InfoHub Logo

On toǵyzynshy ǵasyr men jıyrmasynshy ǵasyr aralyǵynda Jetisýdaǵy naıman-sadyr, mataı elin bılep-tóstegen dańqty adamdardyń biri Turysbek eken. Ol óz dáýirinde «aq degeni alǵys, qara degeni qarǵys» deıtindeı dárejege jetipti. «Birjan sal men aqyn Saranyń kezdesýi Turysbektiń aldynda bolyp edi» deıdi sol eldiń kóne qarttarynyń biri, Árip aqynnyń serigi Ábizıuly Jákeı aqsaqal.

Saryarqa jerimen, ondaǵy el jaqsylarymen tanysý úshin Turysbek birde Atbasardyń jazǵy jármeńkesine barady. Turǵyn el ony úlken qurmetpen qarsy alady. Eki-úsh úı tigip, arnaıy qonaqasy daıarlaıdy. Eldiń bilikti adamdary, zıaly aqsaqaldar kezekpe-kezek qurmetti meımanǵa sálemdesýge kelip turady.

Atyǵaı, qaraýyl tobyn sol elderdiń dańqty adamdary Tutanuly Qarabatyr men Báýbekuly Maǵzum myrzalar bastap keledi. Ekeýiniń aty-jónin bilgennen keıin, syrtqy sıpatyna qarap, Turysbek olarǵa qatal syn taǵady:

— Etegine qarap, jer shuqyǵan jigit el bılep, ne jarytar deısiń, — dep syn taǵady Qarabatyrǵa, — qabaǵy tym qalyń eken, elge jaqsylyǵynan zabytasy kóp bolar, — dep baǵalaıdy Maǵzumdy.

Qozǵan, Qaqsal tobyn bastap, burynǵy ádetinshe sándi kıinip kelgen Sárkeuly Janbaı (Jamankóz) myrzany da batyl synaıdy:

— Shińkildegen áıel daýysty, qyzteke jigit te el bıleı me? — dep ásem kıingenin unatpaıtyndyǵyn baıqatady. Qýandyq, Súıindik tobyn bastap ataqty Janaıdaruly Meıram myrza keledi. Onyń túsi sary, kózi kók bolatyn. Sol beınesine qarap Turysbek:

— Aǵamyz joryqta kóp júredi deýshi edi, jeńgemiz uıqysyrap ketken bolar ma, — deıdi.

Turǵyn el adamdary Turysbektiń bul óreskel synyna qatty narazy bolady, syı-sıapattyń bárin toqtatyp, ózin masqaralap qýyp jiberýge árekettenedi. Sonyń ońaı amalyn izdeıdi. El bıleý isine qatysa bastaǵan jas jigit, Qozǵan ishinde qadirli aqsaqal Shormannyń balasy Berkinbaı yzaly kópshilikten ózin Turysbekke sálemdesýge jiberýin ótinedi.

Berkinbaıdyń usynysy boıynsha bir top adam Turysbekke sálemge barady. Úlkender tórge jaǵalaı otyrǵanda Berkinbaı bosaǵa jaqta aıaǵyn kósilip, shyntaqtap jatady. Tórdegiler men jaǵalaı tanysa kelip, Turysbek:

— Ana bir kúlge aýnaǵan esekteı sulap jatqan kórgensiz, ádepsiz jigitiń kim? — dep suraıdy. Tanystyryp otyrǵan adam:

— Shorman aǵamyzdyń balasy Berkinbaı myrzamyz ol, — dese, Turysbek:

— Jaqsydan jaman týady, azyp týǵan sumdardyń biri deseshi, — deıdi.

Janynda otyrǵandar:

— Birdeme demeısiń be? — dep Berkinbaıdy túrtpekteıdi.

— It te maltıdy, Turysbek te maltıdy. Turysbek maltıdy eken dep, men de maltıyn ba? — deıdi Berkinbaı zildi daýyspen. Turysbek lám deı almaıdy, dereý atyn jektirip, taıyp beredi.

---