InfoHub Logo

QR PİB MO «Qarlyǵash» b/b tárbıeshisi:
Ýmısheva Qarlyǵash Saıtmýratovna

ESSE

    Maǵan jaqsy muǵalim bárinen de qymbat,

    Óıtkeni, muǵalim - mekteptiń júregi.

    Ybyraı. Altynsarın

Dúnıedegi mamandyq ataýlynyń tóresi - ustazdyq. Ásili, muǵalim barlyq mamandyq ıesin tárbıeleıtin, oqytyp úıretetin abzal jandar. "Muǵalim mamandyǵy barlyq mamandyqtyń anasy” demekshi, ustaz aldynan tárbıe almaıtyn jan joq. Ustaz bergen tárbıe árbir adamnyń ómirine jol silter shamshyraq isbettes. Ǵylym ıesi ǵalym da, el qorǵaǵan batyr da, tilinen bal tamǵan aqyn da, tegeýirini temir balqytqan jumysshy da, egin salǵan dıhan da, mal baǵyp terin tókken shopan da, aspanda qalyqtaǵan ǵaryshker de tipti bári-bári ustazdan tálim - tárbıe alǵan. Adamzat ataýlyny ózge tirshilik ıegerinen daralap, erekshelep kórsetetinerekshe qasıettiń biri- onyń túısigi men seziminiń jáne oılaý qabiletiniń jaqsy jetilgeni jaıynda kóp aıtylyp ta, jazylyp ta júr. Jaqsy bolsa da, jaman bolsa da kez kelgen áreketti júrekke jeńdirýge tyrysamyz, sonyń tóreligine júginemiz, pármenine bas uramyz. Jasaǵan isińe kóńiliń tolsa, adamnyń keýdesinde óz «Meni» atoılap shyǵa keledi, al kerisinshe bolǵan jaǵdaıda kóńilińniń basylyp, ekpinińniń saıabyr tartyp qalatyny da ras.

«Jaqsy is jan jadyratady» demeı me dana halqymyz. Osy sózge súıensek, meniń de aınalama qarap, rızashylyq sezimge bólengen sátterim az bolmapty. Soǵan qaraǵanda birshama ıgilikti isterdiń basyn qaıyrǵan tárizdimin. Eń bastysy-atamnyń emes, Otannyń balasy bolýǵa tyrysyp baqtym. Bul jaǵynan kelgende oza shaýyp, kópten qalmaı, qalyń shańnyń ortasynda óz jolymmen týra tartyp kele jatqanym anyq. Eń bastysy «Men jáne meniń mamandyǵym» uǵym boıymda úılesim taýyp, bir arnada toǵysyp jatyrǵoı dep topshylaımyn. Jas ta bolsam kóp dúnıege basqasha kózqarspen qarap, ózimniń ornymdy aıshyqtap otyrǵandy qalaımyn. Máseleniń ushy  «Ne ekenińe emes, ne orǵanyńa» baryp tireletin bolar. Olaı bolsa, aýyz toltyryp aıtatyndaı jaqsy dúnıeler barshylyq. Eń bastysy, ózińdi tejep ustap, bergenimnen bererim kóp degen oımen jumys istegen durys shyǵar. Ádebıetimizdiń alyptarynyń biri Ǵabıden Mýstafın «Baq keıde taýyp, keıde aýyp qonady. Aýyp qonsa esirtedi, taýyp qonsa eseıtedi,» - degen sózdi jıi qaıtalatyn kórinedi. Meniń paıymdaýymsha, taýyp aıtylǵan sóz, oryndy pikir. Jalǵan sezimniń jetegine ketpeı, óz ketigińdi dóp basyp, taýyp qalanyp jatsań qandaı ǵanıbet.

Men – ustazbyn, mártebeli mamandyqtyń ıesimin. Ustaz jas óskinge tek izgilik nuryn sebedi, ózegine nár beredi, ómirine sán beredi. Sony oılasam, keıde rıasyz keıipke enip, bir jasap qalatyn kezim de kezigedi. Baryńdy balaǵa berip, kóńiliń marqaıyp, jumysyńnan sharashap kele jatasyń. Bile bilsek, sharshaýdyń ózi de adamdy raqatqa bólıdi eken-aý.

Ultymyzdyń arysy Maǵjan aǵamyz: «Alty alashtyń balasy bas qossa, eń tórdegi oryn muǵalimdiki» - degen eken. Asyl ustazdyń adal eńbegin anyq baǵalaǵan abzal aǵadan asyryp ne aıtýǵa bolady. Ras, keıingi kezderi muǵalimniń qoǵamdaǵy orny men mártebesi týraly jıi sóz qozǵalatyn boldy. Ustazyn ulyq tutqan kıeli halqymnan aınalaıyn, ásirese betińe qarap, beıtarap sóılep jatqan pende kórmedim. Alaıda ustazyna qol kóterip, ardan attap, astamshylyq kórsetip jatqandar jaıly jaısyz habardy da keı kezderi qulaǵymyz shalyp qalady. Kópke topypaq shasha almaspyz deı turǵanmen de kinániń ózimizde de bar ekenin moıyndaý qajet.

Ustaz bolý júrektiń  júrektiń batyldyǵy dep jatamyz ǵoı. Shynynda da meıirimnen jurdaı, shydamsyz, taıaz oılaıtyn janǵa ustaz bolý aýyr da tıer. Ómir boıy izdenbeseń, janalyqqa umtylyp, jaryqqa bettemeseń syıyńdy joǵaltasyń. Bala degen jas aǵash sıaqty baptamasań, kútpeseń, ońaılyqpen jemisin bermeıdi. Bala janynyń baǵbany ataný úshin jan tánińmen sol mamandyqqa berilý jón bolar. Sonda ǵana asqaq armanyń oryndalady, dittegenińe jetesiń. Bala júregine jol silteıtin tóte joldyń sony soqpaǵyn da tek sol eńbekten, tókken terden izdegeniń durys.

Ataqty Baýyrjan Momyshuly jaýyngerleri únemi qasterlep, pir tutyp ótken syńaıly. Onyń sebebin suraǵanda olar: «Baýken komandırmin dep keýde kergen kisi emes, jarty túıir nannyń ózin bizben birge bólip jep, syz okopta birge jatty. Elge tákáppar kóringenmen, jany taza, meıirimdi adal, adam boldy. Sondyqtan da syılaımyz», - dep jaýap bergen kórinedi. Muǵalim mamandyǵyn ıaǵnı meniń mamandyǵymdy tańdaǵan janǵa aıtarym, «Balany sýı júrek jylyýyn aıama, shýaǵyńa shomyldyr. Sonda sol nurǵa keıin óziń de bólenesiń. Etken eńbegiń, tókken teriń sózsiz aqtalady». Abaı atamyzdyń adamzatty alalama, olardyń bárin baýyrym dep súı degen pikirde aıtylǵan sózimizdi tolyqtyra ketedi.

Qoryta kelgendegi aıtarym da aıqyn. Ustaz bolýdy qalaǵan ekensiń aldyńda tynymsyz kúnder men uıqysyz túnder kútip tur. Bárine tózip, barine kónýiń kerek. Ómirde óz «Menińdi» joǵaltpa. Sonda ǵana men jáne meniń mamandyǵym dep keýde kere aıtatyn bolasyń.

---