InfoHub Logo

Gazettiń negizgi demokratıalyq baǵyty – Patsha úkimetiniń ozbyrlyǵyn áshkerelep, kóptiń kókeıindegi qyjyldy kórsetip, halyqty ańǵartý úshin bastyrylǵan. «Serke» gazetin birer kúnnen keıin polısıa kelip, basqarmadaǵy barlyq danalaryn jıyp alyp, qulyptap ketedi.                     Sebebi, jarıalanǵan  maqalalarda qazaq halqyn úkimetke qarsy úgitteý bar dep, sodan ustaldy delingen.

Gazettiń jabylýynya túrtki bolǵan maqalanyń biri Mirjaqyp Dýlatulynyń «Bizdiń maqsatymyz» jáne «Jastarǵa» óleńi edi. Jylan  shaǵyp qalama dep, jipten shoshıtyn túrimiz joq dep, qarqyndy ekpinimen «Bizdiń maqsatymyz» atty maqalasyn «Serke» gazetine búrkenshik atpen jarıalady. Maqalada shendi shekpendilerdiń shekten shyǵýyn, kóldeneń kók atty kelip, qazaqtyń ózine tıesili jerine orys mujyqtaryna tartyp alyp berýin jazǵan. Qazaqtardyń Reseıde quqyqsyz halyq ekenin, salyq eldiń paıdasyna jaratylmaıtynyn synaǵan. Asyl dinimizdi mazaq etip, kitaptarymyzǵa tıym salynǵany týraly ashyna jazǵan. Bılik otar bolǵan eldiń muń - muqtajyn tyńdamaıtynyn alǵa  tartqan. Osy jazbadan keıin patsha ókimeti maqala avtoryn tutqyndamaq bolǵanda, ony jazǵan Mirjaqyp Dýlatuly ekenin bile almaǵan. Mine, gazettiń jabylýyna túrtki bolǵan maqalanyń mazmuny osyndaı edi.

«Batyrdy zamany týǵyzady» demekshi, Sháımerden Qosshyǵulovtyń bastaýymen, Hajy Ibragımovtyń redaktorlyǵymen shyqqan gazet qoǵamda batyldyqpen kózge tústi. Qazany qaınaı berse, qaqpaǵyna qaýip bar, taq bar jerde tabyt bar ekenin eskertti. Osy qarqynmen  ımperıanyń basyp – shanshýy jalǵasa berse, jýan bolsań da halyq bar ekenin kórsetti. Sol zamanda súıem jer úshin súıegin, qarys jeri úshin qanyn birgen,sózben soıyp sóılegen jýrnalıserdiń erligi bizge úlgi.

Qazirgi kezde Qazaqstanda da  sóz bostandyǵy joq. Eldegi bolyp jatqan ál – aqýaldardy ashyp aıta almaısyń. Sebebi bul jýrnalısiń ómirine qaýipti bolsa, syn basshynyń qıtyǵyna tıeri belgili. Halyq, telearnalar men radıolarǵa kóp sene bermeıdi. Gazetterden respýblıkalyq «Egemen Qazaqstan» syndy gazetterde búrkenshik atpen maqalalar jarıalanyp turady. «Bizdiń maqsatymyz»  maqalasyndaǵy jer máselesi, salyqtan túsken paıda halyqtyń ıgiligine jumsalmaıtyny týraly ózekti máseleler búginde ózektiligin joımady. Osyndaı mazmundy maqalalardy gazetter men saıttardan kóre alamyz.

Teledıdardan kórsetpeıtin, qashanda qoǵamnyń shyndyǵyn aıtatyn «Azattyq» radıosy bar. Radıoda eldegi mıtıńiler, qoǵam belsendileriniń belgisiz ólimi, túıeni túgimen jutqan jemqorlardyń atyn atap, jeter jerine jetkizip aıtady.

Qazaq jýrnalıseriniń barlyǵy bıliktiń qolshoqpary emes. Kópke belgili tilshilerimiz, ártúrli áleýmettik jeliler arqyly el basshylarymen tikeleı efırge shyǵyp, qoǵamdaǵy máselelerdi talqylaıdy, Keıde keń keńsede kresloda teńsele otyrǵan, qulqynnyń qamyn oılaǵandardy, tilshiler maqtamen baýyzdap, sózben sybapta alady.

Qashanda shyndyq óz qundylyǵyn joımaıdy. Jýrnalıstiń qashanda týrashyl, shynaıy bolýy kerek ekeni, ótken halyqtyń ál – aýqatymen eski gazetterge jarıalanǵan maqalalardan belgili.  Halyqtyń jaǵynda bolyp, el sózin sóılegen jýrnalıs qashanda qoǵamǵa syıly bolmaq.

Aralbaı Kamshat

Ál – Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti 1 – kýrs stýdenti

---