InfoHub Logo

Nur-Sultan qalasynda ornalasqan №65 mektep-gımnazıasy 2010 jyly 1 qyrkúıeginde gımnazıalyq komponentti jáne ınklúzıvti bilim berýge arnalǵan synyptar ashqan alǵashqy bilim ordasy. Búgingi tańda mektebimizde 3108 oqýshy bar, onyń 114-i ınklúzıvti jáne 104 túzetý synyptarynda bilim alady. Bizdiń mektep jalpy erekshe qamqorlyqty qajet etetin oqýshylardy oqytýy tirek-qozǵalys apparatynda buzylystary bar balalar jáne estý, sóıleý qabiletterinde aqaýlary bar oqýshylar bolyp ekige bólinedi. 2010 jyly erekshe qamqorlyqty qajet etetin oqýshylardyń sany beseý bolǵan bolsa, búgingi tańda olardyń sany 200-den asyp otyr. Bul elimizde densaýlyqtarynda kinárattary bar múgedekterdiń sanynyń kúrt artyp otyrǵanyn kórsetedi.

Erekshe qamqorlyqty qajet etetin oqýshylardyń mektepte kúndelikti sabaqtary memlekettik bilim standarttaryna sáıkes júrgiziledi. Ásirese, qashyqtan oqytý kezinde muǵalimder arnaıy oqý josparlaryn qurý arqyly ınklúzıvti bilim berýdiń ádistemelik tájirıbesin qoldanyp keledi. Osyǵan oraı bizdiń pedagogtar qalalyq, respýblıkalyq deńgeıde avtorlyq ádistemelik jumystaryn jazyp, tájirıbelerin arttyryp keledi. Sondaı-aq, pedagogtardyń synı turǵyda oılaý jáne ózin-ózi baǵalaý qabiletterin damytý maqsatynda ınklúzıvti bilim berý máselesi boıynsha kásibı biliktilikterin arttyrýdy únemi qamtamasyz etýdi uıymdastyrdyq.

2019-2020 oqý jylynyń naýryz aıynan bastap elimizde Covid-19 búkilálemdik pandemıa beleń alyp, muǵalimder qashyqtan bilim berýge kóshti. Bul oraıda oqytýda erekshe qajettiligi bar oqýshylardyń qashyqtan bilim alýyn uıymdastyrý mańyzdy másele boldy. Pandemıa saldarynan jappaı jabylǵan bilim ordalarynyń oqytýshylary fızıkalyq qarym-qatynas arqyly,  kóz aldynda oqytyp kelgen dástúrli júıeden qashyqtan oqytýǵa kóshý kóptegen máselelerdiń betin ashty.   Dástúrli mektepte oqytýdan onlaın bilim berýge birden kóshý muǵalim men oqýshy arasyndaǵy sýbektıvtik qarym-qatynasty alystatqandyqtan, erekshe qamqorlyqty qajet etetin oqýshylardyń qajettilikterin anyqtaý máselesi de qıyndyqtarǵa tap boldy.

Qazaqstan Respýblıkasy Bilim jáne ǵylym mınıstriniń  2020 jylǵy «13» tamyzdaǵy № 345 buıryǵyna sáıkes 2020-2021 oqý jylyna arnalǵan ádistemelik nusqaýlyq hatynyń «Koronavırýstyq ınfeksıanyń taralýyna baılanysty shekteý sharalary kezeńinde orta bilim berý uıymdarynda oqý prosesin iske asyrý jónindegi   ádistemelik usynymdar» bóliminde qazaq tili pánin oqytýdy uıymdastyrýda ádistemelik nusqaýlyqtar berilgen. Ár pán muǵalimi ózderi sabaq beretin synyptardaǵy erekshe qamqorlyqty qajet etetin oqýshylarǵa jeke oqytý josparyn (IPR-ındıvıdýalnyı plan raboty) oqý jylynyń basynda qurastyryp bekittiredi. Mekteptegi sabaq kestesi bilim alýshylardyń shamadan tys júktemesin boldyrmaý maqsatynda Memlekettik jalpy bilim berý standartyna, Úlgilik oqý josparlary men baǵdarlamalaryna sáıkes barlyq synyptar úshin oqý kúni men apta boıy sınhrondy jáne asınhrondy formattaǵy sabaqtardyń kezektesýin eskere otyryp jasaldy. Sınhrondy formatta júrgiziletin qazaq tili páni sabaqtarynda bilim alýshylardyń  nazaryn jańa materıaldy oqyp úırenýge qajet bolýy múmkin bilim men daǵdylarǵa (oqylym-tyńdalym, aıtylym-jazylym) aýdarý mańyzdy. Úıde oqıtyn, erekshe bilim berilýine qajettiligi bar balalar úshin muǵalim oqý júktemesin jáne olar oqyǵan oqý materıaldaryn eskere otyryp jeke tapsyrmalar ázirleıdi.

2020-2021 oqý jylyna arnalǵan ádistemelik nusqaýlyq hatyndaǵy qazaq tili páni boıynsha oqý tapsyrmalarynyń boljaldy kólemi

№	Pán	Synyp	Tapsyrmalar kólemi
1	Qazaq tili	5-synyp	- 1 aýyzsha jattyǵý (55-65 sóz), sabaq taqyryby boıynsha 1 jazbasha jattyǵý
2	Qazaq tili	6-synyp	- 1 aýyzsha jattyǵý (65-75 sóz), sabaq taqyryby boıynsha 1 jazbasha jattyǵý
3	Qazaq tili	7-synyp	- 1 aýyzsha jattyǵý (75-85 sóz), sabaq taqyryby boıynsha 1 jazbasha jattyǵý
4	Qazaq tili	8-synyp	- 1 aýyzsha jattyǵý (85-95 sóz), sabaq taqyryby boıynsha 1 jazbasha jattyǵý
5	Qazaq tili	9-synyp	- 1 aýyzsha jattyǵý (90-100 sóz), sabaq taqyryby boıynsha 1 jazbasha jattyǵý
6	Qazaq tili	10-synyp QGB	- 1 aýyzsha jattyǵý (100-110 sóz), sabaq taqyryby boıynsha 1 jazbasha jattyǵý
7	Qazaq tili	10-synyp JMB	- 1 aýyzsha jattyǵý (100-110 sóz), sabaq taqyryby boıynsha 1 jazbasha jattyǵý
8	Qazaq tili	11-synyp QGB	- 1 aýyzsha jattyǵý (110-115 sóz), sabaq taqyryby boıynsha 1 jazbasha jattyǵý
9	Qazaq tili	11-synyp JMB	- 1 aýyzsha jattyǵý (110-115 sóz), sabaq taqyryby boıynsha 1 jazbasha jattyǵý

Óz kezeginde muǵalimder elektrondyq platformalar arqyly qajetti siltemelerdi bere otyryp, jańa sabaqtyń taqyrybyn, maqsatyn egjeı-tegjeıli sıpattaı otyryp, bilim alýshylarǵa oqý tapsyrmasyn jiberedi. Keıinnen keri baılanys retinde oryndalǵan jumystardy qabyldaıdy jáne elektrondyq jýrnaldarda baǵalaıdy.

Qazaq tili páni taqyryptaryn meńgerý kezinde bilim alýshylarǵa, onyń ishinde erekshe bilim alýǵa qajet etetin balalarǵa  jeke keńes berý mańyzdy. Ásirese, pedagog-assıstentter (tútorlardyń) kómegimen oryndaıtyn jeke tapsyrmalardy qurastyrady. Múmkindigi shekteýli oqýshylardyń densaýlyqtarynda aqaýlary bolǵandyqtan, ınklúzıvti bilim berý baǵdarlamasy boıynsha erekshe nazar aýdarýdy talap etedi. Erekshe baqylaýdy qajet etetin oqýshylardy qashyqtan oqytý jaǵdaıynda úlgeriminde, pándi ıgerýinde, tapsyrmalardy óz betinshe oryndaı almaýy sebepterin Lesson Study sabaqty zertteý toptarynyń jumystarynda anyqtalyp otyrady. Bul oraıda qashyqtan oqytý jaǵdaıynda kóptegen máseleler oryn alyp jatty. Mysaly: Qashyqtan oqytý kezinde múmkindigi shekteýli oqýshylardyń qazaq tili páni sabaqtarynda tyńdalym daǵdylary sınhrondy sabaqtarda aqsap jatqany, ol oqýshylarǵa sabaqty pedagog-assıstentter qaıtalap túsindirip otyrýǵa týra keldi. Sondyqtan ınklúzıvti oqýshylardyń sınhrondy sabaqtarǵa pedagog-assıstentterimen (tútorlary) birge qatysý qajettiligin anyqtadyq. Mundaı oqýshylardyń kórý, estý qabiletterinde de aqaýlary bolǵandyqtan, onlaın sabaqtarda tapsyrmalardy tez túsine almaı, erekshe nazar aýdarýdy qajettiligi artyp otyrdy.

Erekshe bilim berý qajettilikteri bar balalardyń bilimi men bilikteri krıterıaldy baǵalaýdyń naqty ındıkatorlary joq. /«Inklúzıvti bilim berý jaǵdaıynda erekshe qajettilikteri bar oqýshylardyń oqý jetistikterin krıterıaldy baǵalaý júıesi» Ádistemelik qural, Astana, 2016j/. Qazaq tili páni muǵalimderi qysqa merzimdi jospardaǵy maqsattarǵa jáne oqý baǵdarlamasyna sáıkes oqytý nátıjelerine oqýshylardyń qol jetkizýlerin óz betinshe taldaıdy, oqý materıalyn meńgerý jáne oqý úderisin uıymdastyrýdaǵy erekshelikterdi anyqtaý úshin muǵalim men oqýshy arasynda jedel ózara baılanysty ornatýdy kózdeıdi.

Búgingi tańda qashyqtan oqytý jaǵdaıynda erekshe qamqorlyqty qajet etetin oqýshylardy oqytý ádistemesi de ózgeristerge ushyrady. Muǵalimder ınklúzıvti balalarmen jeke oqytý jospary negizinde jeke deńgeılik tapsyrmalar qurastyryp, jeteleýshi tútorlarymen birgelikte ınternet platformalardy qoldaný, keri baılanys jumystaryn ári qaraı jandandyrýdy jalǵastyrý mańyzdy dep esepteımin.

Myrzahmetova Maıra Aıyphanqyzy

---