Qazaq tili dápterin júrgizý tártibi
Qazaq tili dápterin júrgizý tártibi
Qazaq tili páni boıynsha oqýshylarda 4 jeke dápteri bolýy shart.
- 2 jumys dápteri
- 1 syn jumysy dápteri
- 1 mazmundama jáne shyǵarma dápteri.
Dápter syrtyn 1 synypta muǵalim, al 2 synyptyń 2 jartyjyldyǵynan bastap úlgi boıynsha oqýshy ózi toltyrýy kerek:
Astana qalasy
№51 mektep-gımnazıasynyń
3 «A» synyp oqýshysy
Aıdaruly Dosboldyń
qazaq tilinen syn jumysyna
arnaǵan dápteri
Oqýshylardyń qalamdary kók tústi sıa bolýy kerek. 1, 2 synypta kishi jol dápterlerine, al 3 synyptyń 2 jartyjyldyǵynan jáne 4 synypta úlken jol dápterge jazýy qajet. 3 synyptyń 1 toqsanynda kórkem jazýǵa kishi jol dápter arnaǵan jón.
Dápterdegi barlyq jumystar tómendegi talaptardy, erejelerdi saqtaı otyryp júrgizilýi kerek:
- jazýy uqypty;
- 1, 2 jáne 3 synyptyń 1 jartyjyldyǵynda aı aty jazbasha, kún reti arab sıfrymen jol ortasynan jazylady;
- 3 synyptyń 2 jartyjyldyǵynan jáne 4 synypta aı aty men kún reti jazbasha jazylady.
- Kún reti men jumys túrinen soń núkte qoıylady.
Qazannyń toǵyzy.
Qazannyń 9-y.
Synyp jumysy
- Úı jumysy synyp jumysynyń jalǵasy dep eseptelinedi de, kún reti jazylmaıdy;
- 1 synyptyń 3 toqsanynan bastap jattyǵý sózi tolyq jazylady. Mysaly: 15-jattyǵý;
- Tapsyrmaǵa sáıkes sózderdi baǵandarǵa bólip jazǵanda birinshi sózi bas áripten útirsiz jazylady. Mysaly:
Bala
baqa
barys
- Synyp jumysyn nemese úı jumysyn oryndaǵanda tapsyrmalar arasynda jol qaldyrylmaıdy;
- Mátin azat joldan bastalady;
- Synyp jumysy men úı jumysynyń arasynda 2 jol qaldyrylady;
- Taldaý jasaý tapsyrmalaryn oryndaǵanda jaqsy ushtalǵan qara qaryndashpen oryndaǵan jón;
- Ereje, emleni belgileý úshin jasyl sıany qoldanýǵa bolady.
Kórkem jazý jumystary
Kórkem jazýǵa ár sabaq saıyn 5-7 mınýt bólinedi. Taqtada túsindire otyryp jazý úlgisi kórsetiledi. Kórkem jazý jumystarynyń kólemi:
1-2 synypta-1-2 jol
3 synypta – 3 jol
4 synypta-3-4 jol
Teksergen soń muǵalim 3 joldan aspaıtyn túzetýge baǵyttalǵan úlgi jazýdy kórsetedi.
Bastaýysh oqytýda 4 jyl boıyna júıeli túrde (mindetti) árip elementterin durys qosýǵa baǵyttalǵan júıeli jumys júredi.
Synyp, úı jumystaryn teksergende durys jazylmaǵan áripterdi túzetip turý qajet nemese dápter shetindegi qyzyl syzyqta arnaıy kórsetý qajet. Bundaı áripter men áripter baılanysýyn túzetý jumystaryn jazýǵa berý kerek.
Sabaqtaǵy sózdik jumysy
Sózdik jumys ár sabaqtyń mindetti kezeńi dep sanalady. Sózdik syn jumysy aptasyna 1-2 ret baqylaý úshin júrgiziledi.
Sózdik syn jumystarynyń kólemi:
1 synyp – 3-5 sóz
2 synyp – 8-10 sóz
3 synyp – 10-12 sóz
4 synyp – 12-15 sóz
Jazba jumystaryn tekserý tártibi
Jazba jumystaryn teksergende tómendegi erejelerdi ustaný qajet:
- Qateniń astyn syzý, túzetý qyzyl sıamen júrgiziledi;
- Qate jazylǵan árip nemese tynys belgisi kólbeý syzyqpen syzylady, qajetti tynys belgisi qoıylady;
- Qate jazylǵan sózdiń bóligi, sóılem jińishke túzý syzyqpen syzylyp tastalady;
- 1, 2 synyptarda syzylyp tastalǵannyń ústine árip, sóz, sóılem jazylady;
- 3-4 synyptarda (dápter shetine) jazylady (/)- emlelik qate, (V) – tynys belgilerinen jiberilgen qate;
- Baǵa tapsyrmanyń sol jaǵyna qoıylady;
- Madaqtaý jazýlaryn jazýǵa ruqsat;
- Eskertý, suraýly eskertýler jazbaǵan jón;
- 2, 3, 4 synyptarda mazmundamalarǵa, shyǵarmalarǵa 2 baǵa qoıylady;(jýrnaldyń 1 tor kózine eki baǵa qoıylady)
- Jazba jumys dápterleri kúnbe-kún tekserilýi kerek;
- Qatemen jumys jasalynady;
Qazaq tilinen jazba jumystarynyń kólemi
Syn jumysy mátinderiniń mólsheri
1 synyp ------------- 2 synyp ------------ 3 synyp --------------4 synyp
İ j. j. İİ j. j. ----- İ j. j. İİ j. j. ------ İ j. j. İİ j. j. ------ İ j. j. İİ j. j.
10-12 15-20 ----- 30-35 35-40 -----40-50 50-65 ------ 65-70 75-80
Sabaqtaǵy (1synypta) úzdiksiz jazýdyń jalpy uzaqtyǵy 3 mınýttan, 2 synypta 10 mınýttan, 3, 4 synypta 20 mınýttan bolýy múmkin.
Úı tapsyrmasynyń kólemi synyp jumysynyń 1/3 bóliginen aspaýy kerek.
3 synyp jumysynyń kólemi syn jumysy kóleminen (+,-) 5sóz bolýy tıis.
Syn jumysyn baǵalaý mólsheri
Baǵa Jiberilgen qateler mólsheri
1 synyp (İİ j. j.), 2-4 synyptar.
«5» Qatesiz oryndalǵan jumysqa, jazýy kórkem, taza, anyq, normaǵa saı. Túzetý (oqýshy ózi túzetken jaǵdaıda) 2-den artyq emes;
«4» 2 qate, 2 túzetý bar jumys úshin nemese 2 tynys belgi qatesi;
Jazý kólbeýligi saqtalmaǵan, áripter ara qashyqtyǵy azdap buzylǵan.
«3» 2-3 emle qatesi, 2-3 tynys belgi qatesi bar. (4 emle, 2 tynys belgi nemese 5 emle, 1 tynys belgisi) kólbeýlik saqtalmaǵan, keıbir áripter durys tańbalanbaǵan, áripter bıiktigi ártúrli.
«2» Syn jumysy joǵarydaǵy talaptardan tómen jaǵdaıda. Qate sany 6-7.
«1» Jumys óte las, túsiniksiz, uqypsyz jazylǵan jaǵdaıda.
Qateler dep eseptelmeıtin jaǵdaılar:
- Syn jumysy alynǵanǵa deıin oqylmaǵan erejelerge sáıkes sózder, tynys belgileri;
- Kelesi sóılem bas árippen jazylyp, biraq núkte qoıylmasa;
- Mátin mazmuny buzylmaıtyndaı etip basqa sózben aýystyrý jaǵdaıy bir ret kezdeskende;
- Tasymaldaýda aldyńǵy jolda sózdiń bir bólshegi kelesi jolda qaıtalanyp jazylsa;
- Bir sózdi qaıtalap jazyp qoısa.
1 qatege esepteletinder:
- eki orfografıalyq birdeı qate;
- uqsas eki tynys belgi qatesi;
- 2 óreskel emes qate;
Mysaly: oryyndyq, qaala tektes.
Óreskel emes qateler:
- Sózdegi áriptiń eki ret qaıtalanýy;
- Bir sózdiń eki ret qaıtalanýy;
Eskertý: baqylaý syn jumystaryn alǵanda muǵalim bir orynda turyp oqý, jazǵyzý qajet. Ári-beri júrip, oqýshylardyń zeıinin shashyratýǵa bolmaıdy. Sózderdi artyq qaıtalaı berý de oqýshynyń saýatty jazýyna keri áser etedi. Barlyq jumysty ádistemesin durys saqtaı otyryp jazǵyzǵan tıimdi.
Shyǵarmashylyq jumystardy baǵalaý mólsheri
2, 3 synyptarda mazmundama men shyǵarmalarda 1 baǵa mazmuny úshin, 1 baǵa saýattylyǵy úshin qoıylady;(eki baǵa bir tor kózge qoıylady)
Shyǵarmashylyq jumystardy baǵalaý
Mazmuny úshin:
«5»-avtor mátinin (mazmundama) júıeleri durys baıandaǵany úshin qoıylady. Taqyryp ashylǵan, sózdik qory baı, sóz qoldanysy durys. Sózdik qoldanysta 1 qate jiberilgen.
