InfoHub Logo

Taqyryby: Salaýatty ómir – nurly bolashaq
Tárbıe saǵatynyń maqsaty:
Bilimdilik: Ultymyzdy azǵyndatyp, adamdy kisilik qasıetinen aıyratyn shylym, esirtki, ishimdiktiń adamzatqa tıgizetin zıany jaıly túsindirý jáne olardan saqtaný joldaryn baıandaý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń ómirge degen qushtarlyǵyn arttyrý. Jaqsy menen jamandy aıyra bilip, jaman ádetterden boılaryn aýlaq salýǵa daǵdylandyrý. Óz betinshe izdenýge, zertteýge baýlý. Jaýapkershiligin arttyrý.
Tárbıelik: Qoǵamǵa paıda keltiretin, deni saý, salaýatty, jany taza, bolashaqqa nyq senimmen qaraıtyn urpaq tárbıeleý. Ózara syılastyq pen uıymshyldyqqa tárbıeleý.
Kórnekiligi: Slaıd «Salaýattylyq – densaýlyq kepili», densaýlyq, sport jaıly naqyl sózder jazylǵan plakattar, taqyryby jazylǵan plakat.
Túri: Toptyq saıys

Barysy:
Muǵalim:
Ómir adamǵa tabıǵatpen berilgen eń qymbat dúnıe. Adamnyń mándi de maǵynaly uzaq ómir súrýiniń negizi – onyń densaýlyǵy. Qazirgi tańda búkil álemdi tolǵandyryp otyrǵan máselelerdiń biri – adamnyń densaýlyǵy. Densaýlyq – adamnyń eń qasıetti de qundy, joǵaltýǵa bolmaıtyn, joǵalsa qaıta ornyna kelýi qıyn asyl qazynasy.

Sondyqtan el Prezıdentiniń "Qazaqstan - 2030” baǵdarlamasyndaǵy uzaq merzimdi basymdyqtyń biri – "Qazaqstan azamattarynyń densaýlyǵy, bilimi men ál aýqaty” tarmaǵynda,"…azamattarymyzdyń óz ómiriniń aıaǵyna deıin saý bolýy jáne olardy qorshaǵan tabıǵı ortanyń taza bolýy úshin” azamattarymyzdy salaýatty ómir saltyna ázirleý qajettigin basym kórsetedi.
Búgingi tańda óz táýelsizdigin alǵan egemendi elimizde osy baǵytta Qazaqstan mektepterine jan - jaqty damyǵan, densaýlyǵy myqty, salaýatty ómir saltyn jandaryna serik etken, aldaryna maqsat qoıa biletin dara tulǵalardy tárbıeleý - basty talap.

Keıde adamnyń densaýlyǵy túrli jaǵdaılarda, túrli sebeptermen buzylyp jatady. Mysaly; kólik apaty, qysta taıyp qulaý, oınap júrip balalardyń dene jaraqatyn alýy.
Al, eń ókinishtisi – adamnyń óz densaýlyǵyna keri áser etetin, tipti ómirine qaýip tóndiretin zıandy ádetterge áýes bolýy bolyp otyr. Bul aıtylǵan zıandy ádetter: shylym shegý, nashaqorlyq jáne ishimdik ishý.

Jas jetkinshek talshybyq sekildi ıilgish, jel qaıda soqsa solaı qaraı beıimdeledi, jaman ádetterge op ońaı boı aldyra salýy da ábden múmkin. Sondyqtan da jasóspirimderdi osyndaı jaman ádetterden saqtandyrý úshin búgingi tárbıe saǵatymyzdyń mańyzy zor dep oılaımyn. Olaı bolsa, «Salaýatty ómir – nurly bolashaq» atty tárbıe saǵatqa qosh keldińizder!
Tárbıe saǵat úsh toptyń saıysy túrinde júrgiziledi.
1 - top: «Densaýlyq» toby (Temekige qarsy top)
2 - top: «Bolashaq» toby (Esirtkige qarsy top)
3 - top: «Salaýat» toby (İshimdikke qarsy top)

