InfoHub Logo

Kóz ashqaly kórgenimiz — Keńester Odaǵy. Tegin oqytty, tárbıeledi. Bizge odan kúshti, ádiletti el bolǵan emesteı kórdik. Elimizdiń patrıoty boldyq. Degenmen júre kele, ómirdiń qıturqylaryn kórgennen keıin, qazaqtyń, onyń ishinde óz ata-babamyzdyń basynan ótkenin, Qazaqstannyń shyn mánindegi tarıhyn oqyp-bilgennen keıin, ásirese KSRO syndy alyp memlekettiń irgesi shirip, ózinen-ózi shaıqala bastaǵan sekseninshi jyldardyń belortasynda kazarmalyq júıede, qursaýda ómir súrip kelgenimizdi paıymdadyq.

Ótkenge oı jibersek, ol kezde baspasóz, sóz bostandyǵy bolǵan joq. Muny sol zamandarda buqaralyq aqparat quraldarynda qyzmet istegen jýrnalıser jaqsy biledi. Baspasózde qupıany saqtaý bólimi, bylaısha aıtsaq senzýra jaryqqa shyqqaly jatqan gazet-jornaldar men telehabarlarǵa eki shuqyp bir qaraıtyn.

Túrikmenstannyń Krasnovodsk aýdanynda shyǵatyn "Jumysshy" gazetinde jumys istep júrgen kezim respýblıkadaǵy hımıa ónerkásibiniń iri oshaǵy — "Qarabuǵazsýlfat" óndiristik birlestiginen kólemdi maqala jazdym. Maqalada kásiporynda shyǵarylatyn defolánt ertindisi maqta japyraǵyn túsirýge qoldanylady, ushaqpen joǵarydan sebilgennen keıin áp-sátte kógerip turǵan japyraq qýrap qalady da, bul maqtany kombaınmen ońaı jınap alýǵa múmkindik beredi. Biraq aýa men sýǵa, tóńiregindegi halyqqa asa zıandy degen sóılemder bar edi. Baspasózde qupıany saqtaý bóliminiń redaktory "shaqyryp jatyr" degen soń barsam, alasa boıly, sary kisi eken. Aldynda gazettiń erteńgi sanynyń betteri jatyr. Meniń maqalamdy jýan qyzyl qaryndashpen aıǵyzdap qorshap tastapty. "Myna maqalanyń avtory siz bolsańyz, gazet betinen aldyryp tastańyz, bulaı ashyq jazýǵa bolmaıdy". "Nege?" Endi ol maǵan yzbarlana qarady: "Men sizge aıtyp otyrmyn ǵoı, hımıalyq ónimniń qyr-syryn ashyqtan ashyq jazýǵa bolmaıdy dep", — dedi. Meniń maqalam alynyp tastalyp, ornyna basqa jaǵymdy maqala salynyp, gazet keshigip shyqty.

Bizdiń aýylda parasat-paıymy, oı órisi joǵary bir aǵaı boldy, óziniń ruqsatynsyz atyn aıtý yńǵaısyz bolar. Sol kisi óz kásipornyndaǵy oryn alyp otyrǵan keleńsizdikter, basshylyqtaǵy barmaq basty, kóz qystylarǵa qarsy kúresti. Ony aryzqoı retinde kórsetip, jumysynan bosatty, qýdalady da. Biraq ol alǵan betinen qaıtpady. Bir kúni "Pravda" gazetinde gazettiń sol kezdegi Túrikmenstandaǵy menshikti tilshisiniń, (umytpasam Kýrchenko bolýy kerek) "Po zamknýtomý krýgý" (Tuıyq sheńber boıymen) degen syn maqalasy jarq ete qaldy. Sóıtip, odaǵymyzdyń bas gazeti aǵamyzdy qorǵap shyqty. Jurt gazetti izdep júrip oqydy. Aýyl adamdary bas qosqan bir otyrysta maqala jóninde árkim árqıly pikir aıtty. Men ádildigine baǵyp, kásibı jýrnalıs retinde maqalanyń oryndy da jaqsy jazylǵanyn aıttym. Aramyzda MQK-niń jansyzy bar eken. Qalaı shuǵyl qımyldaıdy deseńizshi? Erteńine tańerteń jumysqa barǵan meni jedel túrde aýdandyq partıa komıteti shaqyrdy. Barsam, aýpartkomnyń úsh hatshysy, ıdeologıamen aınalysatyn laýazymdy qyzmetkerleri jınalyp otyr eken. Ekinshi hatshy O. Annaovezov sóz alyp: Siz nege "Pravdaǵa" shyqqan maqalany durys deısiz? Men: Elimizdiń bas gazeti, KPSS-tiń organy "Pravda" — durys jazbaıdy degenge kim senedi, sondyqtan men gazettegi maqalany durys jazylǵan dep oılaımyn". Ol: "Mine, másele qaıda jatyr? Bálkim, onyń jan-jaqqa aryz jazýyna kómektesken de bolarsyz. Qarapaıym jumysshynyń maqala jazýǵa saýaty jete bermesi belgili" — dedi. Men: "Ol kisini aýyldas, jasy úlken kisi retinde syılaımyn. Sálemimiz túzý, biraq siz aıtyp otyrǵandaı baılanysym joq". Sonymen biraz áýrelep qoıa berdi.

Ekinshi qabattan basqyshpen tómen túsip kele jatsam, kórshi aǵamyz kóterilip kele jatyr eken. Ony da shaqyrǵan-aý dep oıladym. Obaly ne kerek, ol kisi meniń oǵan eshqandaı qatysym joq ekenin aıtyp, men týraly jyly lebizin bildiripti degenin estidim.

Ol kezderde jınalys-jıyndarda sóılenetin sózderdiń ózi súzgiden ótetinin jasy úlkender jaqsy biledi. Osyndaı jaılardy eske ala otyryp, demokratıanyń adam balasyna jaıly bostan lebi esip, Qazaqstannyń derbes, táýelsiz el bolyp, kók baıraǵyn jelbiretip órkenıetke qadam basqanyna myń bir táýbe degim keledi. Qazaqtyń basyna qursaýly qoǵam endi eshqashan tónbese eken dep jaratqannan tilep ótemin.

---