InfoHub Logo

Ábenova Aınur Polatqyzy
Magıstratýra 2 –kýrs 
e.ǵ.d., profesor Aıtbembetova A.B.
ÁL-FARABI atyndaǵy QAZAQ ULTTYQ ÝNIVERSITETİ

Jańa ekonomıka jaǵdaıyndaǵy joǵary bilimniń tıimdiligi álemdegi elder sanynyń artyp kele jatqan ınovasıalyq saıasatynyń strategıalyq baǵytyna aınalýda. Sońǵy ýaqytta jetekshi joǵary oqý oryndarynyń zertteý jumystaryna olardyń adamzattyń negizgi jahandyq máselelerin sheshýge qosqan úlesine kóbirek kóńil bólinýde. Bul rette joǵary bilim berýdiń negizgi mindetteri óz óńirlerine ekonomıkalyq damýdy teńestirý men jedeldetýde, kedeılik pen áleýmettik teńsizdikpen kúreste kómek kórsetý bolyp tabylady.
joǵary oqý oryndarynyń halyqaralyq reıtıńteri dástúrli túrde ekonomıkalyq damýdy baǵalaýdyń mańyzdy quramdas bóligi jáne álemniń ártúrli elderiniń joǵary bilimine qol jetkizýdi salystyrý retinde qabyldanady. Joǵary bilim berýdi qoldaý árqashan oǵan qoıylatyn qos talaptarmen úılesedi. Bir jaǵynan, qoǵam kóptegen stýdentter úshin joǵary bilim berý júıesine qyzyǵýshylyq tanytady, ekinshi jaǵynan, ol árqashan álemdik deńgeıdegi ýnıversıtetterge jaǵdaı jasaýǵa umtylady. Álemdik deńgeıdegi Ýnıversıtet ár túrli tujyrymdamalarǵa ıe bolýy múmkin jáne barlyq qyzmet salalarynda minsiz bolmaýy múmkin, degenmen ol árdaıym basqa ýnıversıtetter úshin etalondyq model retinde qyzmet etýi kerek. Bul tek ǵylymı-zertteý jumystaryna ǵana emes, sonymen qatar basqa salalarǵa da qatysty , minez-qulyq etıkasy, stýdentterdi qabyldaýdyń demokratıalyq jáne ashyq prınsıpterin saqtaý, qyzmetkerlerdiń mansaptyq ósý tájirıbesi.

Negizinen álemde bilim berý sapasynyń ashyq jáne obektıvti kórsetkishterine suranys únemi ósip keledi. Ár túrli akredıtteý ortalyqtary men agenttikter tartylǵan jaǵdaılarda. Alaıda, memlekettik akredıtteý rásimi mamandardy daıarlaýǵa tapsyrysty ornalastyrýmen, JOO-da zertteýler týraly málimetterdi ashýmen/jabýmen jáne t. b. JOO men mamandyqty tańdaýmen baılanysty barlyq problemalardy sheshýge múmkindik bermeıdi.Osyǵan baılanysty joǵary oqý oryndary reıtıńteriniń tanymaldyǵy artyp keledi. Mysaly Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti Qazaqstan Respýblıkasynyń kóptegen ǵylymı jáne kásiptik salalaryndaǵy joǵary kýrs stýdentter úshin asa mańyzdy zertteý ınstıtýttarynyń biri jáne sonymen birge erekshe oqý ortasy bolyp tabylady. QazUÝ elimizdiń jetekshi ýnıversıteti retinde elimizdiń Tuńǵysh Prezıdenti – Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń álemdegi eń úzdik 200 joǵary oqý ornynyń qataryna kirý jónindegi mańyzdy memlekettik mindetin júzege asyrý úshin maqsatty túrde jumys isteýde.Túlekterdi jumysqa ornalastyrý reıtıńinde 500 joǵary oqý ornynan 251 oryndy ıelenedi. Reıtıń jumys berýshiler arasyndaǵy bedel, túlekterdiń kásibı jetistikteri, jumys berýshilermen áriptestik, jumys berýshilerdiń stýdenttermen ózara is-qımylyn uıymdastyrý jáne joǵary oqý ornyn bitirgennen keıin jumysqa ornalasý retinde baǵalaý krıterııleri negizinde jasaldy. Bul joǵary nátıje QazUÝ-dyń jumys berýshilermen tyǵyz baılanysy bar ekenin jáne JOO-nyń kóptegen túlekteri elimizdiń úzdik kompanıalaryna, sondaı-aq odan tysqary jerlerge tabysty jumysqa ornalasatynyn rastaıdy.

Jahandaný prosesi joǵary bilim berý salasynda da kórinis tapty: kezeńde akademıalyq jáne stýdenttik utqyrlyqtyń qarqyndy ósýi baıqaldy, "qos dıplom" baǵdarlamalarynyń sany kúrt ósti, tólemge qabiletti talapkerlerdiń Sheteldik oqýǵa degen qyzyǵýshylyǵy aıtarlyqtaı ósti. HH ǵasyrdyń aıaǵynda. bilim berý qyzmetteriniń halyqaralyq naryǵy qalyptasty. Bul naryqtyń jyldyq kólemi birneshe AQSH dollaryn quraıdy. Keıbir baǵalaýlar boıynsha, búginde 2,5 mıllıonnan astam stýdent óz otanynan tys jerde oqıdy jáne jyl saıyn 20% ortasha deńgeıge jetedi. Sondyqtan búgingi tańda ýnıversıtettiń reıtıńtik ustanymdarynyń talapkerlerdiń qalaýyna áserin eskere otyryp, ýnıversıtetti iri jáne bedeldi jáne reıtıńtik agenttikterde ilgeriletý jónindegi jumystardy jandandyrý asa mańyzdy bolyp otyr, sonyń saldarynan bolashaqta zertteý klımatyn jaqsartý JOO-daǵy zıatkerlik qyzmet ónimderin ınternasıonaldandyrý men komersıalandyrý kólemin ulǵaıtý, álemniń iri ǵylymı ortalyqtary iske asyratyn ınovasıalyq jobalardy ulǵaıtý, jańa basqarý standarttaryn engizý bolady, Qazaqstandaǵy joǵary bilim berý júıesin aldyńǵy qatarly halyqaralyq standarttarǵa sáıkes sapaly transformasıalaý .

---