Saıystyń kezeńderi:
1. Tanystyrý (ár top óz urany men tósbelgilerin tanystyrady)
2. Joba qorǵaý (zertteý jumystaryn slaıd boıynsha túsindirip, qorǵap shyǵady)
3. «Ýlanbasyn ómiriń» úı tapsyrmasy ( esse jazý nemese óleń oqý)
4. «Jyldam tap» (maqal aıtý)
5. Jarnama (sýret salý)
6. «Jamannan jıren» (assosasıa qurý)
7. Problemalyq suraq
8. «Esińde saqta!» (assosasıa)

Saıysty bastamas buryn ádil baǵa beretin ádilqazylar alqasyn saılap alaıyq.
Qazir kóktem mezgili bolǵandyqtan, sanaýly kúnderden keıin jer betine qyrda ósetin kóktemniń alǵashqy gúli - jaýqazyn jaıqala ósip shyǵady. Sender ár kezeń boıynsha alǵan upaılaryńa jaýqazyn alasyńdar. Qyzyl jaýqazyn - 10 upaı, sary jaýqazyn - 9 upaı, qyzǵysh jaýqazyn - 8 upaı. Saıys sońynda qaı top kóp qyzǵaldaq jınaıdy, sol top jeńiske jetedi. Olaı bolsa, saıysty bastaıyq.

1. Tanystyrý (ár top ózderiniń urany men tósbelgilerin tanystyryp ótsin)
1 - «Densaýlyq» toby
Bizdiń top: «Densaýlyq»
Bizdiń uran: «Temekiden tútin sorsań ýlaısyń,
Ózińdi - óziń jipsiz baılap shyrmaısyń»

2 - «Bolashaq» toby
Bizdiń top: «Bolashaq»
Bizdiń uran: «Esirtkini dattaımyz,
Salaýatty ómir saltyn saqtaımyz.
Biz - jasóspirim qaýymy,
Jaman joldy baspaımyz.
Aqyldy, nyq senimmen,
Bolashaqqa attaımyz.»

3 - «Salaýat» toby
Bizdiń top: «Salaýat»
Bizdiń uran: «Bolar bala kisilikke úıir,
Tozar bala ishimdikke úıir.»

2. Joba qorǵaý (zertteý jumystaryn slaıd boıynsha túsindirip, qorǵap shyǵady)
Ár top ózderine berilgen tapsyrma boıynsha júrgizgen zertteý jumystaryn qorǵaý kerek.
«Densaýlyq» tobynyń taqyryby «Temekiniń adamzatqa tıgizetin zıany»
«Bolashaq» tobynyń taqyryby «Esirtkisiz bolashaq»
«Salaýat» tobynyń taqyryby «İshimdiktiń zıany»

3. «Ýlanbasyn ómiriń» úı tapsyrmasy
Ár top zıandy ádetter jaıynda esse jazady, óleń oqıdy nemese ózderi óleń shyǵarady.

4. «Jyldam tap» dep atalatyn saıys kezeńinde ár top oqýshylary ózderine berilgen sózderdi qatystyryp jyldam maqal aıtý kerek. Maqal zıandy ádetter men densaýlyqqa qatysty bolýy kerek.
«Densaýlyq» tobyna (Tile, syrqat, dári, aýyz, jarly, nuqsan)
1. Bireýge ólim tilegenshe,
Ózińe ómir tile.
2. Syrqat - tán jarasy,
Qaıǵy - jan jarasy.
3. Aýrýdyń jaqsysy joq,
Dáriniń táttisi joq.
4. İshiń aýyrsa, aýzyńdy tyı.
5. Jarlynyń baılyǵy - deniniń saýlyǵy.
6. Araq - aryńa nuqsan,
Temeki - tegińe nuqsan.
«Bolashaq» tobyna (Jıren, jolama, baılyq, em, salaýat, shymyr)
1. Jaqsydan úıren,
Jamannan jıren.
2. Esirtkige jolama,
Jeteleıdi molaǵa.
3. Densaýlyq - zor baılyq.
4. Aýyryp em izdegenshe,
Aýyrmaýdyń jolyn izde.
5. Salaýatty ómir - kóterińki kóńil
6. Shynyqsań shymyr bolarsyń

«Salaýat» tobyna (Sharap, ázázil, jeti, kúldiredi, azǵyn, as)
1. Kápir ǵurypty buzady,
Sharap shyryqty buzady
2. Ázázáil qozdyrady,
Araq tozdyrady.
3. Jol jeti túnde,
Araq tal túste adastyrady.
4. Araq aldymen kúldiredi,
Kúldirip otyryp búldiredi.
5. Araq ishti degenshe
Azǵyn jolǵa tústi de.
6. Araq - atańnan qalǵan as emes.