«4»-mátindegi negizgi oıdy tolyq bere alǵan. (mazmundama) Taqyryp ashylǵan, biraq ta oıdy júıeli berýde azdaǵan kemshilikter, málimetter berýde, sóz qoldanysta kishigirim qateleri bar. Sózdik qoldanysta 3 qatege deıin jiberilgen.
«3»-mátin mazmunynda aýytqýshylyqtar jiberilgen (mazmundama), taqyryptan alshaqtaǵan, negizinen durys qoldanǵanymen oıdy júıeli jetkizýde, 2-3 sóılem qurylysynda kemshilikteri bar. Sózdik qory az, sóz qoldanysta qateleri bar. Mátin qurýda jáne oıdy júıeli jetkizýde 5-ten aspaıtyn qateleri bar.
«2»- qorytyndy mazmundama men shyǵarmalarǵa mazmunynan kóbirek alshaqta, qateleri kóp, oı júıesi saqtalmaǵan, ár bólim arasynda baılanys joq. Sózdik qory jutań. Jazba jumysynda mátin qurý men mazmunynda 6-dan kóp qate jiberilgen.
Saýattylyǵy úshin:
«5»- emle qatesi joq, tynys belgiden qate joq, 1-2 túzetý jiberilgen.
«4»-2 emle qatesi, 1 tynys belgi qatesi, 1-2 túzetý jasalǵan.
«3»-3-5 emle qatesi bar, 1-2 tynys belgi qatesi bar, 1-2 túzetýler jiberilgen.
«2»-6-dan kóp emle qatesi, 3-4 tynys belgi qatesi, 3-4 túzetýler jasalǵan.
Mekteptiń bastaýysh satysynda shyǵarmashylyq jumystar úıretýshilik sıpatta bolady. Sondyqtan qanaǵattanarlyqsyz baǵa alǵan jaǵdaıda ol oqýshylarmen muǵalim jeke jumystar jasaýǵa mindetti. Óte tómen baǵa jýrnalǵa qoıylmaıdy.
Qazaq tili páni boıynsha oqýshylarda 4 jeke dápteri bolýy shart.
- 2 jumys dápteri
- 1 syn jumysy dápteri
- 1 mazmundama jáne shyǵarma dápteri.
Dápter syrtyn 1 synypta muǵalim, al 2 synyptyń 2 jartyjyldyǵynan bastap úlgi boıynsha oqýshy ózi toltyrýy kerek:
Astana qalasy
№51 mektep-gımnazıasynyń
3 «A» synyp oqýshysy
Aıdaruly Dosboldyń
qazaq tilinen syn jumysyna
arnaǵan dápteri
Oqýshylardyń qalamdary kók tústi sıa bolýy kerek. 1, 2 synypta kishi jol dápterlerine, al 3 synyptyń 2 jartyjyldyǵynan jáne 4 synypta úlken jol dápterge jazýy qajet. 3 synyptyń 1 toqsanynda kórkem jazýǵa kishi jol dápter arnaǵan jón.
Dápterdegi barlyq jumystar tómendegi talaptardy, erejelerdi saqtaı otyryp júrgizilýi kerek:
- jazýy uqypty;
- 1, 2 jáne 3 synyptyń 1 jartyjyldyǵynda aı aty jazbasha, kún reti arab sıfrymen jol ortasynan jazylady;
- 3 synyptyń 2 jartyjyldyǵynan jáne 4 synypta aı aty men kún reti jazbasha jazylady.
- Kún reti men jumys túrinen soń núkte qoıylady.
Qazannyń toǵyzy.
Qazannyń 9-y.
Synyp jumysy
- Úı jumysy synyp jumysynyń jalǵasy dep eseptelinedi de, kún reti jazylmaıdy;
- 1 synyptyń 3 toqsanynan bastap jattyǵý sózi tolyq jazylady. Mysaly: 15-jattyǵý;
- Tapsyrmaǵa sáıkes sózderdi baǵandarǵa bólip jazǵanda birinshi sózi bas áripten útirsiz jazylady. Mysaly:
Bala
baqa
barys
- Synyp jumysyn nemese úı jumysyn oryndaǵanda tapsyrmalar arasynda jol qaldyrylmaıdy;
- Mátin azat joldan bastalady;
- Synyp jumysy men úı jumysynyń arasynda 2 jol qaldyrylady;
- Taldaý jasaý tapsyrmalaryn oryndaǵanda jaqsy ushtalǵan qara qaryndashpen oryndaǵan jón;
- Ereje, emleni belgileý úshin jasyl sıany qoldanýǵa bolady.
