InfoHub Logo

Alǵashqy nómiri Qazaqstan Halyq aǵartý komısarıatynyń organy retinde 1935 jyldyń naýryz aıynyń 20 juldyzynda «Tóte oqý» degen atpen shyqqan eken. Artynsha gazet ataýy 1939 jyly «Salaýatty bolýǵa kómekshi», keıin «Jańa jazý» dep aýysty. Al  «Qazaqstan muǵalimi» bolyp 1952 jyldan bastap qoldanysqa engizilgen edi.

Gazettiń negizgi maqsaty, óz betinshe saýat ashyp júrgen jandarǵa, ustazdarǵa kómekshi qural bolý. Tarydaı búldirshinnen taýdaı tulǵa qalyptastyratyn tálimger men stýdentke arnalǵan bul gazet, aptasyna bir retten shyǵyp turdy.  Basylym betinde oqý – ádistemelik materıaldar men aýyl mektepteriniń hal – ahýaly jazyldy. Biraq qoǵam udaıy ózgeriske ushyrap otyrǵandyqtan, jaryq kóretin materıaldar zamannyń yǵyna qaraı shyǵarylyp otyrdy. Sondyqtan da kósh sońyna qalmas úshin gazet betinde jańartýlar júrgizilip otyratyn.

Árıne, bastapqyda bári keremet bolmady. Gazettiń kemshilik tustary boldy. Alǵashynda gazette aıdarlar bolmady. Sonyń áserinen jan – jaqtan túsken maqalalar aıdarsyz shyǵyp, gazet betine quddy uran sekildi basylǵan edi. Keıinnen ujym tájirıbe jınap, oqylyqtyń orny toltyryldy.

1952 jyldan bastap gazet  «Qazaqstan muǵalimi» jáne «Ýchıtel Kazahstana» bolyp, eki tilde shyǵaryldy. Alǵashqy redaktory bolyp áskerı tilshi - Omarǵalı Qudyshev saılandy.

Al, 1956 jyldan bastap «Qazaqstan muǵalimi» gazetinde «Mektep», «Partıa», «Kásipodaq», «Ǵylym jáne ádebıet» atty  bólimder ashylyp, óz jumystaryn bastady. Biraq avtordyń maqalasyna saı jańa aıdarlar qosylyp otyrdy. Mysalǵy, mektep jańalyqtary bolsa «Mektep habarlary», pedagogıkalyq keńes ótse «Muǵalimderdiń ıanvar keńesinen» dep, jańa aıdarmen jarıalanyp otyrǵan.

Baspa betindegi maqalalar tek oqý – bilimmen shektelmeı, ustazben shákirt arasyndaǵy ádepti de talqylaǵan. Sózime dálel retinde «Mektep turmysy» bóliminde jarıalanǵan Voloshın orta mektebiniń muǵalimi Q. Osmıevanyń «İltıpat týraly» maqalasyn  taldaıyq. Avtor óz sózinde ustaz tarapynan balaǵa psıhologıalyq zorlyq – zombylyq jasalmaýy kerek ekenin, ursý, oqýshyny kemsitý onyń oqýǵa degen óshpendiligin oıatatyn jetkizen. Sol sebepti balany maqtaý jáne kemshiligin agresıasyz túzetý qajettiligin atap ótken. Álbette avtor sózimen kelisemin. Sebebi oqýshy eń áýeli ustazdan bilimnen góri jylýlyq izdeıtini ras.

Qazirgi «Qazaqstan muǵalimi» burynǵysha óz qyzmetin jalǵastyryp keledi. Ǵasyrǵa taıaǵan tarıhı gazet, basqa basylymdarmen ıyq teńestirer dárejede. Búginde gazet aptasyna 1000 tırajdan basylyp shyǵarylady. Gazettiń qazirgi redaktory – Mynajadın Sermaǵambetov. Respýblıkanyń túpkir – túpkirinen kelip túsken materıaldar «Mektep dırektory», «Bastaýysh bilim», «HHİ ǵasyr mektebi», «Synyptaǵy tárbıe», «Synyp jetekshisi», «Mekteptegi dene tárbıesi» t.b aıdarlarǵa bólinip, shyǵarylady. Eń alǵashynda 4 aıdarmen bastalǵan bul gazet  búginde 12 aıdarǵa tolǵan.

Osy zamanǵy «Qazaqstan muǵalimine» jarıalanatyn materıaldarǵa toqtalaıyq. Baıqaǵynym gazet burynǵy baǵytynan aýytqymaǵan. Tek mektep jańalyqtary, balalar shyǵarmashylyǵy, mınıstrliktiń bilimge arnalǵan jańa qaýlysy, zeınetker ustazdardy quttyqtaýlary osyndaı maqalalar jaryq kóredi eken. Biraq, bilim salasyndaǵy qatelikter, kem tustary jazylǵan materıaldar joqtyń qasy. Árıne ustazdyqtyń usqyny qashqan ýaqytta, basshylyqqa kimniń tisi batsyn?!

Shyndyǵynda gazettiń ishi adamdy tartarlyqtaı bolmady. Gazettiń birnesheýin aqtaryp, bir saryndy maqalalardyń jıi jazylatyn baıqadym. Biraq aqtara kele 2017 jyldyń 17 naýryzynda jarıalanǵan maqalany kózim shaldy. Onda memlekettik qyzmet isteri jáne sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttiginiń oblystyq departamentiniń basshysy Álı Kómekbaevtyń «Ákim aralaspaýy tıis» degen maqalasy jarıalanypty. Sheneýniktiń aıtýynsha, negizi mektep dırektorlaryn bilim berý basqarmalary arqyly taǵaıyndaıdy. Biraq  ol jumysqa jergilikti ákimder aralasady eken.

«Mysaly, jergilikti jerde mektep dırektoryn aýdandyq bilim berý basqarmasy taǵaıyndaıdy. Al onyń ústinde otyrǵan ákim de óz sózin aıtady ǵoı. Resmı túrde ondaı quqyǵy bolmasa da, "myna adamdy jumysqa alshy" deı salady. Amal joq, sol adamdy qoıady. Ákimniń ózi bilim salasynyń sarapshysy bolmasa da, óz yqpalyn jasap otyrady. Sonymen, biliktilik talaptaryna saı kelmeıtin mektep dırektory oryn taýyp otyr. Biz ony anyqtadyq. Aldaǵy eki aptada osy máseleni ádep keńesinde qarastyramyz. Ákimge de, bilim berý basqarmasyna da tıisti sharalardy qoldanamyz. Biraq bunymen shektelýge bolmaıdy", - dep atap kórsetti Kómekbaev.

Ákimderdiń ákireńdeýinen barmaq basty, kóz qysty árekettiń sońy ashylyp otyr.

Qoryta kelgende arhıvtegi málimet tereńinen zertteýdi qajet etedi. Qorda tek 1939 jylǵy nómeri saqtaýly. İlimniń injýin jıǵan ustazdarǵa arnalǵan gazettiń ál – aýqaty osyndaı.

---