InfoHub Logo

Qazaqstannyń jalpy ishki ónimi 2020 jyldyń alǵashqy bes aıynda 1,7%-ǵa tómendedi – koronavırýstyq pandemıanyń elimiz úshin alǵashqy nátıjelerin osylaısha qysqasha sıpattaýǵa bolady. JİÓ-niń tómendeýi «bar bolǵany» 0,9%  

Sonymen qatar,ekonomıkalyq ahýal bolǵan soń túrli boljamdyq baǵalaýlar bolǵany ras. Mysaly, Azıa damý banki buǵan deıin el ekonomıkasynyń ósimin 1,8%-ǵa boljasa, maýsym aıynda boljamdy ózgertip, birden 1,2%-ǵa tómendeıdi dep boljaǵan.

Negizgi soqqy munaı-gaz salasyna tústi: shıkizat naryqtaryndaǵy baǵalar 1990 jyldardan bergi eń kúshti quldyraýdy kórsetti. Bul oqıǵanyń saldary S&P reıtıńtik agenttiginiń málimeti boıynsha JİÓ-niń 15%-ǵa jýyǵyn munaı-gaz sektory quraıtyn Qazaqstan ekonomıkasyn elemeýge bolmaıdy. Bunyń bul salaǵa áser etkeni sonsha, iri oıynshylar keńselerindegi qyzmetkerlerdi ońtaılandyrýǵa májbúr boldy, al «QazMunaıGaz» IPO-ny keıinge qaldyrýǵa májbúr boldy.

Bıznestiń basqa salalaryndaǵy jaǵdaı budan jaqsy emes, óıtkeni kóptegen kompanıalar, eń aldymen, qyzmet kórsetý salasynda, karantın kezinde jumys isteı almady. Shashtarazdar men qoǵamdyq tamaqtandyrý oryndarynyń jumysy mamyrdyń sońy – maýsymnyń basynda ǵana birte-birte qalpyna kele bastady, temirjol jáne áýe jolaýshylar tasymaly da eki aıǵa jýyq «toqyraýdan» keıin qaıta jandandy.

Qazaqstannyń iskerlik ahýal ındeksi 2020 jyldyń mamyr aıynyń sońynda -13,7 boldy. Al «mınýsta» bolsa da, bul ındeks -31,6 bal bolǵan sáýirmen salystyrǵanda ósim. Basqasha aıtqanda, ekonomıka birte-birte jandanýda, biraq onyń ári qaraı qalaı damıtyndyǵy jáne  bar álemde naryqta qalaı jumys isteý kerek ekenin aıtý áli qıyn - bul máselede áli de konsensýs joq.

Mysaly,toqsandyq JİÓ kórsetkishi ósý qarqyny 8 aıda -3,0%-dan mınýs 2,8%-ǵa deıin jaqsardy, qańtar-qyrkúıekte naqty sektorda oń ósim 2,2% bolyp, jedeldedi», – dep málimdedi 13 qazandaǵy Úkimet otyrysynda Ulttyq ekonomıka mınıstri Rýslan Dálenov.

Qazaqstan árqashan fıskaldyq turaqtylyq pen memlekettik qaryzdyń qaýipsiz deńgeıinde berik ustanymǵa ıe boldy.  Degenmen, ótken jáne bıylǵy jyly ekonomıkaǵa búdjetten túsetin fıskaldyq ımpúls aıtarlyqtaı ósti. Daǵdarysqa qarsy pakettiń edáýir bóligi Ulttyq qordan 2019 jylǵy 2,2 trıllıon teńgeden 2020 jyly 4,7 trıllıon teńgege deıin ósken transfertter esebinen qarjylandyryldy.  Bıyl Ulttyq qordan taǵy da 4,550 trıllıon teńge bólindi. Osylaısha, fıskaldyq qoldaý sharalaryn keńeıtý nátıjesinde bolashaqtaǵy shyǵystardyń qysymyn jeńildetý úshin qajetti búdjettik keńistik qysqarýda, bul jalpy álemdik trendke sáıkes keledi. Qazirgi ýaqytta Úkimet 2030 jylǵa deıingi memlekettik qarjyny basqarýdyń jańa tujyrymdamasyn ázirleýde. Makroekonomıkalyq turaqtylyqty qamtamasyz etý aqsha-nesıe jáne fıskaldyq saıasatty, sondaı-aq qarjy sektoryn damytý saıasatyn tıimdi úılestirýdi talap etedi-, dedi Ábilqasymova.

Onyń aıtýynsha, ekonomıkany qalpyna keltirý sonymen qatar pandemıa kezindegi jaǵymsyz saldardy azaıtý úshin memlekettiń aýqymdy qarjylyq jáne qarjylyq emes sharalarymen baılanysty. Bıyl da kóptegen sharalar jalǵasyn tapty. Bul rette qysqa merzimdi damý mindetterinen basqa júıeli reformalar júrgizilýde, onyń aıasynda Qazaqstannyń 2025 jylǵa deıingi jańa Ulttyq damý jospary men orta merzimdi perspektıvaǵa arnalǵan Ulttyq jobalar qabyldandy.

Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ

Jýrnalısıka fakúlteti

Jýmabaeva Raıhona

---