Kórkem jazý jumystary
Kórkem jazýǵa ár sabaq saıyn 5-7 mınýt bólinedi. Taqtada túsindire otyryp jazý úlgisi kórsetiledi. Kórkem jazý jumystarynyń kólemi:
1-2 synypta-1-2 jol
3 synypta – 3 jol
4 synypta-3-4 jol
Teksergen soń muǵalim 3 joldan aspaıtyn túzetýge baǵyttalǵan úlgi jazýdy kórsetedi.
Bastaýysh oqytýda 4 jyl boıyna júıeli túrde (mindetti) árip elementterin durys qosýǵa baǵyttalǵan júıeli jumys júredi.
Synyp, úı jumystaryn teksergende durys jazylmaǵan áripterdi túzetip turý qajet nemese dápter shetindegi qyzyl syzyqta arnaıy kórsetý qajet. Bundaı áripter men áripter baılanysýyn túzetý jumystaryn jazýǵa berý kerek.
Sabaqtaǵy sózdik jumysy
Sózdik jumys ár sabaqtyń mindetti kezeńi dep sanalady. Sózdik syn jumysy aptasyna 1-2 ret baqylaý úshin júrgiziledi.
Sózdik syn jumystarynyń kólemi:
1 synyp – 3-5 sóz
2 synyp – 8-10 sóz
3 synyp – 10-12 sóz
4 synyp – 12-15 sóz
Jazba jumystaryn tekserý tártibi
Jazba jumystaryn teksergende tómendegi erejelerdi ustaný qajet:
- Qateniń astyn syzý, túzetý qyzyl sıamen júrgiziledi;
- Qate jazylǵan árip nemese tynys belgisi kólbeý syzyqpen syzylady, qajetti tynys belgisi qoıylady;
- Qate jazylǵan sózdiń bóligi, sóılem jińishke túzý syzyqpen syzylyp tastalady;
- 1, 2 synyptarda syzylyp tastalǵannyń ústine árip, sóz, sóılem jazylady;
- 3-4 synyptarda (dápter shetine) jazylady (/)- emlelik qate, (V) – tynys belgilerinen jiberilgen qate;
- Baǵa tapsyrmanyń sol jaǵyna qoıylady;
- Madaqtaý jazýlaryn jazýǵa ruqsat;
- Eskertý, suraýly eskertýler jazbaǵan jón;
- 2, 3, 4 synyptarda mazmundamalarǵa, shyǵarmalarǵa 2 baǵa qoıylady;(jýrnaldyń 1 tor kózine eki baǵa qoıylady)
- Jazba jumys dápterleri kúnbe-kún tekserilýi kerek;
- Qatemen jumys jasalynady;
Qazaq tilinen jazba jumystarynyń kólemi
Syn jumysy mátinderiniń mólsheri
1 synyp ------------- 2 synyp ------------ 3 synyp --------------4 synyp
İ j. j. İİ j. j. ----- İ j. j. İİ j. j. ------ İ j. j. İİ j. j. ------ İ j. j. İİ j. j.
10-12 15-20 ----- 30-35 35-40 -----40-50 50-65 ------ 65-70 75-80
Sabaqtaǵy (1synypta) úzdiksiz jazýdyń jalpy uzaqtyǵy 3 mınýttan, 2 synypta 10 mınýttan, 3, 4 synypta 20 mınýttan bolýy múmkin.
Úı tapsyrmasynyń kólemi synyp jumysynyń 1/3 bóliginen aspaýy kerek.
3 synyp jumysynyń kólemi syn jumysy kóleminen (+,-) 5sóz bolýy tıis.
Syn jumysyn baǵalaý mólsheri
Baǵa Jiberilgen qateler mólsheri
1 synyp (İİ j. j.), 2-4 synyptar.
«5» Qatesiz oryndalǵan jumysqa, jazýy kórkem, taza, anyq, normaǵa saı. Túzetý (oqýshy ózi túzetken jaǵdaıda) 2-den artyq emes;
«4» 2 qate, 2 túzetý bar jumys úshin nemese 2 tynys belgi qatesi;
Jazý kólbeýligi saqtalmaǵan, áripter ara qashyqtyǵy azdap buzylǵan.
