Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 3 kún buryn)
Rýhty Ábish

«Jazýshynyń tilinde de, dilinde de min joq. Qashanda sergek, qashanda sezimtal, báıgeniń aldynan ǵana keletin tulparlarǵa uqsatam men Ábishti. Al aspanǵa qarasam onyń juldyzyn ońaı tanımyn. Onyń juldyzy sol Áýezov, sol Sholohov, sol Aıtmatov, sol Nurpeıisov juldyzdarymen qatar tur. Ol da jaryq juldyz, máńgi janatyn juldyz»

Tumanbaı Moldaǵalıev

Qazaq deıtin tuǵyry bıik, qabiletti-qaharman, tarıhy mol halyqtyń tulpar tektes turqymen, boıynda batyldyǵy basym, rýhty azamattary qashan da bolmasyn tek eli úshin eńbek etetinin sonaý tarıh betterinen bilemiz. Sol uly tulǵalardyń qataryna, áńgimeme arqaý bolǵan Ábish Kekilbaevty zor maqtanyshpen jatqyzǵan bolar edim. Áńgimemniń álqıssasy, qazaq ádebıetiniń álem keńestigine tanylýyna zor úles qosyp, damý jolynda qajyrly eńbegimen halyqqa tanyla bilgen Ábishtiń  júrip ótken dara joly!

Dańqty jazýshy 1939 jyly 6 jeltoqsanda Mańǵystaý oblysy, Mańǵystaý aýdany, Ońdy aýylynda jaryq dúnıe esigin ashqan. Qazaq memlekettik ýnıversıtetin támamdaǵan soń, eń alǵash eńbek jolyn 1962-1965jj. «Qazaq ádebıeti», «Jas Alash» gazetterinde ádebı qyzmetker bolyp bastaǵan bolatyn. Damý jolynda bolǵan Ábish 1964-1968jj. Qazaq KSR Mádenıet mınıstrliginde repertýalyq-redaksıalyq kollegıa múshesinde qyzmetin jalǵastyrdy. 1970-1975 jj. «Qazaq fılm» kıno stýdıasynda bas redaktor, 1975-1984 jj. Qazaqstan Kompartıasy OK mádenıet bóliminde nusqaýshy, sektor meńgerýshisi, 1984-1986jj .Qazaq KSR Mádenıet mınıstriniń orynbasary, sonymen qatar, 1986-1988 jj. Qazaqstan jazýshylar odaǵy basqarmasynyń 2-hatshysy bolyp júrip birshama isterdi tyńǵylyqty atqara bildi. 1988-1990jj.Qazaq KSR tarıh jáne mádenıet eskertkishterin qorǵaý qoǵamy, Ortalyq Keńesi prezıdıýmnyń tóraǵasy atanyp, 1990 jyldan bastap Qazaqstan Kompartıasy OK bóliminiń meńgerýshisi, Qazaq KSR joǵarǵy Keńesiniń mádenıet, til jáne ultaralyq qatynastardy damytý jónindegi komıtetiniń tóraǵasy(1991), «Egemen Qazaqstan» gazetiniń bas redaktory(1992-1993), Qazaqstan Respýblıkalyq memlekettik keńesshisi (1992-1993), Qazaqstan Respýblıkalyq Joǵarǵy Keńesiniń tóraǵasy (1994-1995), Qazaqstan Respýblıkalyq Parlamenti Májilisiniń depýtaty, komıtet tóraǵasy (1996-1996), bolyp jumys istegen. 1996-2002 jj Qazaqstan Respýblıkalyq memlekettik hatshysy, 2002 jyldyń aqpanynan Qazaqstan Respýblıkalyq Parlamenti Senatynyń depýtaty boldy. Balalyq armanyn maqsatyna aınaldyra bilgen jas jazýshy es bilgeli tolmaı eńbektenip, zor izdeniste boldy. Onyń nátıjesi Ábishtiń shyǵarmalarynan aıqyn kórinis tabady. Ár týyndysy "ardan" ǵana turatyn qoǵam qaıratkeriniń árqashanda kóńili-qyran, oıy-barys, júregi-bóri, bıigi-qus bıigimen ólshene bildi! Suńǵyla eliniń ult bolyp qalyptasýyna qalamgerdiń eńbegi mol. Árbir shyǵarmasy úshin qanshama ýaqytyn sara etip, aıtar astary men ózindik mán maǵynasyna asa qatty kóńil aýdara bildi. Mine,onyń shyǵarmalary osynysymen ózgelerden erek tura bildi. Tumanbaı Moldaǵalıevtiń aıtýynsha Ábish-shoq juldyz. Al juldyz bir ǵana qasıetimen tanylmaıdy. Ábishti Ábish etken onyń-jan jaqtylyǵy desem qatelespegenim. Synshy, pýblısıs, tarıhshy, saıasatker, qoǵam qaıratkeri, sonymen qatar orys, qazaq tilinde erkin sóıleı biletin erekshe adam.Sanaly ǵumyrynda jazýshylyq qyrymen zor qurmetke ıe bolyp, bıikke shyǵýy onyń ómirindegi eń bir úlken jetistigi. Qazaq úshin de ózge úshin de Ábish jazýshylyq ónerimen qymbat. Jáne esh umytylmaıdy. Umytpaspyz!

Asylynda, Ábish Kekilbaev qasıetti qazaq úshin mol mura qaldyrǵan uly jazýshy. Ony búkil dúıim moıyndaıdy. Qarymdy qalamy arqyly oqyrmannyń júrek túkpirinen oryn alyp, rýhanı azyq syılap, jańashyldyq,  adamgershilik syndy asyl qasıetterdi dáripteı aldy. Qalamyn qalqan qylǵyn rýhty er jaıly aıtarymyz sirá taýsyla qoımas!Eń bastysy izgiler salyp ketken uly joldan adaspaıyq!


Jaımýhanova Aqmaral

AtMý, 2 kýrs stýdenti


You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama