InfoHub Logo

QaHarly qystyń syzynan soń qulpyryp jaıma-shýaq kóktem kelgen. Almatynyń kóktemi janǵa jylýlyq syılaıtyn erekshe ǵoı, shirkin! Barlyq tirshilik ataýlyǵa jan bitip, qalyń uıqysynan oıanǵan tabıǵat odan saıyn jandana túskendeı. Áýelete án salǵan qustar, jasyl jelekterimen jaıqalǵan aǵashtar, adamdarǵa shabyt syılap jańa tynysty ashqandaı. Sondaı ǵajap kúnderi ýnıversıtet sabaqtaryna qalanyń turǵyndarǵa lyq toly kóshelerin aralap barǵandy unatamyn. Oǵan qosa, dál sol ýaqytta aralyq baqylaýlar bitip, arqadan bir júk túskendeı jaıbaraqat sabaqqa barǵan kezim edi. 

Seısenbi. Aqpannyń 17-si. Súıikti ustazymyz ári, kýratorymyz Áıgerim Nurshaıhıevnanyń jýrnalısıka sabaǵy bolyp jatty. 

-“Sabaqtan soń ketip qalmańdar. Aıtatyn mańyzdy habarlamam bar.” dep, qyzyqtyryp qoıdy. Ótýge tıis bolǵan blog týraly taqyrybymyzdy támámdap, jańaǵy apaıymyzdan Respýblıka kóleminde,eldiń túkpir-túkpirinen jınalatyn jas jýrnalıster arasynda olımpıada ótetindigin estidim. Topta oqıtyn dostarym óz erkimen qatysqysy kelmeıtinderin aıtyp,meniń qatysýymdy alǵa tartyp, usyndy. Men qarsylyq bildirmeı, birden kelise kettim. Oǵan qosa, shejireli shaHar Túrkistanǵa baratynymyzdy estigendegi qýanyshymdy sózben aıtyp jetkizý múmkin emes. Kóz aldymda Túrkistannyń kıeli Arystan bab, Qoja Ahmet Iassaýı sekildi tarıhqa tunǵan kesenelerinde júrgenim, tanymal Kerýen saraıyn aralaıtyndyǵym elestedi. Júregim tolqyp, dúldúlder baq synaıtyn jarystyń bolýyna asyǵa qyzý daıyndyqqa kiristim. Arada ýaqyt kózdi ashyp jumǵansha zymyraı óte shyqty. 

Erteń ushaqqa otyryp, Abylaı han bilim ordasynyń namysyn qorǵaıtyn saıysqa kıeli Túrkistanǵa attanatyn kún. Qobaljyǵannan ba, túnimen uıyqtaı almaı dóńbekship shyqtym. Kún uıasynan kúlim qaǵyp shyǵa kelisimen áýejaıǵa barar joldyń keptelis ekenin bile tura, qatty asyqtym. 

Halyqaralyq Almaty áýejaıynda ádettegideı ıne shanshar jer joq. Aptalar boıy shaqyraıyp shyǵyp turǵan kún bul kúni quddy bulttarmen oryn aýysyp alǵandaı. Reıske tirkeletin jerden ótip, ushaqtaǵy ornyma jaıǵastym. Negizinen,  Almaty men Túrkistan arasy 830 shaqyrymdyq jer. Buryndary ata-babamyz dittegen jerlerine aılap jetetin bolsa, qazir bar bolǵany 1-aq saǵat jetkilikti. Zamanymyzdyń qarqyndy damyǵany sonshalyqty, kún saıyn jańa tehnologıalar kúndelikti ómirimizge enip, ony jeńildetýde. Tań qalǵan oı jetegine berilip, júregim tolqyp, alǵash ret ushqaly turǵan adam sekildi ushaqtyń qozǵalýyn taǵatsyzdana kúttim. Ushqysh ózin tanystyryp, bortserikter qaýipsizdik erejelerin túsindirip boldy. Bir..eki..úsh…ushaq ornynan bir mezette lezde qozǵaldy. Gravıtasıaǵa qarsy kókke umtylǵan ushaqta sezine alatyn 5 sekýndtyq salmaqsyzdyq kúıin aıtyp jetkizý múmkin emes. Qudaıdyń qudireti sheksiz ǵoı, sonsha adam bir mezette qustaı qalyqtap qalaǵan jerge ushyp bara jatty. Áýeden “sáttilik” belgisin bildirip turǵandaı jańbyr sebelep bastady. Allanyń nury jaýyp turǵanda aspanda ushý bárine buıyrmaǵan. Kókke kóterilip, aqsha bult arasynda qalyqtap ushyp kele jatqan men jan-jaǵyma tamsana qarap otyra berippin. Bulttar qyzdyń jıǵan júgindeı tizilip, appaq maqta sıaqty jyljıdy-aý kelip. Quddy basqa bir ólshemdegi ómirge kirip ketken sekildisiń. Terezege úńilsen aspanmen talasqan taýlar bókterindegi Almaty qalasynyń qus ushatyn bıiktiginen kórinisin tamashalanady. Meniń sol ǵajaıypqa toly sıpattarǵa qarap otyryp qalǵanym sonshalyqty, Túrkistanǵa qalaı jetkenimizdi baıqamaı qaldym. Bul óńirdin áýedegi kórinisi jazıraly jazyq dala. Qazaqtyń jeriniń keńdegi, osyndaı saparlarǵa shyqqanda bilinedi emes pe? Túrkistanǵa jete kele, jarystyń bolaryn oılaǵan tolqýym qaıta oraldy. Namysty qoldan bermeı, bar erik-jigerimdi jınap bilim dodasynda baq synaǵaly jettim. Kóneniń kózi,shejireli shahar-Túrkistan men keldim…

Abylaı Han atyndaǵy qazaq halyqaralyq qatynastar men álem tilderi ýnıversıteti 

Jambotyrova Aınelá

---