InfoHub Logo

Baıbaqty Áshim degen adam Tekeniń baıynyń balasymenen qoryq jerge talasyp, baı balasynyń basyn jarady. Baı Áshimdi ustatyp Tekege aıdatyp jiberedi. İs gýbernatordyń qolyna túsedi. Áshimniń ákesi dúnıesin shashyp, birneshe adam jaldap, Tekege jiberedi. Biraq eshnárse bitire almaıdy. Endi ne isterin bilmeı taryǵyp otyrǵanda, on jeti jasar Qazy degen bala keledi. Áshimniń ákesi:

— Bala, kim balasysyń? — deıdi. Bala:

— Syrym balasymyn, — deıdi.

— Nege keldiń? — degende, Qazy:

— Ata, maǵan kólikke bir túıe menen azyqqa bir qoıdyń etin bershi, — Áshim aǵam úshin Tekege baryp qaıtaıyn dep edim, — deıdi.

— Eı, shyraǵym-aı, aqymaq ekensiń ǵoı, seniń ákeńdeı Baınaqqońyr da baryp dúnıemdi shashyp tálkek etti, endi sen de tálkek etkiń keldi me? — dep qýyp jiberedi. Qazy bala bes-alty kúnnen keıin taǵy keledi.

— Aǵaı, maǵan azyq bermeı-aq qoı, tek bir túıe bershi astyma minetin, ózimde kólik reti bolmaı tur, — dep ótinedi.

Áshimniń ákesi áýeli aqsaqaldaryn shaqyryp alyp:

— Aý, aǵaıyn, myna bir Syrymnyń balasy osylaı deıdi, aǵaıy úshin Tekege baram deıdi. Anaý kúni bir kelgende qýyp jiberip edim, taǵy keldi, jiberemiz be, qaıtemiz, maǵyna shyǵar ma eken? — deıdi. Aǵaıyn aqsaqaldary, basqalar:

— Malyńdy shashqanda ólgen joqsyń ǵoı, bir atyńnyń maıynan ólmessiń, bálkim, qaıdan bilesiń Syrekemniń balasy ǵoı, jiberelik, — dep uıǵarady.

Áshimniń ákesi bir atandy shanaǵa jegip, bir qoıdyń eti menen azyqty shanaǵa salyp, qasyna bir adam qosyp:

— Al, balam, jolyń bolsyn, baqytyń ashylsyn! — dep batasyn berip jóneltedi.

Qazy bala Tekege baryp bir páterge túsip, erteńine domýpravlenıa degenge baryp kiredi.

— Osy Tekeniń gýbernatorynyń quzyrynda meniń bir aǵam jatyr, sol aǵamdy suraı keldim, siz baryp aıtyńyzshy, — deıdi bir ákimge.

— Aı, shyraǵym, ony ala almassyń, úkim aldaqashan shyǵyp, tujyrymdy bolyp qaldy ǵoı, — deıdi ákim.

— Olaı bolsa ózim baramyn, — dep, ruqsat alyp, gýbernatorǵa ózi kiredi.

— Qaıdan júrsiń, kim balasysyń? — deıdi gýbernator.

— Syrym balasymyn, atym Qazy bolady, — deıdi bala.

— Jaı júrsiń be, jumysyńdy aıtshy! — deıdi gýbernator.

— Taqsyr, osynda sizdiń quzyryńyzda bir aǵam otyr, sol aǵamdy bosatyp berińiz dep ótinemin, — deıdi Qazy.

— Aqyly joq, tentek májnún adamdy surap ne qylasyń, Áshim aqtyq tujyrym shyǵyp jarty shashy alynyp, «jarty bas» esebinde aıdalýǵa tur, endi bosatýǵa bolmaıdy, — dep jaýap qaıtarady.

— Bas taqsyr, durysyn aıtasyz! Men de aqyly kóp, ózine ózi jetetin, qara basyn durysyn alyp júretin jáne óz tizginin ózi durys basqaratyn adamdy surap turǵanym joq, ondaı adamdy suraýdyń da qajeti joq qoı, meniń surap turǵanym sonyń bárinen qaqasyn adam edi, — deıdi.

— Iá, balam, jas basyńnan qaqyldap júr ekensiń, ákeń Syrym bolǵyń kele me, bola almassyń. Syrym da alty alashtyń qamyn soǵam dep aqyrynda jer aýyp ketip edi, — deıdi gýbernator.

— Bas taqsyr, meniń ákem Syrym alty alashtyń qamyn soqqany ras bolsa, siz maǵan at tóbelindeı bir beıbaqty qımaısyz ba? — deıdi Qazy bala.

Gýbernator kóziniń alasymen bir qarap qoıyp, árli-berli qydyra beredi. Basyn shaıqap, biraz júrip kelip Qazynyń jaýyrynan qaǵady da:

— Balam, sen meni uttyń, qazir qol tımeıdi, páterińe baryp jat. Bir jumadan keıin aǵańdy alyp qaıtarsyń, — deıdi. Sóıtip, Qazy bir jumadan keıin aǵasyn bosatyp alyp qaıtady. Qazy balanyń halyq aýzynda bı ataq alyp ketý sebebi, mine, osydan bylaı qaraı eken.

Oqýǵa keńes beremiz:

Jylqynyń torysy kóp pe, tóbeli kóp pe? (İ nusqa)

Syrymnyń Nuraly handy shabýy (İİ nusqa)

Baımaǵambet sultan men Syrym batyr

---