InfoHub Logo

Til taǵdyryna qamqorlyq – ár adamnyń mindeti. «Ana tili halyq bolyp jasalǵannan beri jan dúnıesiniń aınasy, ósip-ónip, túrlene beretin máńgi qulamaıtyn báıteregi» deıdi J. Aımaýytov. Iá, búgingi tańda kún tártibinen túspeıtin másele – ana tildiń búgini men erteńi. Óıtkeni ol – ana tilimiz, ulttyq til, táýelsiz Qazaqstannyń mártebeli memlekettik tili. Onyń búginin tuǵyrly, erteńin taǵdyrly jasaý – bizdiń jaýapkershiligimiz.

Qazaq tili – qoǵamda zańmen bekitilgen memlekettik til. Alaıda barlyq salada keńinen qoldanylady desek, onda kemshilikterge kóz jumǵanymyz. Eger qoǵam azamattary tildiń mánin, rólin baǵalap, túsinse, onda memlekettik tildi jıyndarda paıdalaný, qujat toltyrýdan bastap, qyzmet kórsetý termınaldaryn qazaq tilinde sóıletý kezinde kemshilikter oryn almas edi. Bul – arazdyq týdyratyn arzan aıqaı emes, til tarıhy men til mártebesine qurmetti talap etý.

Tildiń erteńi týraly oıymyzdy jınaqtasaq, «Eger memlekettik til keńinen qoldanys tappaı qaǵajý kórse, onyń bolashaǵy qandaı bolmaq?», «Óz ana tiliniń qadirin sezinbegen jan ult tiliniń sol ulttyń tólqujaty ekenin qalaı túsinbek?» degen suraqtar boı kóteredi. Meniń oıymsha, qoǵamdaǵy jaýapkershilik ár adamnyń syndarly oı qorytyp, salaýatty pikir tujyrymdaýymen, ıaǵnı sanalylyǵymen ólshenedi. «Óz tilimen sóılesken, óz tilimen jazǵan jurttyń ulttyǵy esh ýaqytta adamy qurymaı joǵalmaıdy. Ulttyń saqtalýyna da, joǵalýyna da sebep bolatyn nárseniń eń qýattysy – tili» (A. Baıtursynuly). Buǵan dálel – XXI ǵasyr basynda 29 adam qajetsinbegen, tek bir adam ana tilim dep qoldanyp kelgen lıv tili. Jalǵyzdyń júrek soǵysy toqtaǵanda bul til de resmı túrde óldi. Bul – qasiret... Osyǵan jol bermeı, tildi saqtaý – ár ult perzentiniń boryshy.

Qoryta aıtqanda, jahandaný keńistiginde memlekettiń bolmysyn, ereksheligin tanytatyn – ult tili. Olaı bolsa, tilimizdiń erteńi týraly oılaný, ony máńgilik jobaǵa aınaldyrý barlyq ýaqytta aldyńǵy orynda bolý kerek. Demek, ár til janashyry:

• ádebı tildiń ádemiligin saqtap, saýatty qoldanýdy;

• qoldaný órisin keńeıtýge úles qosýdy;

• tildiń búgininen erteńi mazmundy bolýyna atsalysýdy óz maqsat-mindeti retinde qalyptastyrýy kerek.

Biz «Máńgilik El» baǵdarlamasyn qabyldadyq. Máńgilik eldiń tili de máńgi bolýy úshin ár azamat asqan eljandylyqpen til janashyry retinde tildiń damýyna atsalysýy kerek. «Qazaq tiline qamqorlyq jasaý – meniń prezıdenttik te, perzenttik te paryzym!» dep elbasy atap kórsetkendeı, tildiń belsendi qoldanylýyna úles qosý – elim degen erdiń mindeti. Ol – adamnyń sanalylyǵyn,oıynyń ozyqtyǵyn, tulǵalyq tuǵyryn tanytatyn ýaqyt ólshemi.

---