InfoHub Logo

Kezinde qytaı ǵulamasy Konfýsıı: «Halyqty damýdyń buryn-sońdy bolmaǵan qýatty jolyna túsirgen, tarıhta tálim qaldyrǵan tulǵalardy ómirden óziniń ornyn tapqan adam»,–dep tujyrym jasaǵan eken.

Elbasymyzdyń «rýhanı jańǵyrýǵa» shaqyrýy elimizdiń keleli keleshegine baǵyttalǵan, halyqtyń jarqyn bolashaǵynyń baǵdarlamasy ispettes. Keleshekte halqymyzǵa álemdik damýdyń dańǵyl jolyn aıqyn kórsetip, keler belesterdi jańarǵan sanamen baǵyndyrýǵa úndeıdi. Adamzat jaıly adamı izgi qasıetterdiń bıiginen kóringen adam ǵana tarıhpen búgindi, búginmen erteńdi rýhanı sabaqtastyryp bolashaqqa baǵdar jasaıtyny belgili. Kezinde Geraklıt adamzattyń  úsh tiregin: oı birligi, sezim birligi, erik birligin kórsetken. Oı birligi – rýhanı tabysý, sezim birligi – dinı ustanymdardy qurmetteý, erik birligi – mindetsiz qyzmet degen eken. Elbasynyń rýhanı jańǵyrýǵa degen kózqarasy ózindik jańa formattaǵy búgingi tańdaǵy erekshe qundylyqqa toly qundy oılar qory bolyp otyrǵany belgili. Elbasymyz jahanǵa túbegeıli jańǵyrý josparyn usyndy sonymen qatar, qoǵamdyq sanany, tanymdy rýhanı jańǵyrý arqyly ózgertýge baǵdar berdi. Bul rýhy álsiregen, oıy shashyraǵan, qaltarystan jol tappaǵan talaılardyń sanasyna jarq etken sáýle túsirdi, ómirge jańa bir kózqaras qalyptastyryp, qýat berer rýhanı qazynanyń qaınar kózi dep bilemin.

Qazirgi tańdaǵy kún sanap bolyp jatqan ózgerister áleminde ómir súrý, aldyńǵy qatarly otyz eldiń ortasynan oryn alý úshin aldymen rýhanı jańǵyrý qajet. Rýh bıiktigi sanamen sabaqtasyp tulǵany kemeldendirýdiń berik dińgegi bolyp tabylady. Jańa tarıhı kezeń qarsańynda rýhanı jańarý – ult sanasynyń jańǵyrýyn júzege asyrýdy kózdeıdi. Jańa dáýirde zaman talabyna ıkemdelý, jańa qoǵamnyń jaǵymdy jaqtaryn sanamyzǵa sińirýge negizdeledi. Sanaly túrde jańǵyrý ótken tarıhymyzǵa, dástúrlerimizge syn turǵysynda synap qaramaı, zamannyń synaǵynan, tarıhtyń talqysynan ótken ozyq tájirıbemizdiń jalǵasyn tabý degen sóz. Sonymen qatar, ol rýhanı sanaly túrdegi jańǵyrýdyń qaınar kózine aınalyp, damýdyń arnasyn tasytyp, aýqymyn keńeıtýde tıimdi qoldanylýy shart. Ulttyń rýhanı jańǵyrýy ulttyq sananyń ózindik qalyptasqan qudyretimen baılanystylyǵynda jáne halqymyzdyń ómirlik tájirıbesi qıyn-qystaý sátterden aqyl parasatymen, ulttyq qundylyǵymen jol taýyp, keler kúnge senimmen nyq qadam basyp alǵa umtyla biletin qasıetimen qashanda qadirli.

Rýhanı jańǵyrý tamyryn tereńge jaıǵan tarıhymyzdyń, búgingi ómir saltymyzdyń, jarqyn bolashaǵymyzdyń ózara sabaqtasyp bir arnada toǵysýynan týyndaǵan ulttyq sanamyzdyń rýhanı úılesiminiń kepili. Sana ashyqtyǵy jastarymyzdy dúnıeniń ár tarabynda oıyp ornyn tabýǵa baǵyttaıdy. Qoǵam suranysy kún sanap ósip, ózgerip otyrǵan zamanda «sen de bir kirpish dúnıege tetigin tap ta bar qalan» dep ǵulama Abaı aıtqandaı, Elbasymyz jańa zamanda jańa talaptarǵa saı bolyp álemdegi aldyńǵy qatarly el bolýdyń bir sharty – jastardyń bilimdiligi, biliktiligi men iskerliginde ekenin aıqyn kórsetken. Bir sózinde Elbasymyz «qazir boı jarystyratyn kez emes oı jarystyratyn kezeń» degen bolatyn.

Ol úshin sanaly túrde rýhanı jańǵyrýdyń orny erekshe ekenin taǵy aıtqymyz keledi. Ulttyq sananyń kemeldenýi ult retindegi jańǵyrýdyń kepili bolatyn ulttyq sana-sezimdi, tarıhymyzdy qasterleı otyryp, qundylyqtardyń negizinde ony kemeldendirýdiń baǵdary. Ulttyq bolmys saqtalǵanda ǵana jańǵyrý júzege asady. Demek, rýhanı jańǵyrýdyń ár baǵytynda psıhologıalyq astar jatyr.
Aıtylǵan jaıttardy júzege asyrýda zamandastarymyzdyń ómirge degen tulǵalyq baǵyttylyǵy, tanýǵa degen tanymdyq júıesi, saraptaýǵa salar sanasy jatyr emes pe? Olaı bolsa, rýhanı jańǵyrý adamnyń jan dúnıesinen oryn alyp, sanasynda ornyǵýy shart.

Satanova N.J.

Qaraǵandy Memlekettik Tehnıkalyq

Ýnıversıtetiniń 1-kýrs stýdenti

oby: E-18-2

Jetekshisi: Aýbakırov E.J.

---