«3» 2-3 emle qatesi, 2-3 tynys belgi qatesi bar. (4 emle, 2 tynys belgi nemese 5 emle, 1 tynys belgisi) kólbeýlik saqtalmaǵan, keıbir áripter durys tańbalanbaǵan, áripter bıiktigi ártúrli.
«2» Syn jumysy joǵarydaǵy talaptardan tómen jaǵdaıda. Qate sany 6-7.
«1» Jumys óte las, túsiniksiz, uqypsyz jazylǵan jaǵdaıda.
Qateler dep eseptelmeıtin jaǵdaılar:
- Syn jumysy alynǵanǵa deıin oqylmaǵan erejelerge sáıkes sózder, tynys belgileri;
- Kelesi sóılem bas árippen jazylyp, biraq núkte qoıylmasa;
- Mátin mazmuny buzylmaıtyndaı etip basqa sózben aýystyrý jaǵdaıy bir ret kezdeskende;
- Tasymaldaýda aldyńǵy jolda sózdiń bir bólshegi kelesi jolda qaıtalanyp jazylsa;
- Bir sózdi qaıtalap jazyp qoısa.
1 qatege esepteletinder:
- eki orfografıalyq birdeı qate;
- uqsas eki tynys belgi qatesi;
- 2 óreskel emes qate;
Mysaly: oryyndyq, qaala tektes.
Óreskel emes qateler:
- Sózdegi áriptiń eki ret qaıtalanýy;
- Bir sózdiń eki ret qaıtalanýy;
Eskertý: baqylaý syn jumystaryn alǵanda muǵalim bir orynda turyp oqý, jazǵyzý qajet. Ári-beri júrip, oqýshylardyń zeıinin shashyratýǵa bolmaıdy. Sózderdi artyq qaıtalaı berý de oqýshynyń saýatty jazýyna keri áser etedi. Barlyq jumysty ádistemesin durys saqtaı otyryp jazǵyzǵan tıimdi.
Shyǵarmashylyq jumystardy baǵalaý mólsheri
2, 3 synyptarda mazmundama men shyǵarmalarda 1 baǵa mazmuny úshin, 1 baǵa saýattylyǵy úshin qoıylady;(eki baǵa bir tor kózge qoıylady)
Shyǵarmashylyq jumystardy baǵalaý
Mazmuny úshin:
«5»-avtor mátinin (mazmundama) júıeleri durys baıandaǵany úshin qoıylady. Taqyryp ashylǵan, sózdik qory baı, sóz qoldanysy durys. Sózdik qoldanysta 1 qate jiberilgen.
«4»-mátindegi negizgi oıdy tolyq bere alǵan. (mazmundama) Taqyryp ashylǵan, biraq ta oıdy júıeli berýde azdaǵan kemshilikter, málimetter berýde, sóz qoldanysta kishigirim qateleri bar. Sózdik qoldanysta 3 qatege deıin jiberilgen.
«3»-mátin mazmunynda aýytqýshylyqtar jiberilgen (mazmundama), taqyryptan alshaqtaǵan, negizinen durys qoldanǵanymen oıdy júıeli jetkizýde, 2-3 sóılem qurylysynda kemshilikteri bar. Sózdik qory az, sóz qoldanysta qateleri bar. Mátin qurýda jáne oıdy júıeli jetkizýde 5-ten aspaıtyn qateleri bar.
«2»- qorytyndy mazmundama men shyǵarmalarǵa mazmunynan kóbirek alshaqta, qateleri kóp, oı júıesi saqtalmaǵan, ár bólim arasynda baılanys joq. Sózdik qory jutań. Jazba jumysynda mátin qurý men mazmunynda 6-dan kóp qate jiberilgen.
Saýattylyǵy úshin:
«5»- emle qatesi joq, tynys belgiden qate joq, 1-2 túzetý jiberilgen.
«4»-2 emle qatesi, 1 tynys belgi qatesi, 1-2 túzetý jasalǵan.
«3»-3-5 emle qatesi bar, 1-2 tynys belgi qatesi bar, 1-2 túzetýler jiberilgen.
«2»-6-dan kóp emle qatesi, 3-4 tynys belgi qatesi, 3-4 túzetýler jasalǵan.
Mekteptiń bastaýysh satysynda shyǵarmashylyq jumystar úıretýshilik sıpatta bolady. Sondyqtan qanaǵattanarlyqsyz baǵa alǵan jaǵdaıda ol oqýshylarmen muǵalim jeke jumystar jasaýǵa mindetti. Óte tómen baǵa jýrnalǵa qoıylmaıdy.
You Might Also Like
-
Taqyryby:Táýelsiz eldiń bilimdi urpaqtary (tanymdyq saıys)
