InfoHub Logo

Balalyq shaq Taldy aýylynda ótti. Tabıǵaty sheberlikpen úılestirilgen, jomarttyqpen berile salynǵan tańǵajaıyp kórikti, janǵa jaıly ásem jerdiń biri der edim. Tabıǵat tósinde syldyrlap aqqan aqtuma móldir bulaq, jasyl jelekti kórkem quraq, asqar taý, syńsyǵan baý men sarqyraǵan móldir taza ózen boıynda asyr salyp oınap óstik. Qaıran, sol baqytty, alańsyz kúnder-aı deseńshi... Esime tússe eriksiz ezýime kúlki jıyrylatyn kezder jıi bolyp turady.

Balalyq shaqta qyzyqty este qalǵan bir oqıǵamen bóliseıin dep otyrmyn.

Kúnige asyr salyp oınap, keshke eshteńeni sezbeı erte uıyqtap qalyppyn. Úıdegilerdiń sóılegen daýysynan oıanyp kettim. Kózimdi tyrmalap ashyp, as bólmege qaraı jyljydym. Saǵatqa qarasam, keshki on. As bólmede anam men ákem keshki sháıin iship otyr. Eki sińlim de kúnige uzaq oınaǵannan sharshap, pysyldap uıyqtap jatyr. Ákem meniń uıqymnan turǵanymdy kórdi de:

— Jankabaı, júrshi saǵan birdeńe kórsetem, — dedi. Men uıqyly oıaý, eshteńe túsinip turǵanym joq.  Anam jymyń-jymyń etedi.

— Ne nárse kórsetpekshisiz? — dep, ákemniń artynyn ere berdim.

Dálizge qaraı bet aldyq, ákem bólmeniń jaryǵyn jaqty. Óz kózime ózim sene almadym. Túsim ba, óńim ba dep eshteńe aıyra almaı biraz turdym. Kózimdi jaqsylap ýqalap taǵy qaradym. Óńim sekildi. Dáliz, esik aldy tolǵan qarbyz! Kóp qarbyz, sansyz qarbyz. Aıaq alyp júretin jer joq. Bul qarbyzdar qaıdan kelgen?  Fantasıka shyǵar dedim...

Qaraǵandy jaq salqyn, qarbyz óspeıdi. Úıdegiler qalaǵa bazarǵa barǵanda ǵana qarbyz jeıtinbiz. Aıyna 2-3 ret qarbyz jesek biz úshin úlken meıram bolatyn. Bes mınýttaı tań qalyp turdym. Ákem men anam ishek sileleri qatyp kúlip jatyr. Sóıtsem, men uıyqtap jatqanda, oqıǵa bylaı bolǵan eken.

Aýyl Almaty tas jolynyń boıynda ornalasqan. Kókónis pen jemis tasıtyn kamazdar jolda aǵyp jatady. Sol kúni keshke ákem joq maldy izdep jaılaýǵa ketedi. Úı jol boıynda ornalasqan, shaǵyn dúkenimiz bolatyn. Dúkennen jolǵa qajet zattaryn almaqshy bolyp esik aldyna bir kamaz fýrgonymen kelip toqtaıdy.

Saýdasyn jasap turyp, anam men kamaz júrzizýshisi sóılesip ketedi.

— Fýrgonnyń ishinde ne bar?

— Qarbyz!

— Qaı jaqtyń qarbyzdary?

— Túrkistan.

— Ol jaqtyń qarbyzdary óte dámdi dep estigem...

— Dál solaı, táte, qarbyz satyp alyńyz!

— Qarbyzyń qanshadan?

— Kılogrammy 15 teńge, qansha qarbyz kerek sizge?

— Mmmm, jaqsy. Eki-úsh qarbyz alsam alaıyn onda... Barlyq qarbyzyń qansha turady?

— Barlyq qarbyz?

— Iá, barlyq qarbyzyń qansha turady?

— Barlyq qarbyzdy qaıtpekshisiz?

— Qyzyq bolǵan soń surap turmyn.

— Bir kamaz qarbyzdy almaıtyn shyǵarsyz...

— Balalardy qarbyzǵa armansyz toıdyrsam ba degem.

— Táte, jaqsy qaljyńdaıdy ekensiz...

— Qaljyńdap turǵanym joq

— Bir fýrgon qarbyzdy shynymen de satyp alasyz ba?

Júrgizýshi anama qarasa, anam qaljyńdap turǵan adamǵa uqsamaıdy. Ekeýi biraz saýdalasyp, aqyry ákemniń asyl tuqymdy 2 qoshqaryna kelisedi. Ol eki qoshqardy ákem qoılardyń sanyn kóbeıtem dep ádeıilep aýylǵa satyp ákelgen edi. Olardyń bir kamaz qarbyzǵa aıyrbastylyp ketetinin kim bilgen. Tórt tuıaǵy býylǵan eki qoshqar, janarlary esik aldyndaǵy qarbyzdarǵa túsip, jaýtańdaǵan kúıi, bos kamazdan oryn alyp, aýylmen qoshtasyp kete beredi.

Ákem úıge kelse, esik aldy, dáliz tolǵan qarbyz. Saraıda eki qoshqary joq... Mán-jáıdi bilgen soń, kúlip jiberedi. Bir jaǵynan balalar qarbyzǵa toıar dep, bir jaǵynan eki asyl tuqymdy qoshqaryn qımaı, bir jaǵynan anamnyń bul qylyǵyna qaıran qalyp biraz júredi.
Tańerteń bul jańalyqty barlyq aýyl estıdi. Esik aldy men dáliz tolǵan qarbyz. Bizdiń úı qarbyz kórmesi sekildi. Qaptaǵan qarbyzdy kórýge búkil aýyl keldi. Bári ań-tań...

Bul qarbyz endi ońaılyqpen bitedi ma? Barlyq aýylǵa tarattyq. Aıaq jaǵynda buzaý, qoshaqan, kúshikter de anamnyń arqasynda qarbyzǵa qaryq boldy.

Ýaqyt zyrǵı berdi. Shilde aıy bitti, artynan  tamyz keldi. Qarbyz armansyz jelinip jatyr. Qyrkúıek keldi, sabaq bastaldy. Sabaqtan kele sala túski as ornyna qarbyz jeımiz. Qazan  keldi. Dalaǵa qar jaýdy.  Álgi qarbyz biter emes.  Keıde úıge pesh keshteý jaǵylatyn, bizge báribir. Tońyp, dirildep otyryp, qarbyzdy jeı beremiz. Bir jaqsysy anam ońtústiktiń týmasy bolǵannan soń shyǵar, qarbyzdy qalaı saqtaý kerek ekenin jaqsy biletin. Bireýin de shiritpedik.

Bir kúni ákem yza boldy.

— Myna qarbyz qashan bitedi, kózin qurtyńdarshy? — dep ashýlandy.

Sol kúni sońǵy qarbyz jelindi. Dalada qar jatyr, kún sýyq. Ákem myna qarbyz bitti dep qýanyp júr. Qarbyzǵa armansyz toıdyq dep biz júrmiz. Keremet este qalǵan qarbyzdy jaz boldy.  

Bolǵan oqıǵa

Janna Ibraeva

---