5. Jarnama
Oqýshylar zıandy ádetterden saqtanyp, salaýatty ómir saltyn nasıhattaıtyn sýret salyp, jarnamalaıdy. Top músheleri túgel qatysýy tıis.
Ár top ózderine berilgen tapsyrma boıynsha jumys jasaıdy.
«Densaýlyq» tobynyń taqyryby «Temekige qarsy»
«Bolashaq» tobynyń taqyryby «Esirtkige qarsy»
«Salaýat» tobynyń taqyryby «İshimdikke qarsy»

6. «Jamannan jıren» dep atalatyn kezeńde «Densaýlyq» toby «Temeki» sózine, «Bolashaq» toby «Esirtki» sózine, «Salaýat» toby «İshimdik» sózine assosasıa qurady. Sózderdiń sany men durystyǵy baǵalanady.

7. Problemalyq suraq «Jasóspirimderdiń zıandy áreketterge barýynyń sebebi ne?»
Ár topqa «Jasóspirimderdiń zıandy áreketterge barýynyń sebebi ne?» degen problemalyq suraq qoıylady. Ár oqýshy óz oıyn jetkizedi.

8. «Esińde saqta!» (assosasıa qurý)
Saıystyń sońǵy qorytyndy kezeńinde barlyq top oqýshylary endi «Salaýatty ómir» sózine assosasıa quraıdy. Munda oqýshylardyń salaýatty ómir súrý úshin qajetti nárselerdi qanshalyqty biletini baǵalanady.
Ádilqazylar alqasy jeńimpaz topty anyqtap, marapattaıdy.

Qorytyndy
Muǵalim:
- Balalar, búgin «Salaýatty ómir - nurly bolashaq» taqyrybyndaǵy bolyp jatqan saıys túrindegi tárbıe saǵatymyz óz máresine jetti. Bul tárbıe saǵatynan sender zıandy ádetter jaıly biraz maǵlumat aldyńdar dep oılaımyn. Sender qazir 7 - synyptyń oqýshysy bolǵandyqtan, ata - ana da, ustazdar qaýymy da senderdiń bolashaqtaryńa alańdaımyz. Memleketimiz oqýshynyń tegin bilim alýyna jáne densaýlyǵyna kóńil bólip otyr. Keıbir balalar týa bitti múgedek bolyp jatady. Soǵan qaramastan qoǵamǵa kishkene bolsa da paıdasyn tıgizý úshin árekettenip tyrmysyp baǵady. Al, senderdiń denderiń saý, dene músheleriń bútin. Osy densaýlyqtaryńdy zıandy ádettermen ýlap, óz bolashaqtaryńa balta shappańdar. Osy ótilgen «Salaýatty ómir – nurly bolashaq» taqyrybyndaǵy tárbıe saǵaty senderge máńgilik sabaq bolsyn. Zıandy ádetterden aýlaq bolyp, salaýatty ómir saltyn jandaryńa serik etińder.
Sonda ǵana senderdiń bolashaqtaryń nurly bolyp, elimizdiń órkendeýine zor úles qosatyn azamat bolýlaryńa men senemin.

Barlyǵy hormen:
Esirtki qurysyn,
İshimdik joıylsyn.
Deni saý qazaqtyń,
Urpaǵy kóbeısin.
Mádenıet órkendep,
Tabıǵat kórkeıip,
Qazaqtyń symbatty,
Ul - qyzy kóbeısin!
Nazar qoıyp tyńdaǵandaryńyzǵa rahmet!