sizdi qorshaǵan zattardy ishki jan-dúnıeńizdiń eń tynysh jerinen baqylap kórińiz. Muny baıqaǵan sátte, ómir ózenimen baıaý júzý úshin ne isteý kerek ekenin túsinetin uǵym paıda etesiz.

20. Sizdiń sanańyz emosıonaldyq kúızelisten qutylǵan jaǵdaıda ǵana naǵyz tıimdi ózgerister jasaı alasyz. 

21. Ómirińizdiń dál qazirgi sátine kóńil burǵanda, sizge ómirden tolyq lázzat alý úshin barlyǵy da jetkilikti ekenin baıqaı bastaısyz. Ózińizdi únemi baqytty sezinbeýińizdiń bir ǵana sebebi bar — ózińizdegi joq nárseni qalaıtynyńyz.

22. Ár kóńilińiz tolmaǵan sátte, emosıalaryńyz aınalańyzdaǵy adamdardyń nemese zattardyń sizdiń kózqarasyńyzǵa ne sizdiń oılaý tásilińizge sáıkes kelmeıtinin sizge bildiredi.

23. Siz «ózińdi ıtermeleý» kerektigin túsingenińizde «álemdi ıtermeleýdi» doǵarasyz. Bir ǵulama aıtqandaı: «sizdi eshteńe renjitýge tyryspaıdy. Siz tek renjýli bolǵandyqtan ǵana renjýlisiz».    

24. Eger aınalańyzdaǵylar sizge iltıpatpen, sanaly qarym-qatynas jasaǵanyn qalasańyz, osylaı jasaýlaryna kómektesetin áreket jasańyz.

25. Oqıǵalardy sol kúıi qabyldaý — bolyp jatqan jaǵdaıǵa kónikkendigińizdi bildirmeıdi. Bul osy sátte oryn alǵan jaǵdaıdyń saldarynan týǵan emosıonaldyq yńǵaısyzdyqty sezinýińizge jol bermegenińizdi bildiredi.

26. Ómirińizdiń syrtqy jaǵdaılary ózińizdi qaýipsiz nemese qaýipti sezinýińizge májbúr etpeıdi. Máselen, bireýler aqshasy bolmaǵanymen ózin qaýipsiz sezinýi, al endi basqany bankte mıllıon dollary bolsa da senimsizdik mazalaýy múmkin. Sizdiń qaýipsizdik nemese senimsizdik sezimderińiz sizdiń emosıonaldyq programmalanýyńyzben baılanysty bolmaq.

27. Kóptegen adamdar baqytty áser arqyly, ıaǵnı tamaqtyń dámi, mýzykanyń dybysy, fılm men pesalardan alǵan lázzat nemese úıde erekshe jaıly orta jasaý jáne t.b.-dan izdeıdi. Sezý nemese áser arqyly baqyt izdeý — sezim nemese áserdi qaıta-qaıta izdeýge májbúrleıdi. Bul rette olarsyz ózińizdi baqytsyz sezinetinińiz anyq.

28. Óz sana-sezimińizdi túısine alasyz. Barlyq oılaryńyz, emosıalaryńyz proeksıalanǵan basyńyzdyń ortasynda turǵan ekrandy elestetip, sol ekrandy baqylap otqanǵa aınalyńyz. Ram Dass (psıholog, ǵylymı qyzmetker, jazýshy) aıtqandaı: «Baqylaýdan basqa eshteńesi bolmaǵan sanańyzdyń eń tynysh buryshtarynan óz sahnańyzdy baqylańyz».

Sondaı-aq kitapta sanaly bolý úshin únemi ózińizge qoıýǵa bolatyn suraqtardyń birneshe mysaly bar:  

— Qazir ne bolyp jatyr? (jaı ǵana faktilerdi kórsetińiz: ne, qashan, qaıda, kim jáne qalaı)  

— Men qazir qandaı naqty emosıany sezinemin?

— Men dál qazir ózime ne dep jatyrmyn?

— Qazir meniń denemde qandaı aýyrsyný nemese kúızelis paıda bolýda?  

— Meniń kelbetim men túrim qandaı?

— Ózimdiki durys, basqalardiki burys ekenin dáleldeý úshin meniń mıymdy ne otaldyrýy múmkin?

—  Men ishki álemimdi rettep, emosıalarymdy ózgertýdiń ornyna syrtqy álemde ne ózgertýge tyrysyp júrmin?

—  Nápsim qandaı jalǵan qorshaýdy saqtaýǵa tyrysyp júr? Qandaı betperde kıip júrmin?

— Soǵan uqsas jaǵdaıdy bastan ótkergen saıyn meni qamyqtyratyndaı, ótken shaqta qandaı oqıǵa bolǵan edi?  

— Men ómirimdegi oqıǵalarǵa avtomatty túrde jaýap berýdi toqtatqym keledi me?

— Men dál osy sátte neden bas tartamyn?

— Ózim týraly qandaı oılardy qabyldamaımyn?

— Men bul jaǵdaıǵa qatysty neni qabyldamaımyn?

— Men úshin adam nemese jaǵdaı qandaı qaýip tóndirip tur?

— Bolýy múmkin eń jaman nárse ne?

— Baqytty bolýym úshin álemnen ne talap etip turmyn?

— Men osy jaǵdaıdy qabyldap, baqytty bolyp qala alamyn ba?

— Meniń úligim qaısysy:  «Men qandaı bolýym kerek», «Men qandaı bolýǵa mindettimin» nemese «men qandaı bolýǵa májbúr boldym»

— Maǵan qaı úli qajet?

Sáttilik!

Oqýǵa keńes beremiz:

Emosıonaldyq ıntellekt deńgeıiniń tómendigin qalaı anyqtaýǵa bolady

Bizdiń psıhıkamyzdyń jumysy týraly qyzyqty 4 fakt

Zerdeńizdi damytatyn paıdaly 7 daǵdy

Qarabaıyr oılaý sheńberinen qalaı shyǵýǵa bolady

Basqalardyń oıyna óte táýeldi ekenińizdiń 10 belgisi

---