InfoHub Logo

Shymkent qalasy
№2 «Avısenna» kópsalaly medısınalyq kolejiniń
Farm – 23 -18q top stýdenti  Asan Aıan Ábdisattaruly
Ǵylymı jetekshisi: Aıtenova Nurgýl Ydyrysqyzy

Propan, S₃N₈ – gaz tárizdi qanyqqan kómirsýtek; tússiz, ıissiz, joıǵysh gaz, molek. m. 44, balqý t – 187°S, qaınaý t – 42,1°S. Aýamen 2,1 – 9,5%-daı (kólem boıynsha) qospasynda qoparylys beredi.

Propan (lat. propanum), C₃H₈ – alkandar synybynyń organıkalyq zaty. Tabıǵı gazda ustalady, munaı ónimderiniń krekıngi kezinde, ilespe munaı gazyn, ártúrli hımıalyq reaksıalar kezindegi janama ónim retinde "maıly" tabıǵı gazdy bólý kezinde paıda bolady. Taza propan ıisi joq, biraq tehnıkalyq gazǵa sıgnaldyq ıisi bar komponentter qosylýy múmkin. Kómirsýtekti gazdardyń ókili retinde órt jáne jarylys qaýpi bar. Ýyttylyǵy az, biraq ortalyq júıke júıesine zıandy áser etedi. Ýlaný, qusý, ólimmen aıaqtalýy múmkin.

Fızıkalyq qasıetteri

Tússiz gaz ıissiz. Sýda óte az erıdi. Qaınaý núktesi -42,1 °C. qatý núktesi -188 °C.bý konsentrasıasy 1,7-den 10,9% - ǵa deıin bolǵan kezde aýamen jarylys qaýipti qospalar túzedi. 2.gaz týrbınaly qondyrǵynyń jylýlyq súlbesi: 1. gaz týrbınaly qondyrǵynyń jylýlyq súlbesi; 2. gaz týrbınaly qondyrǵynyń jylýlyq súlbesi; 3. gaz týrbınaly qondyrǵynyń jylýlyq súlbesi; 4. gaz týrbınaly qondyrǵynyń jylýlyq súlbesi; 5. gaz týrbınaly qondyrǵynyń jylýlyq súlbesi; 6. gaz týrbınaly qondyrǵynyń jylýlyq súlbesi; 7. gaz týrbınaly qondyrǵynyń jylýlyq súlbesi; 8. gaz týrbınaly qondyrǵynyń jylýlyq súlbesi.

— Qalypty jaǵdaıda gaz fazasynyń tyǵyzdyǵy = 2,019 kg/m3.

— 15°S temperatýrada gaz fazasynyń tyǵyzdyǵy = 1,900 kg/m3.

— Janý jylýy = 48 MDj/kg.

Hımıalyq qasıetteri

Alkandardyń basqa ókilderiniń qasıetterine uqsas (degıdrırleý, hlorlaý jáne t. b.)

Joǵary baǵaǵa qaramastan, propan kóp jaǵdaıda tabıǵı gazǵa (metanǵa) yńǵaıly, óıtkeni metanǵa qaraǵanda bólme temperatýrasynda jáne salystyrmaly tómen qysymda (12-15 atm) suıyltylady, al bólme temperatýrasynda metan suıyltylmaıdy jáne ony Syǵylǵan joǵary qysymda (200-250 atm) saqtaýǵa týra keledi. Sondyqtan propanǵa arnalǵan balondar metannan áldeqaıda jeńil jáne arzan, jáne quramynda áldeqaıda kóp gaz bar (mysaly, 50 lıtrlik metandy balon salmaǵy 55 kg jáne 9 kg gazdy syıdyrady, al propan osyndaı kólemi 19 kg jáne 22 kg gazdy syıdyrady, sonymen qatar metan balony 3-4 ese qymbat. Kompozıttik balondar 2-3 ese jeńil, biraq taǵy birneshe ese qymbat). Bul propandy saqtaý jáne tasymaldaý úshin áldeqaıda yńǵaıly etedi, sondyqtan propan (nemese onyń Býtanmen qospasy) tasymaldanatyn gaz jabdyǵyn (tasymaldanatyn gaz plıtalary, shatyr jumystaryna arnalǵan gaz shilterleri jáne t.b.) avtomobıl otyny retinde qosý úshin, sondaı-aq shaǵyn shalǵaıdaǵy eldi mekenderdi nemese tabıǵı gaz qubyryn salý ekonomıkalyq turǵydan tıimsiz bolatyn jekelegen ǵımarattardy gazdandyrý úshin keńinen qoldanylady.

Propan qoldanylady:

— Zaýyttar men kásiporyndarda gaz jalyn jumystaryn oryndaý kezinde:

— daıyndaý óndirisinde;

— metal synyqtaryn kesý úshin;

— jaýapsyz metal konstrýksıalaryn dánekerleý úshin

— Jabyn jumystary kezinde.

— Bıtým men asfáltty qyzdyrý úshin jol jumystary kezinde.

— Tasymaldanatyn elektr generatorlarǵa otyn retinde.

— Qurylystaǵy óndiristik úı-jaılardy jylytý úshin.

— Óndiristik úı-jaılardy jylytý úshin (fermalarda, qus fabrıkalarynda, jylyjaılarda).

— Tamaq ónerkásibindegi gaz plıtalary, sý jylytý kolonkalary úshin

— Turmysta

— úı jáne joryq jaǵdaılarynda tamaq daıyndaý kezinde;

— sýdy jylytý úshin;

— shalǵaıdaǵy úı — jaılardy-jeke úılerdi, Qonaq úılerdi, fermalardy maýsymdyq jylytý úshin;

— qubyrlardy, jylyjaılardy, garajdardy jáne basqa da sharýashylyq qurylymdardy gazben dánekerleý beketterin paıdalana otyryp dánekerleý úshin.

— Sońǵy ýaqytta avtomobıl otyny retinde keńinen qoldanylady, óıtkeni benzın arzan jáne ekologıalyq qaýipsiz.

Ashyq qyzyl tústi metal balondarda jáne polımerli-kompozıtti balondarda saqtalady jáne tasymaldanady (gelıı úshin qońyr balondarmen shatastyrmaý)

Hımıa jáne tamaq ónerkásibi

Hımıa ónerkásibinde propılen, polıpropılen óndirisi úshin shıkizat alý úshin qoldanylady.

Eritkishterdi óndirý úshin bastapqy shıkizat bolyp tabylady.

Propellent retinde qoldanylady.

Propan tamaq ónerkásibinde E944 azyq-túlik qospasy retinde tirkelgen.

---