InfoHub Logo

Qazaq handyǵynyń qurylýy.
Sabaqtyń maqsaty:
1. Qazaq handyǵynyń qurylý prosesin taldaý, qazaq jerindegi tuńǵysh derbes memlekettiń memlekettik qurylymyn anyqtaý;
2. Oqýshylardyń logıkalyq oılaý, shyǵarmashylyq qabiletterin shyńdaý úshin oıyndar uıymdastyrý;
3. Tuńǵysh qazaq memleketiniń negizin qalaǵan qoǵam qaıratkerleriniń eńbegin baǵalaýǵa patrıotızmge, óz Otanyn, elin - jerin qorǵaýǵa tárbıeleý
Sabaqtyń túri: aralas sabaq
Sabaqtyń tıpi: dástúrli emes
Sabaqtyń ádisi: toppen jumys, oıyn elementteri, «Altyn qaqpa» oıyny
Kórnekiligi: vıdeoproektr, karta, sýretter, syzba - nusqalar

İ. Uıymdastyrý kezeńi Synypty 3 topqa bólý.
İ top. «Handar»
İİ top. «Batyrlar»
İİİ top. «Bıler»
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý. «Altyn qaqpa» oıyny
Tas qaqpanyń suraǵy:
Kúmis qaqpa
Altyn qaqpa

«Handar» tobyna Rýhanı mádenıetke ne jatady?
Qazaq halqynyń qalyptasýynda úlken ról atqarǵan rý - taıpalar?
Ábilqaıyr handyǵynyń álsireý sebebi?

«Batyrlar» tobyna
HİÚ ǵ sáýlet óneriniń eskertkishteri?
«Qazaq» sózi qaı ǵasyrda etnıkalyq maǵynaǵa ıe bola bastady? Qazaq handyǵynyń qurylýyna qandaı faktorlar áser etti?

«Bıler» tobyna
Shyńǵyshannyń ulystary?
Qoja Ahmet Iassaýı kesenesin kim jáne qandaı maqsatpen saldyrdy saldyrdy?
HV ǵasyrda qandaı memleketter ómir súrdi?

İİİ. Jańa sabaq
Ótken sabaqpen baılanystyrý
Qazaq handyǵynyń paıda bolýy Qazaqstan jerinde 14 - 15 ǵǵ. bolǵan áleýmettik - ekonomıkalyq jáne etnıkalyq - saıası prosesterden týǵan zańdy qubylys. Óndirgish kúshterdiń damýy, kóshpeli aqsúıekterdiń ekonomıkalyq qýatynyń artýy, feodaldyq toptardyń táýelsizdikke umtylýy, osy negizde Ábilhaıyr handyǵy men Moǵolstan arasyndaǵy tartystyń órshýi, áleýmettik qaıshylyqtardyń údeýi 15 ǵ. 2 jartysynda bul memleketterdiń quldyrap ydyraýyna aparyp soqtyrdy.
Ásirese Ábilhaıyr (1428 - 1468) Joshy - Shaıban - Dáýlet - Shaıh oǵlannyń uly handyǵy óte nashar edi.
1457 j. Úz - Temir taıshy bastapan oırattardan (jaıylym jer izdegen) Túrkistan óńirinde jeńilip qaldy. Masqara aýyr shart jasasyp, oırattar Shý arqyly óz jerlerine ketti. Al Ábilhaıyr óz ulysynda, qatal tártip sharalaryn ornatýǵa kirisedi. Bul halyq buqarasynyń oǵan degen óshpendiligin kúsheıtti. Nátıjesinde halyqtyń jartysy Shyǵys Deshti Qypshaqtan Túrkistan alqaptaryna jáne Qarataý bókterlerinen Jetisýdyń batys óńirine kóship barýlary edi. Ony Jánibek pen Kereı basqardy.
Qazaq handyǵynyń qurylýyna sebep bolǵan taǵy bir jaǵdaı Qypshaq Qobylandy batyrdyń Arǵyn bıi Aqjoldy óltirýi boldy.

1466 jyly Jánibek pen Kereı Qozybasy jerinde Qazaq handyǵynyń negizin qalady.
Shyńǵys han - Joshy han - Toqaı Temir - Óz Temir - Qoja – Bádiǵul - Orys han
Toqtaqıa
Bolat Quıyrshyq
Kereı Jánibek
Qazaq handyǵy
Aqsúıekter Qarasúıekter
Vıdeoproektr arqyly sýretter kórsetý.

Toptarǵa tapsyrma berý.
İ top. «Handar»
Qazaq handyǵynyń qurylý prosesi
İİ top. «Batyrlar»
Qazaq handyǵynyń aýmaǵy men halqy
İİİ top. «Bıler»
Qazaq handyǵynyń syrtqy saıasaty
(Elektrondy oqýlyqtan kartany kórsetý)

İV. Bekitý kezeńiniń suraqtary:
1. Venn dıagramsy
«Handar» toby Kereı men Jánibekti N. Nazarbaevpen salystyrady
«Batyrlar» toby Qazaq handyǵyn Qazaqstan Respýblıkasymen salystyrady
«Bıler» toby Qazaq handyǵynyń aýmaǵyn QR terıtorıasymen salystyrady
2. Oı - tolǵaý
«Handar» toby hannyń róli
«Batyrlar» toby batyrlardyń alatyn orny
«Bıler» toby bılerdiń róli
3. Matematıkalyq oıyn
4000/2 - 532= (Ábilqaıyr hannyń qaıtys bolǵan jyly)
400h3+148= (Moǵolstannyń qurylǵan jyly)
2800+105 - 1500= (Ámir Temirdiń qaıtys bolǵan jyly)
728h2+0= (Qazaq handyǵynyń qurylǵan jyly)
4000+221 - 3000= (Shyńǵyshannyń Orta Azıany jaýlaýdy aıaqtaýy)
500h2+395= (Toqtamys pen Temirdiń sheshýshi shaıqasy)
3800/2 - 91= (QR - nyń Táýelsizdik alǵan jyly)

V. Qorytyndylaý
Biz úshin qaı zamanǵy tarıhymyz bolmasyn qymbat, babalarymyz qurmetti, ásirese qazaq handyǵynyń qurylýy tarıhtaǵy mańyzdy oqıǵa. Qazir ózimiz ómir súrip jatqan Otanymyzdyń irgetasy. «Óz tarıhyn bilmegen halyq, ózin de syılamaıdy» dep Elbasymyz aıtqandaı tarıhty bilý barshamyzdyń paryzymyz.

VI. Úıge
1. Qazaq handyǵynyń qurylýy prosesin syzbaǵa túsirý
2. Atlastaǵy keskin karta tapsyrmasyn oryndaý
3. Kereı men Jánibek handar týraly referat jazý
VII. Baǵalaý