InfoHub Logo

Qazaqstan Respýblıkasy - zaıyrly, demokratıalyq memleket. Qazaqstan Respýblıkasy Konstıtýsıasynyń 1-babynyń 1-tarmaǵynda «Qazaqstan Respýblıkasy ózin zaıyrly, ashyq, quqyqtyq memleket retinde ornyqtyrady» delingen. «Zaıyrly» uǵymy memlekettiń barlyq salalarynda, sonyń ishinde din salasynda da ashyq, aıqyn saıasat ustanatynyn, azamattardyń ar-ojdan bostandyǵyn qamtamasyz etetinin, dinniń memleket saıasatyna aralaspaıtynyn bildiredi. Iaǵnı zaıyrlylyq – dinsizdik nemese dindi teristeýshilik emes, ol – memlekettiń dinı emes, quqyqtyq qaǵıdattarmen basqarylýy. "Zaıyrly" sózi - "ashyq", "aıqyn", "syrtqy" degen negizgi maǵynany bildiredi. Jalpy, "zaıyrlylyq" uǵymynyń aýqymy keń. Bul uǵym aıasynda ár adamnyń  senimine, ar- ojdanyna eshqandaı shekteý qoıylmaıdy. Iaǵnı, ár adam dúnıetanymdyq erkindigin ustana  otyra, ar-ojdan bostandyǵyn erkin paıdalana otyryp, óz senimin ustana alady. Demek, bul degenimiz azamattardyń din ustaný erkindigi óz quqynda bolady. 

Sonymen qatar, Qazaqstan Respýblıkasynyń 2011 jylǵy 11qazanyńda qabyldanǵan «Dinı qyzmet jáne dinı birlestikter» zańnamasyn negizge ala otyryp, Qazaqstan zaıyrly memleket, sonymen qatar, elimizdiń tarıhynyń damýy men qalyptasýy negizinde hanafı mazhaby men pravoslavıelik hrıstıan dininiń erekshe rólin, jáne basqa da konfesıalardyń qyzmetin erkin jasaýyna múmkindikter berilgendigi kórsetilip ótken. Zaıyrly memleket barlyq dinderge, din  senýshilerine zań sheńberinde erkin qyzmetteri men dinı senimin ustanýǵa múmkindik beredi.  

Zaıyrly memlekette árkimniń óz bostandyǵy men dinı senimi  óz erikterinde bolǵanymen, bul uǵymdy jat dinı aǵymdardyń, radıkaldy jat ıdeologıanyń taralý maqsatynda paıdalaný degendi bildirmeıdi. Qazirgi tańda radıkaldy ıdeıalardy taratýshylar el turǵyndarynyń jáne áleýmettik jelini esepsiz qoldanýshylardyń dinı saýatynyń tómendigin paıdalanyp otyr. Iaǵnı, bul dindi ustaný óz erikterinde bolǵanymen, dinı jat aǵymnyń óris alýy degendi bildirmeıdi. Konstıtýsıamyzda kórsetilgendeı,  basty baılyǵymyz - azamattardyń "zaıyrlylyq"  uǵymynda dinı nanym senimderine qurmetpen qaraý jáne de óz quqyqtaryn saqtaı otyra, dindegi adasýshylyqty boldyrmaý.

Qorytyndylaı kele, zaıyrly memleket kez-kelgen dinge ártúrli kózqarasta qaraıdy. Demek, bilgili bir dinge eshqandaı basymdyq berilmeıdi. Qazaqstan Respýblıkasynda resmı din bolmaıdy jáne de memleket qandaı da bir dinge táýeldilik bermeıdi.Azamattar dinı senimderine qaramastan teń quqyly. Jáne de Qazaqstan halqynyń rýhanı murasymen, dinderdiń mádenı jáne de tarıhı qundylyǵymen qatar, konfesıaaralyq kelisimniń mańyzdylyǵyn jáne de dinı tózimdilikti, azamattardyń óz dinı senimderin qurmetteıdi. Qazirgi tańda, Qazaqstan Respýblıkasy ózin demokratıaly jáne zaıyrly memleket ekendigin ornyqtyra otyra,  azamattardyń dindi ustaný, ustanbaýy óz quqyq erikterinde bolyp keledi. Zaıyrly memleket zańdaǵy dinı senim bostandyǵy men ar-ojdan bostandyǵy negizinde júzege asady.

Seıtnur Aıajan

Jetekshi: QazUÝ aǵa oqytýshysy Kantarbaeva J.Ý

---