Qazirgi qazaq jýrnalısıkasynyń tanymdyq fýnksıasyna sholý
Belgili jýrnalıs Qýandyq Shamaqaıuly jýrnalısıkanyń 6 túrli fýnksıasyn kórsetip ketkenin barshamyz bilemiz.Kez kelgen bolashaq jýrnalıs osy fýnksıalarǵa toqtalyp otyryp tereń oıǵa súńgip ketetinine túk te kúmánim joq. Árqaısysy óz oıyn aıtary anyq: bireýi búıtsem, bireýi súıtsem dep.Jýrnalısıka fýnksıalarynyń ár satysy qoǵamymyzben qandaı baılanys ornatýda degen syndy saýaldar túıtkildi máselege aınalyp qyzý oıtalqyǵa túseri de aqıqat.Osy tusta meni de oılandyratyn bir saýal bar.Bolashaq jýrnalıs bolǵandyqtan ba at tonymdy ala qashyp aınalyp óte almadym.Men ásirese, tanymdyq fýnksıaǵa basa nazar aýdara otyryp ,óz oıymmen bóliskim keledi. JOO –nyń qabyrǵasynda júrgen árbir bolashaq jýrnalıs keleshekte óz halqynyń paıdasyna qyzmet etýdi arman etedi.El aýmaǵyndaǵy máselelerdi nysanaǵa ala otyryp odan shyǵý jolyn kórsetetin nemese qoǵamnyń álsiz sanalatyn tustaryn myǵymdaı túsetin tanymdyq jobalar jasap jatatyndary da bar.Qazirgi tanymdyq jobalar qandaı ? kóbi osy ýaqytqa deıin tok –shoý ispettes úlgide bolyp keldi .Endi –endi ǵana aıaq alystaryn túzep el máselesin sheshýge degen qulshynystary oıanyp kele jatqandaı Degenmen shıkileý. BAQ ókilderi zamananyń dertin taba almaı júr me ,álde adamdar talǵamy qubylmaly ma ?Halyq talǵamy dep qyzmet ete bersek balshyqqa bata beretin sekildimiz.Adamdar eliktegish keledi , ásirese ,bizdiń Qazekeń.qazekeń elikteýdi óz ótkenimizden bastaý krektigin bilmeı me ? Tańym bar. Tanymdyq jobalardyń basty myqsaty – halyq tárbıesi.Meni shyńyraý oıǵa túsirgen de osy saýal edi Ulttyq qundylyǵymyzdy nasıhattaıtyn jobalar búginde tym az.Telearnalardan anda-sanda ǵana kórýińiz múmkin . Degenmen onyń kórermenderi az mólsherde ǵana. Nege deseńiz qazaqy qasıetimizdi dáripteıtin baǵdarlamalar tek ortanqol arnalarda ǵana kórsetiledi.El patrıottarynyń mereıin ústem etetin tolyqqandy qazaqy telearnalar bar edi El arna men Kazakh TV sekildi .alaıda El arnanyń ózi daýly máselege baılanysty bir jabylyp baryp qaıta shańyoaǵyn kótergenin barshamyz bilemiz. Onyń halin aıtpasa da túsinikti. Al Kazakh TV rýhanı jańǵyrý baǵdarlamasy aıasynda úshtildilik saıasatyn ustanyp kete bardy.Al baspasózde she ? Shynymdy aısam men qazaqy dástúr men ǵurpymyzdy úlgi etip kórsetetin gazet –jýrnal ataýyn bilmeıdi ekenmin.Qazirgi kúni oqyrman qaýymnyń qolynan kóretinińiz: «Egemen Qazaqstan» jáne oǵan bas oppozısıoner «Jas Alash» , «Ańyz adam» jáne onyń aǵaıyny ispettes «Juldyzdar otbasy». Oqyrmannyń deni orta jastaǵylar .Al qazirgi qazaǵym deıtin jas urpaq ǵalamtor betterinen «qamshy. Kz, massaget.kz syndy saıttardy qaraıdy ,al ony el aǵalary bile bermeıdi. Baıqap qarasańyz ,ózara sabaqtastyq , úndestik joq.
Al radıonyń qazirgi kúıin aıtýǵa batylym jetpeıdi.Ashshy tıse aıyp etpesin degenmen radıo qyzmetkerleri óz habarlaryn ózderi tyńdaý úshin shyǵaratyndaı. Qazirgi jastardyń kózqarasy bul.Bala kezde keshki saǵat 21:00 de atamyzdyń tizesine otyryp alyp aıaǵynan tıyn shashatyn ǵajaıyp elik týraly ertegi tyńdaýshy edik.Atamyz qatqyl túnmen «tynysh» dep qoıatyn biz miz baqpaı otyra beretinbiz. Al qazir sol ertekshi ájeıdiń esimin de bilmeımiz. Radıo tyńdaǵan biz sondaı bolsaq ózgesi qaıtsin. Múmkin radıonyń sońǵy tyńdarmandary bizdiń býyn ókilderi shyǵar. (Taksıstterdi qospaǵanda!) Sondyqtan onda bolyp-bolmaı jatqan qazaqy naqyshtaǵy baǵdarlamalardan beıhabarmyz.
Burynyraqta aýyldaǵy ini-qaryndasymyzben teledıdardyń púltine talasyp jatyp «Balapan» telearnasynan «Altyn qazyq» etno-tanymdyq baǵdarlamasyn kózimiz shalyp qalýshy edi.Baıqap qarasam táp-táýir joba .Osy tusta oıǵa keletini: halqymyzdyń dástúr-saltyn nasıhattaý kezeńinde qymsynyp jatýdyń qajeti joq sekildi. Iaǵnı, jas ereksheligine mán berý kereksiz be deımin.Sebebi, qazirgi jastardyń birshamasy el ǵurpynan habarsyz , al el tutqasyn ustaǵandar Keńestiń kórpesiniń astynan endi shyqqandar.
Al halyq talǵamyna mán bergish ókilderge qoǵam tynysymen tereńirek tanysýdy keńes etemin. Qazirgi el ulandarynyń nege den qoıyp jatqanyn bilmesten efırge «Qalaýlym» men «Oıbaı shoý» sekildi arzanqol tok-shoýlardy shyǵarýdyń túk te qajeti joq dep bilemin.Shyndyǵynyda , halyqtyń qaınaǵan ortasynda kóshe kezip júrip maǵlumat jınap avtorlyq baǵdarlamalar qurǵan azamat joq ta shyǵar múmkin.
Qazirgi meniń utshyl zamandastarym nege mán berip jatqanyn aıta keteıin ,bilmegen jan bolsańyz.Búginde sanaly jas el tarıhyna tereńirek úńilip, tili men dástúrin qurmettep,eldiń rýhanı qazynasyn boıyna sińire túskisi keledi. Oǵan dálel: ózimishzdiń shaharymyzda da sheshendik ónerge úıretetin úıirmeler ashylyp jatyr. Al toǵyzqumalaq pen dombyra úıirmeleri burynan-aq bar.Suranys bolmasa bundaı uıymdar qurylmas edi. Demek , qoǵamda qajettilik bar.Endeshe osyndaı qundylyqtardy BAQ-qa nege jarıalamasqa?
Sóz sońynda aıtarym:
Kez –kelgen memleket dál qazirgi zamanda tek ulttyq kalorıtimen ǵana órkendeı alady.Ásire, óliara kezeńin basynan ótkerip jatqan bizdiń el úshin bul óte mańyzdy. Keleshekte Uly dala eli de BAQ eri de muny túsinse deımin.