InfoHub Logo

XXI ǵasyr - ınternet ǵasyry bolǵaly qashan. Telefonnan bas kótermeı, esalań kúıde júrgendeımiz. Internettiń tilin myqtap úırengeli, quddy onsyz ómir toqtap qalatyndaı deńgeıge jettik. Iá, ǵalamtordyń bereri kóp, tipti jetip artylady. Alaıda, onyń tıgizer zıany men zardaby, aldamshy kózboıaýshylyqtary da bar. Sonyń biri “ınternet alaıaqtyq.” Siz ben biz bilmeıtin ınternet resýrstaryn tıimdi jolmen paıdalanatyn ákki alaıaqtar búginde ańqaý qara halyqty san soqtyryp júr. Birin úıinen, kóliginen aıyrsa, birin tipti ómirinen aıyratyndaı dárejege jetkizedi. Bul qashanǵa deıin jalǵasa bermek? Áli qansha halyq aldanyp, alaıaqtyqtyń qurbany bolýy kerek? Kez kelgenimizdiń barmaq tistep qalmaıtynymyzǵa kim kepil?

“Qaryzdan qutylý, paıyzsyz nesıe alyp berý, jumysqa ornalastyrý, banktegi qara tizimnen shyǵaryp berý syndy jyltyraq jarnamalar alaıaqtyqtyń alǵashqy belgileri. Al sol nesıesin tóleı almaı, qaryzǵa belshesinen batyp júrgenderdiń kózine mundaı jarnamalar ottaı basylady. Sodan qaıtedi? Qatty úmittenip, bar jıǵan-tergenin esh oılanbastan salyp jiberedi. Túbinde dymsyz qalyp, taqyrǵa otyryp qalǵandarǵa ne deısiz? 

Internet alaıaqtyqtyń deńgeıi kún sanap ósýde. Ótken jyly elimizde ınternet alaıaqtyqqa qatysty 21tmyńnan astam derek tirkelgen. Al bul san 2020tjyly 14tmyńnyń tóńireginde bolǵan. İİM málimetterine sensek, 1200-den astam derekte jábirlenýshiler ınternet resýrstaryna jeke derekterin erikti túrde ózderi engizgen. Al 2tmyńǵa jýyq alaıaqtyq túrli joba, oıyndar, qarjy pıramıdasy, bás tigetin saýda oıyndarynda oryn alǵan. Osy jyl bastalǵaly elimizde bul kıber qylmystyń 2900 deregi tirkelgen. Internet alaıaqtyq qazirgi tańda eń kóp tirkeletin qylmys túrine jatady. Buǵan baılanysty jumystar júrgizilip jatyr. Biraq bir qynjyltatyny osy alaıaqtardyń qolǵa túspeýinde. Ǵalamtor kózderin óte jaqsy bilgendikten bir kedergi týsa boldy, derekkózderin birden joıyp, sytylyp ketýdiń amal-tásilderin izdep turady. Sol úshinde ınternet alaıaqtyqqa quryq boılamaı tur. Biraq qylmyskerler aýyzdyqtalý kerek. 

Qorytyndylaı kele, uıaly telefonyńyzǵa keletin túrli smster men qońyraýlarǵa abaı bolyńyz. Alaıaqtarǵa tap bolýdan saqtanyńyz. Óz ómirińizdi ózińiz qıyndatpańyz. 

---